Pojęcie i rodzaje czynności prawnych
POJĘCIE I RODZAJE CZYNNOŚCI PRAWNYCH
Juryści rzymscy nie wypracowali ani pojęcia ani ścisłej terminologii czynności prawnych.
Oświadczenia woli mające na celu powstanie, zmianę lub wygaśnięcie stosunku prawnego to czynności prawne.
CZYNNOŚĆ PRAWNA ? oświadczenie (objaw) woli, zmierzające do wywołania zamierzonych skutków prawnych, którymi są: powstanie, zmiana lub zgaśnięcie stosunku prawnego.
RODZAJE CZYNNOŚCI PRAWNYCH
a) JEDNOSTRONNE DWUSTRONNE
DOCHODZIŁY DO SKUTKU PRZEZ DZIAŁANIE WYMAGAŁY WSPÓŁDZIAŁANIA MIN. 2 STRON
TLKO JEDNEJ OSOBY NP. SPORZĄDZENIE NP. ZAWARCIE KONTRAKTU
TESTAMENTU
b) NA WYPADEK ŚMIERCI MIĘDZY ŻYJĄCYMI
MORTIS CAUSA, WYWIERAŁY SKUTEK DOPIERO INTER VIVEROS, SKUTECZNE MIĘDZY ZYJĄCYMI
PO ŚMIERCI OSOBY DZIAŁALJĄCEJ
NP. TESTAMENT
c) ROZPORZĄDZAJĄCE ZOBOWIĄZUJĄCE
POWODOWAŁY NATYCHMIASTOWE PRZENISIENIE ZAWIERAŁY PRZYRZECZENIA OSÓB DZIAŁAJĄCYCH
OBCIĄŻENIE, LUB ZNIESIENIE ISTNIEJĄCEGO PRAWA DO SPEŁNIENIA ŚWIADCZEŃ MAJATKOWYCH W
MAJATKOWEGO OSOBY ROZPORZĄDZAJĄCEJ. PRZYSZŁOŚCI
NP. WYZBYCIE SIĘ PRAWA WŁASNOŚCI NP.PRZYRZECZENIE USTANOWIENIA POSAGU
d) ODPŁATNE NIEODPŁATNE
WTEDY, KIEDY KORZYŚCI EKONOMICZNE SĄ STANOWIĄ JEDNOSTRONNE PRZESUNIĘCIE
WZAJEMNE NP. SPRZEDAŻ MAJĄTKOWE, BEZ ŚWIADCZENIA WZAJEMNEGO
NP.DAROWIZNA
Forma.
Wg dawnego ius civile znaczenie prawne miały czynności dokonane w przypisanej formie. Takimi formalnymi czynnościami prawnymi były:
- mancypacja
- in iure cessio
- nexum
- akceptylacja
Formalistyka dawnego prawa uległa jednak złagodzeniu.
Tam, gdzie nie było określonych wymogów co do formy, czynność prawna mogła być dokonana w jakikolwiek sposób, byle tylko wola działającego została objawiona wystarczająco wyraźnie .
Nieformalne czynności nabierały znaczenia stopniowo, dla ułatwienia wymiany gospodarczej.
Treść.
Czynności prawne występują najczęściej w postaci typowej. Do nich przywiązane były typowe środki ochrony procesowej.
Pojawiały się również czynności nietypowe, którym starano się również zapewnić ochronę prawną np. dzięki pojemnej treści stypulacji. Treść jakichkolwiek czynności prawnych nie mogła być sprzeczna z prawem, a nie wykraczać przeciw dobrym obyczajom.
Czynności typowe zawierały określone minimum treści, decydujące właśnie o przynależności do danego typu ( essentialia negotti).