Białka, Tłuszcze, Cukry.
Białka – składają się z C,O,H,N,S, grupy aminowej i karboksylowej. Dzielą się na proste (zbudowane z aminokwasów) i złożone = proteidy (białko + coś, nukleoproteidy, glikoproteidy, lipidy); kuliste (globuliny – przeciwciała immunoglobuliny) i włókniste (fibrynogen, kolagen), płynne (białka zapasowe komórki jajowej) i stałe.
Związki amfoteryczne – w śr kwaśnym wykazują odczyn lekko zasadowy a w śr zasadowym lekko kwaśny.
Struktury białkowe – I rzędowa mówi o kolejności aminokwasów w białku, aminokwasy i wiązania peptydowe, prosta; II rzędowa a) alfahelisa, spirala, b) betaharmonijka, betakartka, harmonijka, w. wodorowe; III rzędowa spirala, w. dwusiarczkowi (mostek);IV określa przestrzenne połączenie kilku łańcuchów białkowych w przestrzeni.
Hemoglobina:
Hem-a—a-hem
| |
Hem-b—b-hem
Jeśli do hem + O2 – oksyhemoglobina.
Siarkę zawierają metionina, cystyna, cysteina.
Funkcje białek – budulcowa, transportowa, krzepliwa, regulatorowa, czynnościowa, zapasowa, immunologiczna, nerwowa, uelastyczniająca, uszczelniająca.
Enzym – białko złożone składające się z części białkowej oraz niebiałkowej. Obniżają poziom energii aktywacyjnej, są wyspecjalizowane do reakcji lub związku na który działają, nieużywalne. Dzielą się na proste (aminokwasy) i złożone (białko + coś np. apoenzym + kofaktor (aktywuje) np. koenzym. Kofaktorami najczęściej są witaminy).
Funkcje enzymów – hydrolaza (rozkład złożonych substancji na prostsze z przyłączeniem cząsteczki wody), oksydoreduktaza (przenoszenie elektronów i protonów do odpowiedniego akceptora, A =(-e)>B A – utl B – red), liazy (odszczepienie pewnych grup od substratów bez udziału wody), izomerazy (przeprowadzanie reakcji przegrupowań wewnątrzcząsteczkowych).
Węglowodany – monosacharydy (CnH2nOn, trioza, pentoza, heksoza, DNA ma deoksyrybozę, RNA rybozę, C6H12O6 – glukoza, fruktoza, galaktoza), disacharydy (CnH2n-2On-1) laktoza = glukoza + galaktoza (cukier zwierzęcy), sacharoza = glukoza + fruktoza, maltoza = 2x glukoza. Sacharoza – jako cukier zapasowy w trzcinie cukrowej i buraku cukrowym), polisacharydy ((CnH2N-2On-1)x skrobia u roślin, glikogen w mięśniach i wątrobie u zwierząt jako cukry zapasowe. Celuloza – tworzy w komórce ściany komórkowe, chityna – w ścianie komórkowej grzybów (cukry budulcowe), heparyna – działa antagonistycznie do fibrynogenu, polisacharydy pęcznieją pod wpływem wody.
Polimeryzacja/kondensacja – proces tworzenia cukrów złożonych.
Cukier jest słodki dzięki grupom OH.
Tłuszcze – lipidy. Glicerol jest podstawowym składnikiem. Dzielą się na jednorodne i niejednorodne.
Funkcje tłuszczy – magazynujące (utleniająca dużą ilość energii), termoizolacyjna (zatrzymuje ciepło), ochronna, amortyzująca (otacza narządy, które nie mogą zostać poruszone/uszkodzone)