Charakterystyka metod badań metodologicznych.

Politologia jest jedną z dyscyplin naukowych nauka humanistycznych i społecznych. Przedmiotem jej poznania jest polityka. Polityka to działalność społeczna związana z dążeniem do wykonywania, zdobywania władzy wewnątrz państwa oraz w stosunkach międzypaństwowych. Przedmiotem poznania politologii jest działalność państwa, partii politycznych, ogół zjawisk i stosunków związanych ze zdobyciem, utrzymaniem i wykorzystaniem władzy.
W pojmowaniu i tłumaczeniu otaczającej rzeczywistości , w tym zjawisk społecznych i politycznych, ludzie zazwyczaj odnoszą się do własnych doświadczeń życiowych, obserwacji, zdrowego rozsądku, intuicji i autorytetów. Przesłanki te nie są jednak wystarczające do poznania obiektywnej rzeczywistości. Poznanie naukowe wymaga oparcia się na podstawach metodologicznych.
Pojęcie metody badawczej stanowią zasady i sposoby systematycznych dociekań w celu poznania obiektywnej rzeczywistości. Metoda badań jest zintegrowanym systemem reguł, wskazań i przepisów potrójnie uwarunkowanych. Po pierwsze, metoda opiera się na obiektywnych prawidłowościach opisujących przedmiot badania, które są sformułowane w postaci odpowiedniej teorii. Po drugie, metoda jest określona i wyznaczona przez charakter badanego zagadnienia. Po trzecie metody zależą od środków badania, jakimi w danej sytuacji dysponujemy.
Generalnie zwykło się wyodrębniać w politologii metody zbierania materiałów oraz ich opracowywania i interpretacji. Metody zbierania materiałów nazywa się najczęściej technikami. Podstawowymi technikami są wywiad, ankieta, gromadzenie wypowiedzi osobistych i gromadzenie dokumentów. W opracowywaniu materiałów podstawowymi sposobami ich przetwarzania są analiza i synteza. Analiza polega na rozbiorze jakiegoś złożonego zagadnienia zaś synteza na łączeniu prostych pojęć celem osiągnięcia wyników złożonych.

1)Analiza systemowa

Analiza systemowa jest jedną z bardzie wpływowych orientacji metodologicznych w politologii. Zajmuje się zjawiska polityczne w kategoriach systemowych. Analiza polega na konstruowaniu modelu pojęciowego zjawisk politycznych. Analiza systemowa polityki może dotyczyć trzech różnych zagadnień:
systemu politycznego jako całości,
skupia się na określonym podsystemie w ramach szerszego systemu politycznego,
skupia się na elemencie systemu politycznego.

2)Ujęcia ilościowe i jakościowe

W badaniach zjawisk masowych, do których należą zjawiska społeczo-politologiczne, konieczne są ilościowe i jakościowe ujęcia. Określa się je mianem statystycznych.
Podejście ilościowe zakłada, że przedmiot badań politologicznych powinien być bardzo ściśle zakreślony. W badaniach należy stosować procedury, które opierają się na sprowadzaniu wszystkich badanych zjawisk do ilościowo określonych wielkości. W dalszej procedurze takich badań stosuje się zasady statystyki społecznej.
Podejście jakościowe nie odrzuca metod ilościowych, ale uważa, że dla zrozumienia badanych zjawisk trzeba starać się posłużyć nie ilością czy częstotliwością występowania danych zjawisk, lecz poszukiwać ich sensu.

3)Metoda porównawcza

Metoda porównawcza (analogii) polega na wykrywaniu podobieństw między różnymi procesami i zjawiskami, które umożliwiają ustalenie różnic pomiędzy nimi. Ważnym zagadnieniem tej metody jest określenie przedmiotu badań. W wyborze przedmiotu porównań stosuje się następujące podejścia:
instytucjonalne- polega na doborze instytucji podobnych, jako tworzywa do porównań wyselekcjonowanych według cech zewnętrznych
funkcjonalne – polega na porównaniu podobnych funkcji wypełnianych w życiu politycznym.
Badania porównawcze mogą spełniać funkcje aplikacyjne. Mogą dostarczać środkom decyzji politycznej materiału niezbędnego do podjęcia decyzji optymalnych.

4)Analiza instytucjonalno-prawna

Przez instytucję prawną rozumie się zespół norm prawnych określających konkretne zjawisko lub strukturę organizacyjną. W analizie tej nie następuje odwoływanie się do obserwacji innych zjawisk społecznych, lecz tylko do tekstów przepisów prawnych. Przyjmuje się, że ustawodawca dysponuje wiedzą zracjonalizowaną, możliwie pełną zakresie języka, znajomości sanu prawnego oraz aktualną wiedzą empiryczną. W politologii stosownie tej analizy jest istotne w szczególności w badaniu organizacji politycznej oraz stosunków międzynarodowych.

5)Metoda historyczna

Na metodę historyczną stosowaną w politologii składają się następujące elementy:
badanie genezy zjawisk politycznych,
traktowanie łącznie aspektów strukturalnych, funkcjonalnych i genetycznych,
prowadzenie studiów biograficznych,
stosowanie ujęcie wycinkowych,
gromadzenie obszernego materiału empirycznego.

6)Metoda behawioralna

Przez metodę tą rozumiemy analizę zjawisk społecznych poprzez obserwację zachowań jednostek ludzkich i złożonych z nich grup ludzkich. Metoda behawioralna zakłada orzekanie o tym co jest, a nie o tym, co być powinno. Rozważania normatywne uznaje za pseudonaukowe:
przekłada badanie zachowań jednostkowych nad badanie instytucji,
w badaniu zachowań dużą wagę przywiązuje do poznania interdyscyplinarnego.
Metodę behawioralną stosuje się często w badaniach postaw politycznych, w badaniach wyborczych, w badaniach nad władzą lokalną oraz przemianami składu partii politycznych.

7)Metoda symulacyjna

Przez metodę symulacyjną rozumiemy konstrukcje i manipulowanie operatywnym modelem przedstawiającym fizycznie lub symbolicznie aspekt psychologicznego lub społecznego procesu. Symulacja jest to przedstawienie w sposób uproszczony stosunków między jednostkami.
Wyróżnia się trzy rodzaje symulacji
gry i ćwiczenia z udziałem ludzi,
symulacje z udziałem komputera,
symulacje z udziałem ludzi i komputerów.
We wszystkich symulacjach używamy symboli słownych oraz matematycznych. Symulację stosuje się najczęściej jako model. Poprzez konstruowanie tego modelu oraz poprzez udział człowieka w grach symulacyjnych uczestnik dowiaduje się wiele o rzeczywistości. Symulacja może mieć duże zastosowanie w edukacji.

8)Metoda decyzyjna

Polega ona na rozpatrywaniu określonych zjawisk i procesów społeczno-politycznych przez pryzmat:
ośrodka decyzji - jako przedmiotu działania politycznego,
procesu decyzyjnego – zespołu powiązań przyczynowo-skutkowych w celu rozwiązania problemu,
decyzji politycznej - wybór sposobu działania politycznego
implementacji politycznej – procesu urzeczywistniania decyzji politycznych poprzez uruchomienie odpowiednich środków działania.
Zaletą tej metody jest to, że pozwala na całościowe zrozumienie zjawisk politycznych. Niedostatkiem tej metody jest koncentracja na analizie formalnej i technikach podejmowanie decyzji, formach i zasadach procesów decyzyjnych.

9)Inne metody

Do innych metod badań politologicznych zaliczamy:
leksykalną,
geograficzną,
genealogiczną,
ekstrapolacji,
refleksji.
Wszystkie wymienione metody charakteryzują się wyszukiwaniem wspólnych cech wśród powtarzających się zjawisk. Poprzez połączenie tych cech i ich uogólnienie nauka staje się wiarygodnym narzędziem poznania.