Jaką rolę pełni kształcenie ustawiczne w rozwoju zawodowym człowieka?

Kształcenie ustawiczne (ang. lifelong learning) - jest procesem stałego odnawiania, doskonalenia i rozwijania kwalifikacji ogólnych i zawodowych jednostki, trwającym w ciągu całego jej życia.
Kształcenie ustawiczne jest ideą edukacyjną o głęboko humanistycznym charakterze, gdzie w centrum zainteresowania stawia człowieka, który w imię jego dobra i pomyślności stwarza optymalne możliwości całożyciowego uczenia się i kształcenia.
Zasady podnoszenia kwalifikacji zawodowych i wykształcenia ogólnego dorosłych określają
minister do spraw edukacji oraz minister do spraw pracy w porozumieniu z zainteresowanymi ministrami? członkami Rady Ministrów.

Kształcenie ustawiczne dorosłych to proces systematycznego uczenia się, następujący po zakończeniu obowiązku szkolnego lub wydłużonej edukacji stacjonarnej i trwający przez cały okres aktywności zawodowej, a często także dłużej, w okresie tak zwanego ,,trzeciego wieku?1
Kształcenie może odbywać się poprzez uczestnictwo w:
szkoleniach, kursach zawodowych lub hobbystycznych;
studiach podyplomowych;
wyjazdach studyjnych, konferencjach, seminariach;
a także poprzez:
oglądanie lub słuchanie audycji edukacyjnych;
czytanie czasopism edukacyjnych;
naukę za pomocą Internetu (na odległość).
Kształcenie ustawiczne może być sprawą indywidualnej jednostki (podnoszącej swoje kwalifikacje z własnej inicjatywy i na własny koszt), bądź też może być projektowane, organizowane i finansowane przez pracodawcę. W takim przypadku kształcenie ustawiczne pracowników jest elementem uczenia się organizacji.
Rozwój kształcenia ustawicznego w Europie jest jednym z celów Europejskiego Funduszu Społecznego. Dzięki funduszom strukturalnym realizowane są liczne projekty adresowane do:
osób, które znajdują się w zbyt trudnej sytuacji, by samodzielnie finansować swoje kształcenie;
przedsiębiorstw, które potrafią udowodnić, że doskonalenie ich własnych kadr przyniesie korzyści krajowej gospodarce;
instytucji, które rozwijają ofertę kształcenia ustawicznego i promują w społeczeństwie postawę człowieka uczącego się przez całe życie.2
Kształcenie jest jednym z ważniejszych aspektów życia, o ile nie rzec najważniejszym. Sprowadza się ono do wykształcenia jednostki w pełni przygotowanej do pełnienia swej roli jako członka społeczności, rodziny, kościoła. Gruntowne i wszechstronne wykształcenie pozwala jednostce na pełne korzystanie z dóbr technicznych i cywilizacyjnych, otwiera wielkie możliwości poznawcze jak również prowadzi do zwiększenia efektywności pracy. Pociąga to za sobą zadowolenie z wykonywanej działalności jak również niejednokrotnie wzrost dochodów, prowadzący do zwiększenia stopy życiowej. Wykształcenie jednostki ma ogromny wpływ na jej światopogląd, świadomość polityczną, narodową itp. Znacznie podnosi własną samoocenę, prowadząc do lepszego samopoczucia a w dalszym ciągu do większego zadowolenia z życia. Poziom wykształcenia ma wpływ na jakość kontaktów międzyludzkich, wartość wychowania jakie jednostka realizuje w swoim domu rodzinnym jak również na rodzaj wpływu jaki wywiera na otoczenie.
Finansowanie kształcenia ustawicznego dorosłych
Kształcenie ustawiczne osób dorosłych (w systemie szkolnym i pozaszkolnym) finansowane
jest z następujących źródeł:
?ze środków budżetu Państwa i samorządów terytorialnych;
?ze środków funduszy celowych: Funduszu Pracy, Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, Programu Wspierania Aktywności Zawodowej Osób Niepełnosprawnych;
?środków pomocowych: granty Phare, pożyczki Banku Światowego;
?środków przedsiębiorstw;
?środków własnych osób szkolących się.

Z Funduszu Pracy finansowane są takie koszty szkolenia bezrobotnych, jak:
?należność dla instytucji szkolącej,
?koszt ubezpieczenia od następstw nieszczęśliwych wypadków,
?koszt przejazdu i zakwaterowania, jeżeli szkolenie odbywa się w innej miejscowości, niż miejsce zamieszkania bezrobotnego,
?koszt niezbędnych badań lekarskich,
?koszty egzaminów umożliwiających uzyskanie określonych uprawnień zawodowych, certyfikatów lub tytułów zawodowych.

Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych
Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (PFRON) jest to fundusz celowy
wspierający działania na rzecz rehabilitacji społecznej i zawodowej osób niepełnosprawnych.
Finansowanie szkoleń ze środków przedsiębiorstw
Informacje o wydatkach pracodawców na kształcenie zawodowe swoich pracowników można
pozyskać z analizy kosztów szkoleń w ogólnych kosztach pracy. Jednakże nie odzwierciedlają one w pełni rzeczywistych kosztów szkoleń, gdyż nie zawsze ujmują wszystkie elementy kosztów szkolenia, np. nie uwzględniają kosztów związanych z delegacjami służbowymi.
Aktywność edukacyjna osób dorosłych
W rozważaniach na temat ustawicznego kształcenia osób dorosłych nie można pominąć ich
sytuacji na rynku pracy. Wyróżnia się tu osoby pracujące, bezrobotne oraz bierne zawodowo.
W przypadku pracujących, osoby te mogą korzystać z pomocy przedsiębiorstwa, urzędów pracy lub same podejmować decyzję o podnoszeniu kwalifikacji. Osoby bezrobotne mogą oczekiwać w tym zakresie pomocy przede wszystkim od urzędów pracy lub same inicjować działanie. Osoby bierne zawodowo zdane są głównie same na siebie.
Kształcenie ustawiczne wg UNESCO
W kształtowaniu się współczesnych poglądów na istotę i zadania kształcenia ustawicznego w Polsce znaczną role odegrały poglądy, stanowiska i prace m. in.:
- organizacji międzynarodowych działających w ramach lub w powiązaniu z UNESCO,
Kształcenie ustawiczne (wg uzgodnień na Konferencji UNESCO ? Nairobi 1976) to kompleks procesów oświatowych (formalnych, nieformalnych i incydentalnych), które niezależnie od treści, poziomu i metod umożliwiają uzupełnianie wykształcenia w formach szkolnych i pozaszkolnych, dzięki czemu osoby dorosłe rozwijają swoje zdolności, wzbogacają wiedzę, udoskonalają kwalifikacje zawodowe lub zdobywają nowy zawód, zmieniają swoje postawy. Koncepcja uczenia się przez całe życie (OECD ? Paryż 1996) obejmuje rozwój indywidualny i rozwój cech społecznych we wszystkich formach i wszystkich kontekstach ? w systemie formalnym i nieformalnym, tj. w szkołach oraz w placówkach kształcenia zawodowego, w uczelniach i w placówkach kształcenia dorosłych oraz w ramach kształcenia incydentalnego, a więc w domu, w pracy i w społeczności. Podkreśla się w niej potrzebę przygotowywania oraz zachęcania wszystkich dzieci do nauki przez całe życie, już od wczesnego wieku. Koncepcja ta ukierunkowuje działania w taki sposób, by zapewnić odpowiednie możliwości wszystkim ? osobom dorosłym, pracującym i bezrobotnym, które muszą przekwalifikować się lub podnieść swoje kwalifikacje. Kształcenie ustawiczne jest podstawowym czynnikiem warunkującym rozwój gospodarczy, szczególnie w realiach gospodarki globalnej.
Sytuacja na rynku pracy, wysokie bezrobocie sprawiają, że coraz więcej osób jest zainteresowanych zmianą lub podwyższaniem kwalifikacji.
W dotychczasowej praktyce edukacyjnej dominuje kształcenie formalne, czyli system kształcenia prowadzący od przedszkola do uniwersytetu. Zmieniający się rynek pracy, nowe technologie, nowe zawody i specjalności powodują, że stopniowo wzrasta znaczenie kształcenia nieformalnego. W dalszym ciągu najmniejszą wagę przywiązuje się do kształcenia incydentalnego, będącego rezultatem codziennej aktywności człowieka, oddziaływania na niego środowiska i wszechobecnych mediów.3
W dobie globalizacji, rozwoju gospodarki opartej na wiedzy oraz rewolucji informatyczno-telekomunikacyjnej w systemach edukacyjnych państw europejskich systematycznie wzrasta znaczenie koncepcji ?uczenia się przez całe życie?. Inicjatywa kształcenia ustawicznego opiera się na tworzeniu możliwości edukacji w każdym wieku i na wszystkich poziomach zarówno w szkołach, jak i w formach pozaszkolnych. Jest ona niezbędnym narzędziem umożliwiającym stałe uzupełnianie wiedzy i umiejętności oraz dostosowywanie ich do mieniających się uwarunkowań. Tradycyjny schemat wchodzenia w życie zawodowe prowadzący przez edukację stopnia średniego i wyższego oraz uzyskanie kwalifikacji akademickich stopniowo zastępowany jest modelem sformalizowanej edukacji w całym okresie aktywności zawodowej.
Podstawowe cele Kształcenia Ustawicznego:
Odświeżenie, poszerzenie i aktualizacja wiedzy.
Zapoznanie się z nowymi dziedzinami, wzbogacenie wiedzy.
Pogłębienie posiadanej wiedzy i zdobycie nowych umiejętności w swojej specjalności.
Zmiana specjalizacji czyli przekwalifikowanie.
Dodanie nowej specjalizacji do już posiadanej.
Poszerzanie horyzontów, pogłębianie zrozumienia otaczającego świata i ludzi.
Podział ról:4


Celem rozwoju procesu kształcenia ustawicznego i uczenia się w ciągu całego życia jest wspomaganie i ukierunkowanie rozwoju osobowości, stymulowanie innowacyjności i kreatywności człowieka. Sprzyjać to będzie wzrostowi konkurencyjności, poprawie organizacji pracy i tworzeniu podstaw rozwoju społeczeństwa opartego na wiedzy.

Pragnę zaznaczyć, że zgadzam się ze słowami Z. Wiatrowskiego iż cyt.: ? ... zamiłowanie do nauki i zajmowanie się nią nie ogranicza się do czasów szkolnych, lecz kończy się z życiem?, ponieważ uczymy się przez całe życie. Wprowadzenie edukacji dla dorosłych i pracujących jest korzystne, ponieważ można cały czas rozwijać swoje kompetencje, kształtować przez to swoją osobowość i doceniać ,to że praca i nauka czemuś służy i owocuje w dalszych działaniach. Dorośli przez swe zaangażowanie w kształcenie ustawiczne motywują młodzież do nauki i rozwoju intelektualnego poprzez edukację.


Bibliografia:
1.Z. Wiatrowski- ,,Podstawy pedagogiki pracy?
2.Memorandum Komisji Europejskiej w sprawie kształcenia ustawicznego