Jaką rolę pełni kształcenie ustawiczne w rozwoju zawodowym człowieka.

Kształcenie ustawiczne oznacza stan uczenia, się, który trwa od narodzin człowieka do kresu jego istnienia, proces dynamiczny, nieprzerwany. Kształcenie ustawiczne jest równocześnie ideą, procesem i zasadą. Stawia ona w centrum swego zainteresowania człowieka. Istotą kształcenia ustawicznego jest intencjonalne, planowe i racjonalne oddziaływanie na rozwój człowieka na każdym etapie jego życia. Ma to być taki kierunek rozwoju, by w sposób optymalny umożliwiał kształceniu się zajęcie właściwego miejsca w stale zmieniającej się rzeczywistości. W skali globalnej, regionalnej i lokalnej doświadczamy przemian, które kształtują nowy typ społeczeństwa opartego na wiedzy
i informacji. W takim społeczeństwie inwestowanie w edukację staje się głównym czynnikiem wzrostu gospodarczego i postępu społecznego. Najbardziej efektywne wsparcie rozwoju gospodarczego ma miejsce tam właśnie, gdzie system edukacyjny pomaga tworzyć
i podtrzymywać kapitał społeczny pozostający w istotnym związku z rozwojem gospodarczym. Mając na uwadze fakt, iż przełom cywilizacyjny, spowodowany jest rosnącą rolą nauki i edukacji, można postawić stwierdzenie, iż podstawowym zasobem epoki społeczeństwa uczącego się jest wiedza w istotnym stopniu określająca jakość kapitału społecznego.
W kontekście tych przemyśleń podstawę realizacji gospodarki opartej na wiedzy stanowi kształcenie ustawiczne .Podstawowe cechy jakimi się charakteryzuje to:
 wielkość organizatorów- organizują je różne rodzaje instytucji m. in. instytucje wychowania przedszkolnego, biblioteki publiczne, świetlice, kluby, kościoły;
 wielość form - zarówno dydaktycznych jak i wychowawczych, są to; przyswajanie, odnawianie,szkolenie, utrwalanie, formy intensywne, masowe, zespołowe;
 wielopoziomowość - cecha ta wyraża się w zróżnicowaniu treści co do poziomu merytorycznego a w związku z tym i wymaganego od uczestników poziomu przygotowania. Wyraża się ona także w stopniu złożoności metod kształcenia;
 ciągłość - jest to nieprzerwane trwanie, systematyczność wyrażone w rytmiczności czasowej poszczególnych zajęć. Oznacza stałość procesów kształceniowych, wychowawczych, brak przerw;
 drożność - umożliwia swobodne przechodzenie z jednego poziomu kształcenia na wyższy oraz swobodne przechodzenie na tym samym poziomie, z jednej formy edukacji do drugiej;
 elastyczność - zagwarantowana została dzięki istnieniu wielu form w obrębie kształcenia ustawicznego;
 zawartość i wewnętrzna spójność - droga do niej prowadzi przez koordynację
i ujednolicenie organizacyjne dopracowywane przez wiele lat.
Kształcenie ustawiczne ma związek przede wszystkim z globalnym dostępem do informacji i wiedzy bez względu na czas i przestrzeń. Nowe technologie informacyjne
i komunikacyjne sprawiają, że możemy uczyć się w każdym momencie, korzystając ze źródeł informacji w dowolnym miejscu na kuli ziemskiej. Zjawisko to ma także swoje ujemne konsekwencje - we współczesnym świecie osoby bez odpowiednich kompetencji, bez określonego kapitału nie tylko ekonomicznego, ale i kulturowego, bez dostępu do informacji lub pozbawione tzw. siły rynkowej stają się dotknięte w coraz wyższym stopniu marginalizacją spowodowaną bezrobociem, nieumiejętnością artykulacji własnych interesów, funkcjonalnym analfabetyzmem itp. zjawiskami społecznymi. Można powiedzieć, iż zarówno teoria, jak i praktyka kształcenia dorosłych potwierdza to, iż intencjonalne uczenie staje się czynnikiem różnicującym w coraz wyższym stopniu zdolności jednostek do dostosowania się do zmiennej rzeczywistości, zarówno środowiska pracy, jak i innych sfer życia społecznego.
Na kształcenie ustawiczne trzeba też spojrzeć z perspektywy spójności społecznej,
ze względu na konieczność dokształcania właśnie tych osób najbardziej zagrożonych wykluczeniem z rynku pracy – czy to w skutek utraty umiejętności zawodowych czy tez
z powodu niskiego wykształcenia, lub jego niedostosowania do potrzeb pracodawcy – po to, by umożliwić osobom wykluczonym z rynku pracy, powrót na ten rynek.
Kształcenie ustawiczne traktuje się więc z jednej strony jako instrument podniesienia
ogólnego poziomu wiedzy i umiejętności dostosowania się do zmieniających się warunków,
ale również jako sposób podnoszenia uczestnictwa i aktywności obywateli w życiu
społecznym, politycznym i kulturalnym. Stanowi on też podstawę stabilności demokracji
i komunikacji społecznej.
Należy tu wymienić formy kształcenia ustawicznego:
 szkolna
pozaszkolna
 incydentalna/ nieformalna
Ponieważ kształcenie ustawiczne to ciągły proces doskonelaenia zasobu kształcenia i kwalifikacji należy zapoznać się z wymiarem kształcenia w którym będziemy „pracować”:
a) czasowy - oznacza, on integrację wysiłków edukacyjnych i wychowawczych skierowanych na człowieka we wszystkich okresach jego życia;
b) przestrzenny - integruje poczynania dydaktyczne i wychowawcze rożnych instytucji
i środowisk, z którymi w ciągu życia styka się człowiek np,. rodziny, grupy rówieśniczej, szkoły, zakładów pracy, itd.;
c) metodyczny i treściowy - integruje zajęcia w różnym stopniu trudności, wymagające od uczącego się różnej intensywności wysiłku umysłowego w dążeniu do ukształtowania własnej osobowości.
Ponieważ edukacja jest bowiem tą dziedziną, która w przyszłości zadecyduje o osiągnięciu strategicznego celu wyznaczonego w ramach programu reform społeczno-gospodarczych
Należy tutaj wymienić podział który można dokonać przy tworzenia systemu kształcenia ustawicznego jest to strategia jaka posługujemy się w Europie a także w Polsce;
● konwencjonalna - jest ona stosowana w Polsce i polega na tworzeniu systemu cało życiowego kształcenia z różnych już sprawdzonych elementów edukacyjnych, „układanych" wg porządku odpowiadającego poszczególnym etapom życia człowieka. Polega na wydłużeniu kształcenia pozaszkolnego o nauczanie podyplomowe, różne formy dokształcania zawodowego i ogólnego, i samokształcenia seniorów;
● przemienności - dominuje ona w krajach Europy Zachodniej, należących do Organizacji Współpracy i Rozwoju Gospodarczego; w tej organizacji wypracowano i rozpowszechniano kształcenie powrotne jako strategię realizacji kształcenia ustawicznego;
● centralistyczna - strategii powoływania dużych wielodziałowych instytucji ogólnego oraz zawodowego kształcenia i wychowania, skupiających młodzież i dorosłych.
Wśród elementów istotnych dla stanowienia strategii rozwoju kształcenia ustawicznego ważną rolę odgrywają analizy procesów przekształceń strukturalnych, rozwoju gospodarczego, kosztów i stosunków pracy, a także prognozy zatrudnienia i bezrobocia. Wyzwania dla kształcenia ustawicznego stanowią obok integracji ze strukturami Unii, także poprawę jakości i wzrost mobilności zasobów pracy, wyrównywanie szans edukacyjnych mieszkańców różnych regionów oraz zwiększenie dopasowania zawodowo - terytorialnego. Głównym celem Narodowej Strategii Wzrostu Zatrudnienia i Rozwoju Zasobów Ludzkich jest osiągnięcie wyższego zaangażowania ludności w procesie pracy, zaś jego warunkiem koniecznym jest podwyższenie potencjału kwalifikacyjnego zasobów, wszelkie bowiem działania podjęte na zwiększenie poziomu wykształcenia społeczeństwa sprzyjają rozwojowi gospodarki opartej na wiedzy, a także wskazuje na mechanizmy niezbędne dla realizacji tego typu celów, wśród których ważne jest różnicowanie ofert edukacyjnych ze względu na zmieniające się potrzeby społeczno-gospodarcze, dokształcanie i doskonalenie zawodowe przy utrzymaniu drożności, również akredytacja programów i placówek kształcenia ustawicznego. Ważnym elementem jest rozwój działań prewencyjnych wobec osób bezrobotnych i zagrożonych bezrobociem, a także informacja o systemie edukacyjnym
i prognoza popytu na siłę roboczą . Tworzenie kultury uczenia się nadające wysoką rangę edukacji, zwiększa liczbę dzieci objętych wychowaniem przedszkolnym; kształtuje umiejętności i rozbudzanie chęci do nauki począwszy od etapu kształcenia obowiązkowego
a także dostosowuje oferty szkolnictwa wyższego do zapotrzebowania opracowując system ocen i uznawalności kwalifikacji zdobytych w drodze uczenia się nieformalnego co w efekcie pozwala także na rozwój i modernizacja kształcenia dorosłych.
Cele rozwoju zawodowego dotyczą m.in.,
▪ niwelowania niekorzystnych różnic pomiędzy regionami i wyrównywania ich szans rozwojowych,
▪ podnoszeniu kwalifikacji osób zatrudnionych,
▪ uzupełnianiu działań podejmowanych poprzez służby zatrudnienia w zakresie przeciwdziałania bezrobociu;
▪ wsparciu dla inicjatyw pozarządowych, samorządowych w zakresie pośrednictwa, doradztwa i szkoleń osób bezrobotnych.

Inicjatywa kształcenia ustawicznego opiera się na tworzeniu możliwości
edukacji w każdym wieku i na wszystkich poziomach zarówno w szkołach, jak i w formach pozaszkolnych. Dlatego rola kształcenia ustawicznego jest przede wszystkim to aby była ona niezbędnym narzędziem umożliwiającym stałe uzupełnianie wiedzy i umiejętności oraz dostosowywanie ich do zmieniających się uwarunkowań. Uczenie się przez całe życie to koncepcja uczenia się obejmującą rozwój indywidualny i rozwój cech społecznych we wszystkich formach i wszystkich kontekstach w systemie formalnym, tj. w szkołach, placówkach kształcenia zawodowego, uczelniach i placówkach kształcenia dorosłych, oraz
w ramach kształcenia nieformalnego, a więc w domu, w pracy i w społeczności.. W tym
podejściu uwzględnia się cały system, koncentrując się na standardach wiedzy i umiejętności,
które powinni opanować wszyscy, niezależnie od wieku. Podkreśla się w nim potrzebę przygotowywania i zachęcania wszystkich dzieci do nauki przez całe życie już od wczesnego wieku oraz ukierunkowuje działania w taki sposób, by zapewnić odpowiednie możliwości wszystkim pracującym i bezrobotnym, osobom dorosłym, które muszą przekwalifikować się lub podnieść swe kwalifikacje. Chodzi głównie o to aby wszelkie formy nauki podejmowane
przez całe życie, miały na celu pogłębienie wiedzy, umiejętności i kompetencji w kontekście indywidualnym, obywatelskim, społecznym i zawodowym.
Odpowiednie wykształcenie jest bardzo istotne na rynku pracy – zarówno z punktu widzenia szans uzyskania zatrudnienia, jego utrzymania jak i wysokości zarobków. Efektem tego jest wzrost zainteresowania zarówno studiami wyższymi, jak i dokształcaniem.. Proces rozwoju systemu kształcenia podlegał mechanizmowi rynkowemu. Wraz z sygnałami z rynku pracy, dotyczącymi szans związanych z poziomem edukacji, i wzrostem zapotrzebowania na
kształcenie rozwijała się infrastruktura edukacyjna, która pozwalała zaspokoić te potrzeby,
zarówno w trybie edukacji formalnej lub nieformalnym.