Ocena dorobku polskiego Romantyzmu.
Jak oceniasz dorobek polskiego romantyzmu? Czy rzeczywiście literatura zaspokajała i nadal może zaspokajać potrzeby narodu?
Dorobek polskiego romantyzmu jest skarbnicą arcydzieł literatury i kultury narodu polskiego. Tacy poeci jak:
Adam Mickiewicz - poeta, dramaturg i publicysta, autor „Dziadów”, „Konrada Wallenroda”, „Pana Tadeusza";
Juliusz Słowacki - poeta i dramatopisarz, autor „Kordiana”, „Balladyny”, „Beniowskiego”
od lat sześćdziesiątych po koniec XIX wieku uznawano za „wieszczów” narodowych, twórców natchnionych, genialnych, proroczych, największych artystów narodu polskiego.
Ta epoka jest w Polsce powszechnie uważana za jedną z najciekawszych i najdonioślejszych ze względu na głębokie powiązanie z życiem człowieka. Zależności te miały miejsce we wszystkich okresach i epokach, ale właśnie w czasach romantyków mają one szczególną wartość, której to odzwierciedlenia możemy dopatrywać się przez całe następne wieki. Najistotniejszym elementem kultury, nad którym zapanował romantyzm była literatura.
Jednakże nie można twierdzić, iż twórczość romantyków to tylko literatura. Romantyzm został uznany za tak istotny, gdyż jest najściślej związany z życiem, z historią, która ma tak wielkie znaczenie dla Polaków. Epoka „Pana Tadeusza” wytworzyła pewien styl życia, postrzegania piękna, obcowania z elementami metafizycznymi. Ma miejsce także ogromne podkreślenie wartości duszy człowieka, a także konkretnych osobowości, jako indywidualności posiadających cechy, które rzutowały na całość wizji świata w romantyzmie. Świadczy to o zdolności panowania nad umysłem, a nie tylko nad poszczególnymi dziedzinami kultury. Ten fakt podsuwa nam stwierdzenie, iż romantyzm zdołał narzucić określony typ zachowania nie tylko jednostce, ale także całemu społeczeństwu. Przy tak wielkim znaczeniu i zależności różnych dziedzin życia nie sposób zapomnieć o dziełach epoki. I właśnie tu możemy powiedzieć o wielkiej spuściźnie i narodowym testamencie, które romantyzm pozostawił.
Z perspektywy czasu interesujący jest dla współczesnych znawców literatury i historyków punkt „styczności” między „piórem” a wydarzeniami historycznymi. Wiemy także, że i one były przełomowe w dziejach Polski. Tu należy podkreślić tą spójność literacko-historyczną. Na przykład w „Panu Tadeuszu” pojawia się wątek wojny Napoleona z Rosją, który wskazuje doniosłość poematu. Podobnie w „Dziadach” cz. III dopatrujemy się autentycznych epizodów z życia prześladowanych przyjaciół poety. Także interesującym wydaje się odbiór i interpretacja twórczości romantyków przez późniejszych pisarzy i myślicieli. W czasie rozwoju kapitalizmu nie było miejsca dla miłosnych i duchowych uniesień, patriotyzmu, a pojęcia takie jak mesjanizm czy prometeizm zostały zapomniane.
Kultura masowa czerpie z romantyzmu rozmaite wątki i gatunki. To, co dziś dostrzegamy w książkach, kinie, teatrze jest w istocie oparte na sposobie recepcji świata, którego wizję tak pięknie rozwinęła epoka Mickiewicza. Często jesteśmy nieświadomi, iż w gruncie rzeczy sposób przedstawiania różnych elementów kultury jest zależny od naszego odbioru. Tak wielki stosunek do kwestii dziedzictwa wskazuje na szczególny rodzaj inspiracji. Szczególny – ponieważ dotyczący nie tylko twórczości piśmiennej, ale w symboliczny sposób łączący się życiem. Otóż oczywistym jest fakt, że pewne realia panujące w danym czasie wytwarzają określony styl bycia. Istotną kwestię odgrywa tu sytuacja wobec niebezpieczeństwa jakim jest wojna. Zależność między inspiracją romantyczną a określonym zachowaniem dobrze obrazuje sytuacja podczas II wojny światowej. Jej znaczenie jest o tyle wielkie, o ile już nie istotnym było stwierdzenie Mickiewicza: „trzeba zginąć za Ojczyznę”. Myślę tu o „przeżywaniu” (trwaniu przy życiu), sposobie na przetrwanie trudnej sytuacji. To też jest przykład zachowania społecznego oraz patrzenia na życie, które zostało zainspirowane właśnie przez narodową spuściznę romantyczną. Wiele interesujących przykładów znaleźć można w zbiorach twórczości pisarzy II wojny światowej, którzy często odwoływali się do problemów Mickiewicza, Słowackiego i Norwida. Jednym z takich ludzi był Krzysztof Kamil Baczyński, który w utworach nie nawiązuje bezpośrednio do wieszczów, ale zgłębia wartości, jakie oni wyznawali. Ten fakt mówi nam, że panowanie literatury nad życiem jest zależne od sytuacji i odbioru idei romantycznych.
Myślę, że epoka romantyzmu jest szalenie ciekawa i błogosławiona ponieważ nauczyła poprzez literaturę i kulturę współżycia narodu ze sztuką. Wyodrębniła także sposób dostrzegania piękna i sensu życia człowieka. Z polonistycznego punktu widzenia epoka romantyzmu ma szczególne znaczenie, gdyż wykształciła i udoskonaliła język poetycki, za pomocą którego poeci mogli lepiej wyrazić uczucia i nastroje, niektóre także zostały nazwane po raz pierwszy w historii literatury. Romantyczne malowanie słowami najlepiej nauczyło późniejszych twórców sztuki obrazowania. Romantyzm wykształcił też i utrwalił myślenie o narodowych wieszczach. Podświadomy „głód” autorytetu, nie zawsze fizycznie przejawianego, pociągnął ich do odpowiedzialności za społeczeństwo. Naród wymagał takiej postaci, a romantyzm ją właśnie posiadał.
Mimo, iż literatura nie zaspokaja potrzeb narodu, w sposób w jaki robiła to dawniej, to na pewno wciąż jest ważnym elementem w życiu narodu. Bo to przecież dzięki tym ludziom, bohaterom całkowicie oddanym narodowi, gotowym poświęcić za kraj życie możemy dzisiaj żyć na ziemi polskiej, cieszyć się wolnością, rozmawiać po polsku... i czuć się dumnymi
z takich pisarzy jakimi zostaliśmy obdarzeni w epoce romantyzmu, którzy byli wzorem i inspiracją dla milionów ludzi nie tylko w Polsce, ale na całym świecie.