Myśl polityczna i prawna wieku XVII.

Szkoła prawa natury:

HUGO GROCJUSZ – 1583-1645
 czołowy przedstawiciel szkoły prawa natury, uważany za twórcę prawa międzynarodowego publicznego
 DZIEŁA: Dzieje oswobodzenia Holandii, Wolność Mórz, O prawie wojny i pokoju
¬ Normy prawa natury uwalnia od treści religijnych, wiążąc je z naturą człowieka
 Prawo absolutne jest tak absolutne i niezmienne, że „sam Bóg nie może go zmienić”
 Prawo natury – 4 podstawowe zasady (obowiązki) – koncepcja świecka i naturalna.
1. poszanowania cudzej własności
2. wynagradzania szkód z własnej winy przyczynionych
3. dotrzymywania umów
4. poniesienia kary za popełnione przestępstwa
 PAŃSTWO powstaje przez 3 cywilne umowy:
1. contractus societatis – o powstanie społeczeństwa
2. contractus subiectioni – o oddanie się pod zwierzchnictwo
3. contractus pacta sunt servanda – o przestrzeganie zawartych umów
 Uważany jest za teoretyka praw podmiotowych (jest to określony zakres uprawnień przysługujących konkretnej osobie). Wynikają one wg Grocjusza z praw przedmiotowych.
Dzieli je na pełne/ mniej pełne oraz na :
• uprawnienia, czyli władza w stosunku do siebie (inaczej „wolności”)
• prawa w stosunku do innych
• prawa nad rzeczami

BENEDYKT SPINOZA – 1637-1677
 przez całe życie niezależny myślowo, prowadził życie samotnika, zwolennik tolerancji i liberalizmu polit.
 DZIEŁA: Traktat krótki o Bogu, człowieku i szczęśliwości, Traktat polityczny (niedokończony)
 WOLNOŚĆ jest jedną z podstawowych kategorii w jego doktrynie. To podstawowe, naturalne prawo człowieka, którego nawet drogą umowy nie można nikogo pozbawić.
 CEL PAŃSTWA: zagwarantowanie bezpieczeństwa
 krytycznie ocenia demokrację, choć jest to forma najbardziej naturalna i odpowiada wolności jednostek
 Uważał, że ustroje ewoluują: anarchiademokracjamonarchia
 PRAWO jest regułą zachowania wyznaczoną bądź przez ludzi, bądź przez inny podmiot, ustanowioną dla jakiegoś celu.

SAMUEL PUFENDORF – 1632-1694
 prawnik i historyk, uważany za jednego z najważniejszych teoretyków pr. natury
 DZIEŁA: Elementorum iurisprudentiae
 wyszedł z założenia odmienności świata moralnego i przyrodniczego – oddzielił sferę prawa naturalnego od teologii i prawa pozytywnego. Ius naturale istnieje ponad ius positivum, gdyż m.in. jest wcześniejsze od państwa
 Odróżnił religię od etyki. Podst. kategorią etyki jest godność człowieka, realizowana przez wolność.
 Człowiek z natury posiada dwie skłonności: 1. instynkt samozachowawczy 2. instynkt życia społecznego, które determinują dwie podstawowe zasady prawa natury:
1. każdy powinien chronić swoje życie i majątek
2. nikt nie może działać na szkodę społeczeństwa, szczególnie naruszać pokoju.
 państwo powstaje na mocy trzystopniowej umowy społecznej:
1. o zrzeszeniu się w społeczeństwo
2. o ustroju konstytucyjnym tego społeczeństwa
3. o podporządkowaniu się społeczeństwa suwerennej władzy
 najważniejszym prawem natury jest własność.
CHRISTIAN THOMASIUS – 1655-1728
 W Fundamenta iuris naturae et gentium przeprowadził rozgraniczenie między prawem a moralnością.
 W Historia iuris naturalis przedstawił usystematyzowaną historię doktryny prawa natury.
 Uważał się za kontynuatora Grocjusza, Hobbesa i Pufendorfa

CHRISTIAN WOLFF – 1679-1754
 wrocławianin, prof. nauk matematycznych i fizycznych
 DZIEŁA: Ius naturae methodo scintifico tractatum, Instituctiones Iris naturae et gentium
 traktował przepisy prawne jako logiczną konsekwencję nakazów wypływających z treści norm moralnych.