Sztompka - zbiór definicji socjologicznych.

A:
Antyrytualizm-pog.o zasadniczej odmiennosci rzeczywistosci przyrodniczej i spolecznej.
Antypozytywizm-pog.o koniecznosci wyprracowania w naukach spol.zupelnie swoistych procedur i metod badawczych,odmienne od tych które stosuja nauki przrodnicze.
Autoteliczne stos.społ.-takie których cel lezy w samym obcowaniu nie ma korz.mat.
Ambiwalencja oczekiwac dyktowanych przez normę.
Anomia-stan chaosu normy-rozbieznosc wrod norm i wart,
Anomia normatywna-odmienna regulacja tej samej kwestii przez rozne podsystemy norm.
Akumulacja przewag i uposledzenia-tendecja do podwyz.raz osiąnietej pozycji spol. Oraz przeciwnie-do pogłębienia się degradacji.
Adaptacja innowacji-trwale zakorzenienie się innowacji
Artykulacja struktury idealnej-powstanie i zakorzenienie się standardowych przekonan,poglądó,idei]
Anomia sukcesu-zaburzenie rutynowych sposobów postępowania.Przez nagle wzbogacenie.
Alokacja czasu-przeznazcenie pewnych okresów dnia,tyg itpna czynnosci okreslonego typu(np.lunch w poludnie).
Asynchronizacja rozwoju-rozwoj jakiegos elementu biegnie roznymi sciezkami. I w roznym tempie(inaczej:gosp,technika,polityka,nauka)
Akulturacja antycypująca-dostosowanie lokal.instytucji,organizacji,uslug do spodziewanych oczekiwan zag.turystów,inwestor.
Amalgacja kulturowa:dialog i wymaian miedzy kul.centrum i peryferii
Arena zawnetrzna-kraje bedeace pod wplywem posrednim swiatowego syst,kapital.,choc posiadaja nominalnie inny ustrój.
Biegunowy model klas społ-uproszczony obraz spol.w którym przed.się 2 radykalne przeciwstawne klasy-panujaac i podp.pomijajac ugrupowania posrednie.
C:
Czynność społ.dzialania celowo adresowane do innych ludzi.
Czas ilosciowy-zew.narzucony przez pomair czasu(zegar kalendarz)
Czas jakosciowy—wew.ontologicznie zakoreznieony w zjawiskach czy zdarzeniach(rytm czy tempo)
D:
Dualizm kult-gdy dawna i nowa kult.wchodzą w konflikt
Determizm techn.-glownym czynnikiem decysujacym o rozwoju spol.jest technologia.
Doniosłośc funkcjonalna-stopien w jakim pewne działania przyczyniają się do zaspokojenia wymogów funcjonalnych społ.
Dewiacja pierwot-czyn popelniony 1 raz.uruchamia się kon.społ.
-II-funkcjonalna-czyn wywol.negatywne reakcji w postacci sankcji
-II-normatywna.sprzecznosc działania z regułą stos.wobec sprawcy i tego typu czynu
Determinacja społ-wspomagajacy wplyw struktur roznego rodzaju na podejmowane działania przez czlon.społ.
dyfuzja innowacji-rozprzestrzeszczania się innowacji w społ.gdzie jest akceptowana i stos.
Dyskurs kryzysu-akcentowanie negatywnych skutkow zmian,glownie niezamierzonych .
Dyskurs postępu-apoteoza zmiennosci społ.jako jednoznacznie postepowej,doskonali zycie
Dyskurs traumy-zwrocenie uwagi na destabilizujace konsekwencje zmian spol.niezaleznie od ich tresci.
Determinacja strukturalna-ograniczajaca i stymulujacy wpływ strukur na działania jed.lub zb.
Dwoistosc struktur-podwojny status struktur społ.
Deformacja kult-zubozenie a nawet degradacja kultury w toku adaptacji przez kr.peryfereie.
Deprywacja progresywna(krzywa J)rownoczesne podwyzszenie się aspiracji i obniz.standardów zyc.
E:
Eksterminacja-fizyczne eliminowanie czlonków gruoy lub calej gr,posteganej jaką zła(żydzi)
Eksternalizacja-przejawianie się w ukształtowanych kul.tresci osobowosciowych-motywacji czy postaw.
Ekspansja struk.interakcyjnej-powstanie i rozbudowanie sieci stycznoci,kontak,wiezi
Epicentra nowoczesnosci-regiony,kraje-wzory nowoczesnego zycia
Ekumena kult-obszar ciąglych interakcji kultur.,wzajemnej penetracji i wymiana tresci kult.
Elity kompradorskie-elity pol,ekonom w krajach uzalenionych od wielkich impreiów.Realizuja sowje cele,kosztem swojego panstwa.
Endagomia srodowiskowa-zawieranie malzenst z part,p podobnej pozycji społecz.
F:
Figuracja-struktura widziana dynamicznie-proces krystalizacji i rozpadu.
Filtrowanie innowacji-spoleczna selakcja innow.dokonuje się spontan.albo prowadzona przez specjalne agendy.
Fatalizm-poglad,ze rozwoj toczy się w sposób konieczny,nieuchronny.a ludzi nie mogą go już powstrzymac.
Finalizm-poglad,ze rozwoj zmierza w kierunku pewnego stanu docelowego,koncowego.

G:
Grupy odniesienia-zbiorowosci z którymi wiazą nas ,,wirtualne”relacje mimo ,ze do nich nie nal.
Gradacyjna wizja nierównosci-społ,gdzie kladzie się nacisk na stopniowalne roznice i nierównosci miedzy jednostkami lub zbiorowosciami w ramach roznych hierarchi stratyfikacji społ.
H
Hermeneutyka-interpretacja,rozumienie zjawisk społ.przez ujawnienie znaczen,jakie wiaża z nimi działajacy ludzie,a także jakie ze zjawiskami tego typu wiazą się wlasciwa kul.
Historiozoficzne pojecie rew.-radykalne zerwanie ciaglosci dziejowej.
I
Instrumentalne stos społ-sluza relacji potrzeb,celow ,aspiracji partnerów w innej dziedzinie niż ta ktorej dot.stosunek.
Instytulizacja stos.społ-proces krystalizowania się artykowłoawnia normatyw.regulacji.dot interakcji miedzy osobami zajmujacymi typowe wyroznialne poz w społ.
Imperializm kulturowy-narzucenie w skali globalnej ,kon,reg jakies kult
Internalizacja- Proces przychiczny polegajacy na,,uwewnetrznieniu”kul,czyli przekształceniu jej wzorów w ele.osobowosci.
Innowacja normatywna-zanicjowanie nowego sposobu zycia,stylu działania,codziennej praktyki,formy wyrazania.
InnowacjaEndogenne-reakcje na napiecia,naciski pojawiajace się wewnątrz syst.społ
Innowacja egzogenna-nowatorska adaptacja reakcja na zdarzenia lub zmiany zachodzace poza systemem społ,w którym innowacja się rodzi.
Insulacja innowacji-ograniczenie zasiegu rozprzestrzeniania się innowacji przez reg.prawne
Idealizm historyczny-poglad,ze glownym czynnikiem przebiegow hist.jest swiadomosc społ.uwikłanych w nie ludzi.
Imperializm-ekspansja kolonialna,bezposredni podbój,podporzadkowanie sobie slabszych krajów.
K:
Kompetencje podmiotowe-Zakres osób,wobec których urzed podjac może wiążace decyzje.
Kompetencje przedmiotowe-zakres praw,co do których urzad może wiazaco decydowac.
Konglomerat pozycji-zbiór pozycji,które zajmuje rownoczesnie dana osoba.
Kategoria socjologiczna-zbiór ludzi podobnych pod względem istotnej społecznie cechy,która implikuje realne podobienstwo sytuacji zyciowej,interesó i szans.
Kat.Statystyczna-zbiór jednostek podobnych pod względem jakies wybranej cechyc i rozniacej się pod tym względem od innych,
Konflikt partycypacji-syt.gdzie uczestnictwo w 1 grupie wymaga zaniedbywania innych
Kapitał społ-wiezi zaufania,lojalnosci,solidarnosci,glownie w ramach dobrowolnych stowarzyszen.
Kontrsocjalizacja-kultywowanie przeciwnych reguł i wzorów niż te uznawane przez grupy od których chcemy się zdystansować.
Kompleks kulturowy-powiazany zbir elem.kult.o wspolnej tresci,funkcji(np.sacoir-vire)
Konflikt kult-niechec,wrogośc lub walka miedzy stykajacymi się ze soba zniorowosciach o odmiennych kul.
Kultura ponadnarodowa-wzory działa,myslenia dla społ reg,kontyn(kul.islamu,europejska)
Kontekst reguły-okreslone wyrazenie lub przyjete implicite przesłanki okreslające sytuacje i podmioty,do których regula się odnosi.
Klasa dla siebie-w koncowym momencie krystalizacji,dysponuje rozwinietą swiadomoscia klasową i formami organizacyjnymi pozwalajacej na prowadzenie walki klasowej.
Klasa w sobie-poczatek krystalizacji ,gdy społ.nie jest swiadome.
Kompetencja pod-ograniczenie wladzy do pewnego grona osób.
Krystalizacja stuktury interesów-powstawanie,pogłębianie hierachiinierównosci,przywilejów i uposledzenia.
Krążenie elit-cykliczna wymiana elit politycznych,ekonomicznych czy intel.w wyniku walk.
Kreatywnosc podmiotowa-wytwarzanie struktur w dziedzinach jednostki lub zbiorowosci.
L:
Legalizm-literalne i skrupulatne przestrzeganue reguł bez względu na ich tresc,zgodnie z przekonaniem,ze należy zawsze stosowac się do obowiązujacych zasad.
M-
merytokratyczna sprawiedliwosc-nirówny dostęp do szans zyciowych czy przywilejów,wynikający jednak wyłącznie ze szczegolnego wysiłku i osobistych zasług
model mobilizacji zasobów-przekonanie,ze ruch społ.jest efektem manipulatorskich zabiegów działaczy którzy propaguja ideologię kontensacji i mobilizuja bierne skądinad i nieswiadome masy społ.do dzałan zbiorowych
Model wulkaniczny Ruch społ-przekonanie ,ze ruch społ.wybucha oddolnie na skutek gromadzenia napiecia i niezadowolenia wśród mas społ.
Myslenie grupowe-utrata poczucia rzeczywistosci,samozadowolenie,aroganacja,solidarnosc w obrebie grupy,zamkniecie się we wlasnym swiecie.
Miekie zmienne-trudne do empirycznej operacjolalizacji.bardzo wazne czynniki zyc.społ.z dziedziny kultury,mentalnosci zbior,swiadomosci spol
,emocji nastrojów,wiezi miedzyludzkiej
mofgogeneza-proces wyłaniania się ,artykułowania i utrwalania struktu romaitego rodzaju z chaosu podejmowanych dzialan prze czlon.społecz.Morfo.Kult-wyłanianie się ,krystalizowanai norm,wartosci,symboli ideii.
Model wulkaniczny rewolucji-ekejt spontanicznych,oddolnych działan podejmowanych przez masy ovywateli odczuwajacych nasilone poza próg wytrzymałosci uposledzenie,wyzysk.
Modele biegunowe-(dychatomiczne)charakteryst.przeciwstawnych stanów ujmowane jako przejaskrawione.
O:
Opurtunizm-przeszczeganie jakies reguły mimo jej niezgody.
Organizacje innowacyjne-powołana aby promow.nowatorskie rozwiazania w roznych dziedzi.
Orientacja prezentystyczna-zakodowany w kulturez akcent na czas terazniejszy,afirmacja doznan,retrospektywna(dotychczasowe dokonania czy tradycje),prospektywna(planowanie,projektowanie,zwiazane z tym aspiracje i nadzieje)
P:
Prognozy samoralizu i samodestrukcyjne-fakt,ze przywidywania przyszlych stanów społ,mogą wywołac reakcje masowe prowadzace do spełnienia falszywych progoz albo do spelnienia się prognoz prawdziwych.
Polityka ulicy-wywieranie nacisku na wladze panstw,w drodze masowych manifestacji ulicz.
Pułap stratyfikacyjny-jawna lub utajona,ale realan granica awansu dostepnego dla pewnych kat społ czy grup.
Przywództwo permisyjne-sluzeniu grupie jedynie radą i ekspertyzą.Pozostawia autonomie czlonkom grupy.
Permisywnosc społ-pozwolenia na czyny dewiacyjne wywiarajaca presje na agendy kontroli społ.,
Punitywnosc-rozpowszechnienie w społ.żądanie wysokich kas i zerowej tolerancji w stosunku do bandytów.
Proces cykliczny-powraca do kształtu poczatkowego.Kierunkowy-zmierza do celu.do kranca.
Procesy parametryczne-ekonomiczne,polityczne,demografoczne.wywieraja istotny wpływ na kierunek rozwoju i szanse przezwyciezenia traumy
Progresywizm-przekonanai,ze każdy pozniejszy tana społ.jest lepszy od poprzedniegoa stan koncowy-będzie doskonały.
Pole społeczne-obszar rzeczywistosci w którym toczy się zycie społ. W nierozdzielnym ziazku aktywosci podmiotowej i ram strukturalnych,stworzonych przez wczesniejszą praktykę.
R:
Racjonalnosc autoteliczna-wlasciwosc działan,w których jednostka zmierza do celu tak dla naiej wartosciujacego nie liczac się z kosztami.
Rozproszone stos.społ-takie które obejmują wiele roznorodnych trasciowo interakcji.
Reifikacja(uprzetmiotowienie)-traktowanie podwładnych czy obuwateli przedmiotoworekrytacja wtorna-przystopienie do jakies grupy która już istnieje w celu zysku
Relatywna deprywacja-odczuwana jako niesprawiedliwa i niesłuszna,rozbieznosc miedzy rzeczywistymi osiągnieciami a aspiracjami w dziedzinie standardu zycia,zarobków,wladzy czy prestizu
Repertuar kontensacji-metody działania akceptowane przez dany ruch społ.jako wlasciwie dla realizacji jego celów.
Relatywizm kulturowy-swiadomopsc ogromnej roznorodnosci kultur i historycznych uwarunkowan kultur
Reguły partykularne-są realizowane tylko w jenym kontekscie społ.,wystepuja w ramach jenej instytucji.
Reg.uniwersalne-takie które znajduja zastosowanie w wielu kontekstach społ.wiele instytucji.
Rytualizm-kurczowe trzymanie się pewnych tradycyjnych sposobów postepowania.Gorliwe przestrzeganie norm,
Rozwoj jednoliniowyzmiany biegna tym samym wyznaczanym szlakiem.,regularnie
Wieloliniowy-zmiany maja zblizony kierunek,ale w różny sposób.
Raifikacja czasu-,,czas to pieniadz”
Rozwoj zalezny-szczegolny przebieg rozwoju gosp.w krajach uzaleznionych od wielkiego mocarsta lub grupy krajów dominujacych ekonomicznie,politycznie,czy militarnie
W:
Wyobraznia socjologiczna-umiejetnośc wiązania wszytkiego ,co dziejes się w społ.z warunkami kulturalnymi,strukturalnymi i historycznymi,oraz podmiotowymi dzial.ludzi.
Wielosci nowoczesnosci-koncepcja roznorodnych scenariuszy histor,wg których społ,.nowoczesne wytworzyło się w roznych czescich swiata i roznych epokach.