Choroby układu moczowego.
Zakażenie układu moczowego jest pojęciem bardzo szerokim. Określa się tak stany zakażenia tego układu nie lokalizując, gdzie nastąpiły. Obraz kliniczny tych wszystkich przypadków tez jest szeroki: od zakażeń dolnego odcinka dróg moczowych, przebiegających łagodnie, wręcz bezobjawowo, po ciężkie zajęcie miąższu nerkowego. Przebieg choroby zależy od rodzaju zakażenia oraz mechanizmów obronnych ustroju, które u jednego działają silniej u drugiego słabiej.
Największa liczba zachorowań przypada na okres noworodkowy i niemowlęcy. Częściej chorują dziewczynki, czemu sprzyja krótka cewka moczowa, przez którą wnikają bakterie. U młodszych dzieci choroba może rozwijać się bezobjawowo albo te objawy są nietypowe. W pierwszej fazie mogą się jedynie pojawić bakterie w moczu. Dopiero potem mogą zaniepokoić stany podgorączkowe, wymioty, biegunka, gorszy apetyt, ale nadal nie są to objawy wskazujące jednoznacznie na przyczynę dolegliwości ulokowaną w układzie moczowym. Dopiero kiedy zmiany w moczu - jego ilości i wyglądzie - stają się widoczne, a dziecko skarży się na ból i parcie na pęcherz, obraz staje się jaśniejszy. W ostrym przebiegu choroby potwierdzenie rozpoznania opiera się na wynikach badań laboratoryjnych (badanie ogólne moczu oraz bakteriologiczne, czyli tzw. posiew) a także USG jamy brzusznej ze szczególnym uwzględnieniem nerek i dróg moczowych.
Przyczyną zła są w większości bakterie wchodzące w skład prawidłowej flory jelitowej człowieka. Za 75-80 procent wszystkich zakażeń odpowiada pałeczka okrężnicy (E.coli). W pozostałych przypadkach winę ponoszą bakterie gramm-ujemne: Proteus, Klebsiella, Enterobacter, Pseudomonas. Wśród bakterii gramm-dodatnich przyczyną zakażeń bywa najczęściej paciorkowiec kałowy (Enterococcus)i gronkowiec biały (Staphylococcus albus). Zakażenia grzybicze w ostatnim czasie, z racji powszechnego stosowania antybiotyków, zdarzają się coraz częściej.
Na zakażenie układu moczowego częściej narażone są kobiety. Powodem zakażenia nie są wyłącznie bakterie wnikające z zewnątrz. Ma na to wpływ zaleganie moczu w pęcherzu w wyniku jego niecałkowitego opróżniania, stany zapalne cewki moczowej, wrodzony defekt błony śluzowej pęcherza upośledzający jego działanie ochronne, odpływy wsteczne moczu wywołane wadami wrodzonymi.
Leczenie jest uzależnione od stopnia zakażenia, jego umiejscowienia oraz bakterii, które go wywołały i wielu innych czynników, które lekarz musi brać pod uwagę. Leczenie zakażeń układu moczowego jest długotrwałe. W tym czasie mocz bada się kilkakrotnie, aby nabrać pewności, że zagrożenie minęło. Przerwanie leczenia grozi nawrotem choroby. Poza lekami zaleca się w trakcie kuracji umiarkowanie aktywny tryb życia i ochronę przed oziębieniem.
Dysplazja nerki
Jest to wada wykrywana w czasie badania USG oraz innych badań przy okazji różnych problemów zdrowotnych. Nie jest ona odczuwalna, bo drugi, dobrze działający organ przejął jej funkcje. Zmiany mogą dotyczyć wielkości lub nieprawidłowej budowy miąższu nerkowego, ze znacznym upośledzeniem pracy nerki.
Dystopia nerki
Jest to utrwalone nieprawidłowe położenie nerek, zwykle w miednicy, często połączone z dysplazją. Towarzyszyć jej może przemieszczenie nerki na stronę przeciwną (tzw. nerka wędrująca). Rozpoznanie tej wady ma najczęściej miejsce, jeśli występują zaburzenia w odpływie moczu z towarzyszącymi im zakażeniami układu moczowego.
Torbielowatość nerek
Jest wadą uwarunkowaną genetycznie, czasem powtarzającą się w rodzinie. na szczęście zdarza się rzadko. w jednej lub obu nerkach występują cystowate twory, które z czasem mogą doprowadzić do ciężkiego uszkodzenia miąższu nerek i ich niewydolności. W około 7 procentach przypadków torbielowatość nerek to wada rozpoznawana tylko w jednej nerce, podczas gdy druga jest zupełnie prawidłowa.
Nowotwory nerek
Nowotwory złośliwe nerek stanowią 1,5 - 2 procent ogólnej liczby zachorowań. Ta statystyka wypada gorzej w stosunku do dzieci; nowotwory układu moczowego to około 16 procent wszystkich guzów złośliwych.
Objawy w nowotworach nerek nie są od razu ostre i jednoznaczne. Często dochodzi do rozpoznania, kiedy lekarz szuka przyczyny ogólnego osłabienia, niedokrwistości, stanów podgorączkowych albo też gdy pojawią się przerzuty w innych narządach. Leczenie chirurgiczne polega na usunięciu chorej nerki wraz z otaczającą ją tkanką tłuszczową, torebką włóknistą i zawartością wnęki nerkowej. Często postępowanie jest złożone, podejmuje się leczenie przez radioterapię i chemioterapię. W nowotworach nerek rokowania są zawsze poważne. Ze statystyk wynika, że uzyskuje się około 50 procent wyleczeń ponad 5-letnich, jeśli nie wystąpiły przerzuty, i o połowę miej, czyli tylko ok. 25 procent takich wyleczeń, jeśli przerzuty nastąpiły.
Wodonercze
Przyczyną wodonercza jest utrudniony odpływ moczu z miedniczki spowodowany różnego rodzaju przeszkodami: podmiedniczkowym zwężeniem moczowodu lub zwężeniem go w innym miejscu, upośledzoną drożnością z powodu obecności zastawek. Przewlekły zastój moczu w miedniczce doprowadza do jej balonowego rozszerzenia.
Innymi chorobami nerek są : choroby kłębków nerkowych (chorobę wywołuje zakażenie paciorkowcowe, np. angina, zapalenie: gardła, ucha, węzłów chłonnych, płonica, ropne zakażenie skóry) , nefropatia cukrzycowa ( występuje u osób chorujących na cukrzycę i nadciśnienie tętnicze).
CHOROBY PĘCHERZA MOCZOWEGO
Krwiomocz
Krwiomocz jest to zjawisko, w którym dochodzi do pojawienia się krwinek czerwonych w moczu. Jeżeli można je wykryć dopiero badaniem mikroskopowym, określa się to krwinkomoczem, jeśli natomiast obecność krwi w moczu stwierdzić można gołym okiem, to nazywa się to krwiomoczem. Należy pamiętać, że spożywanie niektórych pokarmów (np. buraków) może spowodować zmianę zabarwienia moczu przypominającą krwiomocz.
Białkomocz
Białkomocz jest to zjawisko, w którym dochodzi do pojawienia się białka w moczu. Najczęściej oznacza to, że doszło do rozwoju jednej z postaci kłębuszkowego zapalenia nerek. Niekiedy białkomocz może wystąpić przejściowo w takich stanach jak: gorączka, wysiłek fizyczny.
Zapalenie pęcherza moczowego
To najczęstszy przeważnie bakteryjny stan zapalny dróg moczowych . Polega na odczuciu silnego parcia
Zapobieganie chorobom układu moczowego :
- przestrzeganie zasad higieny osobistej ;
- nieprzetrzymywanie moczu ;
- regularne wypróżnianie pęcherza ;
- niedoprowadzenie do stanów chorobowych .
W ostrym zapaleniu pęcherza moczowego stwierdza się obrzęk i zaczerwienienie błony śluzowej pęcherza, czasem z wybroczynami, a nawet owrzodzeniami. Zmiany te mogą cofnąć się zupełnie lub doprowadzić do przewlekłego zapalenia pęcherza moczowego. Nacieki zapalne umiejscawiają się wtedy nawet w mięśniówce pęcherza, wywołując zwłóknienie ściany pęcherza, zanik błony śluzowej i zmniejszenie pojemności pęcherza wskutek powstających blizn.
W ostrym zapaleniu pęcherza moczowego chory skarży się na częste i bolesne oddawanie moczu oraz na bóle w dole brzucha. Dolegliwością tym towarzyszy stan podgorączkowy. W przewlekłym zapaleniu pęcherza moczowego występują takie same objawy, tylko mniej nasilone. Badanie moczu wykazuje ropomocz, a więc bardzo dużo krwinek białych oraz niewielką ilość świeżych krwinek czerwonych. Mocz jest mętny zaraz po oddaniu i wydziela mocny zapach amoniakalny.
W okresie gorączkowym ostrego zapalenia pęcherza moczowego chory powinien leżeć w łóżku. Należy kłaść ciepłe kompresy na okolice podbrzusza. Chorym podaje się lekko strawną dietę. Nie wyleczone do końca zapalenie pęcherza może być przyczyną przewlekłego odmiedniczkowego zapalenia nerek.
Bezbolesny krwiomocz jest pierwszym objawem 60% wszystkich nowotworów pęcherza moczowego. Kolejnymi mogą być zapalenie pęcherza oraz zaburzenia nerkowe. Raka pęcherza rozpoznaje się za pomocą cystoskopii i biopsji.
Nowotwory pęcherza moczowego najczęściej powstają z nabłonka przejściowego błony śluzowej pęcherza. Nowotwory z tkanki mięśniowej (mięśniaki) i tkanki łącznej (włókniaki) są bardzo rzadkie. Wywodzące się z nabłonka przejściowego dzieli się na brodawczaki i raki.
Rak przejściowo komórkowy zajmuje typowo szyję i trójkąt pęcherza oraz okolicę ujść moczowodowych. Często występuje u mężczyzn w wieku 50-80 lat. Powoduje dysurię, całodobowy częstomocz (utrata pojemności pęcherza) i krwiomocz.
Brodawczak pęcherza moczowego to niezłośliwy nowotwór wychodzący z nabłonka przejściowego (tkanka nabłonkowa) dróg moczowych. Występuje zwykle pojedynczo, rzadziej mnogo, najczęściej w pęcherzu, rzadko w miedniczce nerkowej. Tworzy kosmkowate, palczaste lub kuliste twory na cienkiej szypule w niezmienionej dookoła błonie śluzowej pęcherza.
We wczesnym okresie raka leczy się cystektomią (usunięcie pęcherza moczowego), w postaci zaawansowanej raka oraz brodawczaków stosuje się elektroresekcją i koagulację przezcewkową lub częściowe wycięcie pęcherza, telegammaterapia (mnogie brodawczaki mają tendencję do nawrotów) i chemioterapia.
Kamica pęcherza moczowego to obecność złogów w pęcherzu. Mogą to być kamienie pochodzące z nerki (kamica moczowa), które nie zostały wydalone przez cewkę i powiększyły się (kamienie pierwotne) lub powstały w pęcherzu (kamienie wtórne) wskutek utrudnionego odpływu moczu z pęcherza.