Podstawowe pojecia

Organizacja-grupa ludzi którzy współpracują ze sobą w sposób uporządkowany i skoordynowany by osiągnąć pewien zestaw celów.
Wspólne cechy organizacji:
celowość; sposób zorganizowania; wyodrębnienie z otoczenia(granice rzeczowe i funkcjonalne); poddanie kierowaniu
Organizacja może być stosowana w znaczeniach:1)atrybutowym(ogranizacja jako cecha-atrybut ludzkiego działania) 2)rzeczowym(jako rzecz obiektywnie i empirycznie istniejąca) 3) rezultatowym 4)czynnościowym
Zarządzanie – zestaw działań skierowanych na zasoby organizacji i wykorzystywanie ich z zamierzeniem osiągnięcia celów organizacji w sposób sprawny i skuteczny.
Zasoby: ludzkie, rzeczowe, finansowe, informacyjne.
Funkcje zarządzania: 1 planowanie 2 Organizowanie 3 Motywowanie(przewodzenie) 4 Kontrolowanie
Planowanie: wytyczanie celów organizacji i określanie, jak można najlepiej je osiągnąć
Podejmowanie decyzji: część procesu planowania, obejmuje wybór trybu działania spośród zestawu dostępnych możliwości
Organizowanie: porządkowanie i przydzielanie pracy, uprawnień decyzyjnych i zasobów poszczególnym członkom organizacji w taki sposób aby mogli realizować jej cele.
Przewodzenie-zespół procesów wykorzystywanych po to aby skłonić członków organizacji do wzajemnej współpracy w interesie organizacji.
Kontrolowanie – obserwowanie postępów
Role kierownicze wg H. Mintzberga: I Interpersonalne(ułatwiają utrzymanie organizacji w porządku) – reprezentacyjna; -przywódcza (zatrudnianie, szkolenie, motywowanie); -łącznik między ludźmi. II Informacyjne(otrzymywanie, przekształcanie i przekazywanie informacji)*Kierownik jako: -monitor; -dystrybutor; -rzecznik firmy III Decyzyjne *Kierownik jako: -przedsiębiorca (inicjator zmian w firmie); -rozdzielający zasoby; -przeciwdziałający zakłóceniom; -negocjator(w konfliktach, handlowy)
Szczeble zarządzania: -najwyższy(prezes, v-c prezes, dyrektor naczelny); -średni(kierownik, szef wydziału); - najniższy(brygadzista, majster)
Obszary zarządzania: marketing, finanse, zasoby ludzkie, administracja i inne
Podstawowe typy umiejętności kierowniczych: techniczne, społeczne, koncepcyjne
Przyczyny zapotrzebowania na managerów: rewolucja przemysłowa; koncentracja kapitału
Naukowe zarządzanie:
Kierunki:
I Technologiczny: ISTOTA: -Koncentruje swą uwagę na organizacji procesów wykonawczych(produkcyjnych i usługowych) w różnych dziedzinach gospodarki; -Stosowanie prawa i osiągnięcia nauk przyrodniczych w rozwiązywaniu problemów zarządzania; - Kładzie nacisk na zwiększenie wydajności poprzez analizę i podział procesu pracy(specjalizacja); -Charakteryzuje się przedmiotowym traktowaniem czynnika ludzkiego w procesie pracy(“żywe maszyny”); - Dominująca koncepcja ludzkich zachowań – koncepcja człowieka racjonalnego, kierującego się głównie dążeniem do korzyści materialnych; INSPIRACJE: Postęp naukowo-technologiczny, objawiający się komplikowaniem procesu produkcyjnego; -gwałtowny rozwój gospodarki związany z “rewolucją przemysłową”; -słaba wydajność pracy jako poważny problem gospodarczy PRZEDSTAWICIELE: F. W. Taylor: -zalecał badanie zjawisk w powiązaniu ze wszystkimi czynnikami; -Stworzył 4-etapową metodę doświadczalną, będąca podstawowym instrumentem naukowego organizowania pracy; -Wprowadził zasadę doboru właściwego człowieka do określonego rodzaju pracy; -Stworzył akordowy system wynagrodzenia, uzależniający wysokość zarobku bezpośrednio od liczby wytworzonych przez niego sztuk wyrobów lub wykonywanych operacji; -Określił czynniki wydajności pracy żywej; H. Le Chatelier: -twóra zasady przekory; - sformułował etapy cyklu organizacyjnego: 1.wybór celu jaki się chce osiągnąć. 2 Zbadanie środków i warunków, których potrzeba użyć aby osiągnąć zamierzony cel 3 Przygotowanie środków i warunków uznanych za potrzebne. 4 Wykonanie, stosownie do powziętego planu 5 Kontrola otrzymanych wyników; Henry L. Gant: -Opracował i wdrożył czasowo-premiowy system płac(bonusowy system Gantta); -postulował włączenie robotników do koncepcyjnego pracy organizatorskiej; -w swojej pracy wykazywał zainteresowanie robotnikiem jako jednostką i dowodził słuszności “podejścia humanizacyjnego”; -stworzył system wykresów programowania produkcji(wykresy Gantta) Wkład w naukę organizacji i zarządzania: -zwiększenie indywidualnej wydajności pracy; -opracowanie zasad działania w oparciu o obserwacje i badanie pracy (mierzenie pracy, normowanie itd.); -wykorzystanie do badania pracy i organizacji zespołów nauki inżynierskiej, fizjologii, ekonomii; -stworzenie techniki planowania organizacji pracy i kierowania nią w toku działania za pomocą wykresów („wykresy Gantta"); -wprowadzenie cyklogramów i chronocyklogramów; -opracowanie założeń nowoczesnej linii montażowej; „zespół ludzi pracujących razem, z których każdy realizuje wprawnie jedno lub parę zadań, zrobi więcej, niż taka sama liczba ludzi, z których każdy zajmuje się wszystkimi zadaniami";
II administracyjny Istota: -skupia się przede wszystkim na organizacji procesów zarządzania nie
tylko w gospodarce, ale również w administracji państwowej,
sądownictwie, szkolnictwie; -przedmiotem rozważań jest praca administracyjna, opiera się na założeniu, że robotnikowi, bardziej od płacy zależy na poprawie warunków pracy; -skupia się na zasadach pracy kierowników,; -wyznacza zasady zarządzania złożonymi organizacjami Inspiracja: -przeobrażenia strukturalne systemów zarządzania dokonujące się stopniowo wraz z umacnianiem się w społeczeństwie kapitalizmu monopolistycznego; -powstawanie coraz większych przedsiębiorstw oraz ich łączenie; - kierowanie wielkimi masami pracowników, których czynności musiały być wzajemnie skoordynowane; -powstanie formy własności grupowej akcjonariuszy Przedstawiciele: Henri Fayol: -twórca podziału działalności gospodarczej na sześć czynności: 1)techniczne - wytwarzanie wyrobów; 2)handlowe - kupowanie surowców i sprzedawanie wyrobów; 2) finansowe - pozyskiwanie i użytkowanie kapitału; 3)ochronne - strzeżenie pracowników i własności; 5)rachunkowe - rejestrowanie i obliczanie kosztów, zysków,zobowiązań; 6)kierownicze; -zdefiniował czynności kierownicze za pomocą pięciu funkcji: 1)planowanie, 2)organizowanie, 3)rozkazywanie, 4)koordynowanie, 5)kontrolowanie; -14 zasad, którymi powinien posługiwać się kierownik w swojej pracy: Podział pracy, Autorytet, Dyscyplina, Jedność rozkazodawstwa, Jednolitość kierownictwa, Podporządkowanie interesu osobistego interesowi ogółu, Wynagrodzenie, Centralizacja, Hierarchia, Ład, Odpowiednie traktowanie personelu, Stabilność personelu, Inicjatywa, Esprit de corps Max Weber: -zbudował typy idealne trzech rodzajów władzy: charyzmatycznej; tradycjonalnej; racjonalnej; -stwierdził, że istnieje konieczność biurokracji jako jedynego sposobu wykonywania władzy racjonalnej; -naczelna zasada organizacji biurokratycznej: czynności urzędowe są działalnością stałą, wykonywaną zgodnie z przepisami prawa, które określają jej zakres i procedurę; -twórca zasady oddzielenia stanowisk służbowych od zajmujących je osób. Wkład w naukę organizacji i zarządzania: -stworzenie modelu biurokratycznego (budowa i zasady funkcjonowania instytucji biurowej, w której pracujący urzędnicy muszą się ściśle podporządkować przepisom i zwierzchnikom działającym w granicach uprawnień im przynależnych);-upowszechnienie tezy, że umiejętności kierownicze potrzebne są we wszystkich rodzajach działalności;-uświadomienie, że u podłoża skutecznego postępowania kierowników znajdują się pewne zasady, możliwe do identyfikacji i że zasad tych można się nauczyć; -wyodrębnienie obszarów będących przedmiotem praktycznej troski kierowników;
III Behawioralna Istota: -Wysunięcie na pierwszy plan czynnika ludzkiego; -Skierowanie uwagi na znaczenie nieformalnych grup społecznych i w ogóle nieformalnych stosunków międzyludzkich; -Przedmiotem zainteresowania przedstawicieli tego nurtu były również potrzeby człowieka w organizacjach; -W ramach tego kierunku podejmowane były zagadnienia
dotyczące: stylów kierowania, formalizacji organizacji, zadowolenia z pracy itd.
Inspiracja: -Szkoła behawioraina powstała dlatego, że kierownicy nie zdołali osiągnąć maksymalnej wydajności i pełnej harmonii w miejscu pracy przy zastosowaniu klasycznego
podejścia; -Motywacja pracownika poprzez zainteresowanie pracą oraz dążenie jednostek do współuczestnictwa, Krytyka jednostronnego, formalnego podejścia do spraw administracji, postulaty wspólnej władzy; -Koncepcja społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstwa, podkreślenie znaczenia etyki dla kierownika Przedstawiciel: Mary Parker Follett -pełną osobowość moźńa uzyskać jedynie będąc członkiem grupy; -robotnicy i kierownicy mają wspólne cele jako członkowie tej samej organizacji; -sztuczny podział na przełożonych i podwładnych -wydających i otrzymujących polecenia - zaciemnia naturalny partnerski związek; -przywództwo nie powinno być tradycyjnym wynikiem władzy płynącej z formalnego autorytetu kierownika, lecz skutkiem jego większej wiedzy i specjalizacji; -kierownikiem powinien być człowiek, który ma największe kwalifikacje do przewodzenia grupie. Oliyer Sheldon -przedsiębiorstwo ma zobowiązania wobec społeczeństwa i że dla kierownictwa etyka ma znaczenie równie zasadnicze, jak ekonomia; -dobra i usługi wytwarzane przez przemysł powinny być dostarczane po możliwie najniższych cenach, zgodnych z zadowalającym poziomem jakości; -kierownicy są powszechnie zobowiązani do traktowania robotników sprawiedliwie i uczciwie; -każdy kierownik musi kojarzyć sprawnościowe wartości naukowej organizacji z etyką służby społeczeństwu; Hugo Munsterberg: -zastosował narzędzia psychologii do uzyskiwania tych samych celów wydajnościowych, do których dążą inne teorie organizacji i zarządzania; -wysunął tezę, że wydajność można podnieść trzema sposobami: 1)przez wyszukanie najodpowiedniejszej osoby - robotnika, którego cechy umysłu wyróżniają jako najlepszego wykonawcę danej pracy; 2)przez stworzenie najlepszej możliwej pracy - idealnych warunków psychologicznych zwiększania produkcji; 3)przez wywieranie wpływu psychologicznego, który nazywa "najlepszym możliwym efektem", na motywację pracowników.; -proponował zastosowanie technik zaczerpniętych z psychologii eksperymentalnej (np. wykorzystanie testów psychologicznych ułatwiających dobór personelu o właściwych kwalifikacjach); -uważał, że badania nad procesem uczenia się mogą przyczynić się do udoskonalenia metod szkolenia, badania zaś zachowań ludzkich - w opracowaniu technik psychologicznych motywowania pracowników do zwiększonego wysiłku. Elton Mayo: -„eksperymenty Hawthorne" (ustalenie wpływu jakości oświetlenia stanowiska pracy, zmiany płac, wprowadzenia przerw na odpoczynek oraz skrócenia dnia i tygodnia pracy na wydajność robotników); -pracownicy będą usilniej pracować, jeśli uznają, że kierownictwo troszczy się o ich dobrobyt i jeśli nadzór będzie im poświęcać szczególną uwagę (efekt Hawthorne); -nieformalne grupy robocze - społeczne środowisko pracowników - wywierają wielki wpływ na wydajność pracy; -zastąpienie koncepcji „człowieka racjonalnego", motywowanego osobistymi potrzebami ekonomicznymi, koncepcją „człowieka społecznego", motywowanego potrzebami społecznymi, pragnącego zadowalających stosunków w pracy, reagującego bardziej na naciski grupy roboczej niż na władzę kierownictwa.Wkład w naukę organizacji i zarządzania:-zastosowanie narzędzi psychologii do uzyskiwania tych samych celów wydajnościowych, do których dążą inne teorie organizacji i zarządzania; -odkrycia behawiorystów spowodowały, że kierownicy stali się znacznie bardziej wyczuleni i wyrafinowani w odniesieniu do podwładnych; -dostarczenie nowych poglądów na tak ważne sprawy jak: przywództwo, rozstrzyganie konfliktów, zdobywanie i wykorzystywanie władzy, zmiany organizacyjne i komunikowanie się; -stworzenie podstaw systemu motywacji;