Mięśnie

CHARAKTERYSTYKA UKŁ. MIĘŚNIOWEHO
W ciele człowieka występuje około 400 mięśni szkieletowych. Stanowią 40-50% masy ciała. Tworzą czynny układ ruchu (patrz tkanka mięśniowa). W mięśniu wyróżnia się dwie podstawowe części: brzusiec i ścięgna. Brzusiec jest czynną częścią mięśnia i jest zbudowany z włókien mięśniowych, stanowiących jego miąższ. W zależności od rodzaju włókien tworzących mięsień wyróżnia się mięśnie białe i czerwone...
Włókna czerwone zawierają dużo mioglobiny, więcej mitochondriów, wolniej się kurczą, ale także trudniej się męczą. Włókna białe zawierają mniej mioglobiny, więcej miofibryli . Szybciej się kurczą, ale wcześniej też męczą się. Brzusiec jest otoczony łącznotkankową namiesną.
Ścięgno to część bierna mięśni, zbudowane z tkanki łącznej, otoczonej błoną ościęgną. Ścięgna przymocowują mięsień do kości. W mięśniach wrzecionowatych ścięgna są obłe lub nieco spłaszczone.
W mięśniach płaskich ścięgna przybierają postać blaszek i wówczas określa się je jako rozcięgna. Wyróżnia się ścięgna początkowe = bliższe (bliżej środka ciała) i ścięgna końcowe = dalsze.
Unerwienie mięśni jest dwojakie: ruchowe i czuciowe. Zakończenie nerwów ruchowych nosi nazwę płytki ruchowej. Zakończenie nerwu czuciowego nosi nazwę wrzecionka mięśniowego. Liczba neuronów przypadająca na liczbę włókien wyraża jednostkę ruchową mięśnia. Mięsień pracujący mało precyzyjnie i długotrwale jest unerwiony przez mniejszą liczbę neuronów niż mięsień pracujący szybko i precyzyjnie. Zatem mięśnie okoruchowe i palców są licznie unerwione (na jeden neuron przypada mało włókien mięśniowych). W mięśniach grzbietowych z kolei istnieje mało neuronów (na jeden neuron przypada dużo włókien mięśniowych).
W zależności od przebiegu włókien mięśniowych rozróżnia się mięśnie proste (włókna są ułożone równolegle do osi długiej mięśnia), mięśnie pierzaste (włókna dochodzą do ścięgna pod katem ostrym z obu stron). Jeżeli włókna docierają pierzasto do osi długiej tylko z jednej strony, mówi się o mięśniu półpierzastym.
Pojedynczy bodziec powoduje pojedynczy skurcz mięśnia. Jeżeli napięcie mięśnia pozostaje przy tym bez zmian mówi się o skurczu izotonicznym mięśnia. Jeżeli natomiast wzrasta napięcie, ale mięsień nie skraca swojej długości mówi się o skurczu izometrycznym. Oba rodzaje skurczu wyznacza graficznie miograf. Pomiędzy dotarciem impulsu a czasem reakcji upływa pewien okres latencji (utajone pobudzenie), który wynosi 3-10 milisekund. Latencja wydłuża się w zmęczonym mięśniu. Kolejna fazą reakcji jest faza skurczu (wzrost napięcia), potem faza rozkurczu (spadek napięcia), która przedłuża się w miarę wzrostu zmęczenia i obciążenia danego mięśnia.
Wielokrotne pobudzanie mięśnia powoduje stan zmęczenia. Zmęczony mięsień wykazuje wydłużony okres latencji, zmniejszenie siły skurczu i wydłużenie fazy rozkurczu. Zmęczenie jest spowodowane spadkiem stężenia ATP, rozpadem fosfokretyny i wzrostem zakwaszenia tkanki. Skurczowi mięśnia towarzyszy wydzielanie ciepła. Przy wolnej i umiarkowanej pracy serca naczynia krwionośne ulegają wówczas rozszerzeniu. Przy szybkiej pracy (silnym skurczu) naczynia ulegają zwężeniu i przez to dochodzi do szybkiego spadku ukrwienia mięśnia oraz obniżenia stężenia tlenu. Nagromadzenie w mięśniu i w wątrobie kwasu mlekowego oraz zredukowanego NADH2 powoduje wystąpienie długu tlenowego, którego rekompensacja następuje w trakcie odpoczynku mięśnia (patrz fizjologia wysiłku).
Do mięśni stale dopływają impulsy bioelektryczne utrzymujące stałe napięcie mięśni - tonus. Zapewnia to ciągłą gotowość mięśni do szybkiego podjęcia pracy. Ponadto tonus zapewnia utrzymanie postawy ciała.
Przy podwyższonej częstotliwości impulsów zachodzi zjawisko sumowania bodźców. Zanim mięsień rozkurczył się uzyskał kolejną podnietę, która nakłada się w ten sposób na tę poprzednią. Występuje wówczas ciągły skurcz mięśnia, zwany skurczem tężcowym. Rozkurcz następuje z chwilą przerwania dopływu bodźców. Abu skurcz tężcowy wystąpił należy zastosować krótszy okres refrakcji niż czas trwania fazy skurczu.
MIĘŚNIE POSTURALNE
m. BARKU, RAMIE
m. naramienny - przyczepia się do końca barkowego obojczyka, wyrostka barkowego łopatki i dolnej powierzchni grzebienia łopatki oraz do guzowatości naramiennej.
Czynność : część barkowa zgina i odwodzi w stawie ramiennym; część obojczykowa obraca do wewnątrz i przywodzi oraz zgina; część grzbietowa obraca na zewnątrz i prostuje.
Unerwienie : nerw pachowy.
m. nadgrzebieniowy - przyczepia się do dołu nadgrzebieniowego i do guzka większego kości ramiennej i do torebki stawowej.
Czynność : odwodzi, obraca na zewnątrz, zgina w stawie ramiennym.
Unerwienie : nerw nadłopatkowy.
m. podgrzebieniowy - przyczepia się do 2/3 przyśrodkowych dołu podgrzebieniowego i do guzka większego kości ramiennej.
Czynność : obraca na zewnątrz, odwodzi i zgina staw ramienny.
Unerwienie : nerw nadłopatkowy.
m. obły mniejszy - przyczepia się na powierzchni grzbietowej brzegu bocznego łopatki i do guzka większego kości ramiennej.
Czynność : obraca na zewnątrz w stawie ramiennym.
Unerwienie : nerw pachowy.
m. obły większy - przyczepia się na powierzchni grzbietowej dolnego kąta łopatki i do grzebienia guzka mniejszego kości ramiennej.
Czynność : przywodzi i obraca na zewnątrz w stawie ramiennym.
Unerwienie : nn. podłopatkowe.
m. kruczoramienny - przyczepia się do wyrostka kruczego łopatki oraz do 1/2 górnej powierzchni przedniej przyśrodkowej kości ramiennej.
Czynność : zgina, przywodzi, obraca do wewnątrz i na zewnątrz w stawie ramiennym.
m. dwugłowy ramienia - głowa długa przyczepia się do guzka nadpanewkowego łopatki i obrąbka stawowego; głowa krótka przyczepia się do wyrostka kruczego łopatki. Przyczep dalszy znajduje się na guzowatości kości promieniowej, a część włókien przechodzi w rozcięgno przyczepiające się do powięzi łokciowej.
Czynność : W stawie ramiennym zgina, ponadto głowa długa odwodzi i obraca do wewnątrz, głowa krótka przywodzi; w stawie łokciowym zgina i odwraca (najsilniej!!!).
m. ramienny - rozpoczyna się na przegrodzie międzymięśniowej bocznej i przyśrodkowej i na przedniej powierzchni 1/2 dolnej k. ramiennej i dochodzi do guzowatości k. łokciowej.
Czynność : zgina w stawie łokciowym.
m. trójgłowy ramienia - głowa długa przyczepia się do guzka podpanewkowego łopatki; głowa boczna do powierzchni tylnej k. ramiennej powyżej bruzdy n. promieniowego i do przegrody międzymięśniowej bocznej; głowa przyśrodkowa do powierzchni tylnej k. ramiennej poniżej sulcus nervi radialis , do przegrody międzymięśniowej bocznej i przyśrodkowej; przyczep końcowy znajduje się na powierzchni tylnej wyrostka łokciowego k. łokciowej.
Czynność : najsilniejszy prostownik w stawie łokciowym.
m. łokciowy - przyczepia się do nadkłykcia bocznego k. ramiennej, w. pobocznego promieniowego), powierzchni tylnej trzonu kości łokciowej.
Czynność : prostuje w stawie łokciowym, zapobiega wpuklaniu się torebki stawowej.
m. RAMIENI- TYŁ
m. naramienny - przyczepia się do końca barkowego obojczyka, wyrostka barkowego łopatki i dolnej powierzchni grzebienia łopatki oraz do guzowatości naramiennej.
Czynność : część barkowa zgina i odwodzi w stawie ramiennym; część obojczykowa obraca do wewnątrz i przywodzi oraz zgina; część grzbietowa obraca na zewnątrz i prostuje.
Unerwienie : nerw pachowy.
m. nadgrzebieniowy - przyczepia się do dołu nadgrzebieniowego i do guzka większego kości ramiennej i do torebki stawowej.
Czynność : odwodzi, obraca na zewnątrz, zgina w stawie ramiennym.
Unerwienie : nerw nadłopatkowy.
m. obły większy - przyczepia się na powierzchni grzbietowej dolnego kąta łopatki i do grzebienia guzka mniejszego kości ramiennej.
Czynność : przywodzi i obraca na zewnątrz w stawie ramiennym.
Unerwienie : nn. podłopatkowe.
m. kruczoramienny - przyczepia się do wyrostka kruczego łopatki oraz do 1/2 górnej powierzchni przedniej przyśrodkowej kości ramiennej.
Czynność : zgina, przywodzi, obraca do wewnątrz i na zewnątrz w stawie ramiennym.
m. dwugłowy ramienia - głowa długa przyczepia się do guzka nadpanewkowego łopatki i obrąbka stawowego; głowa krótka przyczepia się do wyrostka kruczego łopatki. Przyczep dalszy znajduje się na guzowatości kości promieniowej, a część włókien przechodzi w rozcięgno przyczepiające się do powięzi łokciowej.
Czynność : W stawie ramiennym zgina, ponadto głowa długa odwodzi i obraca do wewnątrz, głowa krótka przywodzi; w stawie łokciowym zgina i odwraca (najsilniej!!!).
m. ramienny - rozpoczyna się na przegrodzie międzymięśniowej bocznej i przyśrodkowej i na przedniej powierzchni 1/2 dolnej k. ramiennej i dochodzi do guzowatości k. łokciowej.
Czynność : zgina w stawie łokciowym.
m. trójgłowy ramienia - głowa długa przyczepia się do guzka podpanewkowego łopatki; głowa boczna do powierzchni tylnej k. ramiennej powyżej bruzdy n. promieniowego i do przegrody międzymięśniowej bocznej; głowa przyśrodkowa do powierzchni tylnej k. ramiennej poniżej sulcus nervi radialis , do przegrody międzymięśniowej bocznej i przyśrodkowej; przyczep końcowy znajduje się na powierzchni tylnej wyrostka łokciowego k. łokciowej.
Czynność : najsilniejszy prostownik w stawie łokciowym.
m. łokciowy - przyczepia się do nadkłykcia bocznego k. ramiennej, w. pobocznego promieniowego, powierzchni tylnej trzonu kości łokciowej.
Czynność : prostuje w stawie łokciowym, zapobiega wpuklaniu się torebki stawowej.
m. prostownik promieniowy nadgarstka długi - przyczepia się do brzegu bocznego i nadkłykcia bocznego k. ramiennej, do przegrody międzymięśniowej bocznej i kończy się na powierzchni grzbietowej podstawy II k. śródręcza.
Czynność : zgina w stawie łokciowym, nieco nawraca przedramię; silnie zgina grzbietowo i odwodzi w stawie promieniowo-nadgarstkowym (jest antagonistą zginaczy palców).
m. RAMIENIA- PRZÓD
m. naramienny - przyczepia się do końca barkowego obojczyka, wyrostka barkowego łopatki i dolnej powierzchni grzebienia łopatki oraz do guzowatości naramiennej.
Czynność : część barkowa zgina i odwodzi w stawie ramiennym; część obojczykowa obraca do wewnątrz i przywodzi oraz zgina; część grzbietowa obraca na zewnątrz i prostuje.
Unerwienie : nerw pachowy.
m. nadgrzebieniowy - przyczepia się do dołu nadgrzebieniowego i do guzka większego kości ramiennej i do torebki stawowej.
Czynność : odwodzi, obraca na zewnątrz, zgina w stawie ramiennym.
Unerwienie : nerw nadłopatkowy.
m. obły większy - przyczepia się na powierzchni grzbietowej dolnego kąta łopatki i do grzebienia guzka mniejszego kości ramiennej.
Czynność : przywodzi i obraca na zewnątrz w stawie ramiennym.
Unerwienie : nn. podłopatkowe.
m. kruczoramienny - przyczepia się do wyrostka kruczego łopatki oraz do 1/2 górnej powierzchni przedniej przyśrodkowej kości ramiennej.
Czynność : zgina, przywodzi, obraca do wewnątrz i na zewnątrz w stawie ramiennym.
m. dwugłowy ramienia - głowa długa przyczepia się do guzka nadpanewkowego łopatki i obrąbka stawowego; głowa krótka przyczepia się do wyrostka kruczego łopatki. Przyczep dalszy znajduje się na guzowatości kości promieniowej, a część włókien przechodzi w rozcięgno przyczepiające się do powięzi łokciowej.
Czynność : W stawie ramiennym zgina, ponadto głowa długa odwodzi i obraca do wewnątrz, głowa krótka przywodzi; w stawie łokciowym zgina i odwraca (najsilniej!!!).
m. ramienny - rozpoczyna się na przegrodzie międzymięśniowej bocznej i przyśrodkowej i na przedniej powierzchni 1/2 dolnej k. ramiennej i dochodzi do guzowatości k. łokciowej.
Czynność : zgina w stawie łokciowym.
m. trójgłowy ramienia - głowa długa przyczepia się do guzka podpanewkowego łopatki; głowa boczna do powierzchni tylnej k. ramiennej powyżej bruzdy n. promieniowego i do przegrody międzymięśniowej bocznej; głowa przyśrodkowa do powierzchni tylnej k. ramiennej poniżej sulcus nervi radialis , do przegrody międzymięśniowej bocznej i przyśrodkowej; przyczep końcowy znajduje się na powierzchni tylnej wyrostka łokciowego k. łokciowej.
Czynność : najsilniejszy prostownik w stawie łokciowym.
m. łokciowy - przyczepia się do nadkłykcia bocznego k. ramiennej, w. pobocznego promieniowego, powierzchni tylnej trzonu kości łokciowej.
Czynność : prostuje w stawie łokciowym, zapobiega wpuklaniu się torebki stawowej.
m. prostownik promieniowy nadgarstka długi - przyczepia się do brzegu bocznego i nadkłykcia bocznego k. ramiennej, do przegrody międzymięśniowej bocznej i kończy się na powierzchni grzbietowej podstawy II k. śródręcza.
Czynność : zgina w stawie łokciowym, nieco nawraca przedramię; silnie zgina grzbietowo i odwodzi w stawie promieniowo-nadgarstkowym (jest antagonistą zginaczy palców).
m. PRZEDRAMIENIA-TYŁ
brachioradialis (m. ramienno-promieniowy) - przyczepia się do brzegu bocznego k. ramiennej w dolnym odcinku, do przegrody międzymięśniowej bocznej i kończy się tuż powyżej wyrostka rylcowatego k. promieniowej.
Czynność : zgina w stawie łokciowym; w zależności od położenia przedramienia odwraca lub nawraca. Jego brzeg przedni ku dołowi ogranicza bruzdę promieniową przedramienia, w której leży t. promieniowa, 2 żyły, gałąź powierzchowna n. promieniowego i naczynia chłonne.
extensor carpi radialis longus (m. prostownik promieniowy nadgarstka długi) - przyczepia się do brzegu bocznego i nadkłykcia bocznego k. ramiennej, do przegrody międzymięśniowej bocznej i kończy się na powierzchni grzbietowej podstawy II k. śródręcza.
Czynność : zgina w stawie łokciowym, nieco nawraca przedramię; silnie zgina grzbietowo i odwodzi w stawie promieniowo-nadgarstkowym (jest antagonistą zginaczy palców).
extensor carpi radialis brevis (m. prostownik promieniowy nadgarstka krótki) - przyczepia się do nadkłykcia bocznego k. ramiennej i powięzi przedramienia i dochodzi do powierzchni grzbietowej podstawy III k. śródręcza.
Czynność : słabo zgina w stawie łokciowym; prostuje w stawie promieniowo-nadgarstkowym.
supinator (m. odwracacz) - przyczepia się do grzebienia m. odwracacza na k. łokciowej; do więzadła obrączkowego k. promieniowej; do więzadła pobocznego promieniowego i do nadkłykcia bocznego k. ramiennej. Jego włókna obejmują od tyłu 1/3 górną k. promieniowej i kończą się na powierzchni tylnej, bocznej i przedniej powyżej i poniżej guzowatości k. promieniowej.
Czynność : niezbyt silnie odwraca przedramię.
extensor digitorum (m. prostownik palców) - rozpoczyna się na nadkłykciu bocznym k. ramiennej, więzadle pobocznym promieniowym, więzadle obrączkowym k. promieniowej i powięzi przedramienia. Jego ścięgna kierują się na podstawy powierzchni grzbietowych paliczków bliższych palców i przechodzą w rozścięgno grzbietowe, które przyczepia się do podstaw paliczków dalszych.
Czynność : prostuje palce w stawach śródręczno-paliczkowych; odwodzi palce (nie działa bezpośrednio na stawy międzypaliczkowe; jest to zarezerwowane dla mm. glistowatych i międzykostnych). Jest najsilniejszym prostownikiem w stawie promieniowo-nadgarstkowym.
extensor digiti minimi (m. prostownik palca małego) - rozpoczyna się wspólnie z poprzednim, kończy się na powierzchni grzbietowej podstawy paliczka bliższego palca V, przechodząc w rozścięgno grzbietowe.
extensor carpi ulnaris (m. prostownik łokciowy nadgarstka) - przyczepia się do nadkłykcia bocznego k. ramiennej, więzadła pobocznego promieniowego, powięzi przedramienia i powierzchni tylnej k. łokciowej; kończąc się na podstawie V k. śródręcza.
abductor pollicis longus (m. odwodziciel kciuka długi) - przyczepia się do powierzchni tylnej k. łokciowej, do błony międzykostnej i powierzchni tylnej k. promieniowej; dochodzi do podstawy I k. śródręcza, część ścięgna dochodzi do k. czworobocznej większej; częściowo łączy się ze ścięgnem prostownika krótkiego kciuka i wreszcie przechodzi w brzusiec m. odwodziciela krótkiego kciuka.
Czynność : w stawie promieniowo-nadgarstkowym odwodzi, zgina dłoniowo. Odwodzi i odprowadza kciuk w stawie nadgarstkowo-śródręcznym I.
extensor pollicis brevis (m. prostownik krótki kciuka) - przyczepia się do błony międzykostnej, powierzchni tylnej k. promieniowej i dochodzi do podstawy paliczka bliższego kciuka.
Czynność : prostuje kciuk w stawie śródręczno-paliczkowym. Odwodzi kciuk i dłoń.
extensor pollicis longus (m. prostownik długi kciuka) - rozpoczyna się na 1/3 środkowej tylnej powierzchni k. łokciowej i błonie międzykostnej przedramienia i dochodzi do podstawy paliczka dalszego kciuka.
Czynność : słaby prostownik stawu promieniowo-nadgarstkowego; prostuje kciuk we wszystkich jego stawach; przywodzi kciuk współpracując z m. międzykostnym grzbietowym I.
extensor indicis (m. prostownik wskaziciela) - rozpoczyna się na powierzchni tylnej k. łokciowej i błonie międzykostnej przedramienia poniżej przyczepu m prostownika długiego kciuka; łączy się ze ścięgnem dla wskaziciela od prostownika palców i kończy w rozcięgnie grzbietowym wskaziciela.
Czynność : prostuje wskaziciel; w stawie promieniowo-nadgarstkowym prostuje odwodzi w stronę promieniową.
pronator teres (m. nawrotny obły) - posiada dwie głowy : głowę ramienną, która rozpoczyna się na przegrodzie międzymięśniowej przyśrodkowej i nadkłykciu przyśrodkowym k. ramiennej oraz głowę łokciową, która przyczepia się do wyrostka dziobiastego; obie łączą się i dochodzą do powierzchni bocznej części środkowej k. promieniowej.
Czynność : zgina w stawie łokciowym oraz nawraca przedramię.
flexor carpi radialis (m. zginacz promieniowy nadgarstka) - przyczepia się do nakłykcia przyśrodkowego k. ramiennej i powięzi przedramienia, a kończy się na podstawie II k. śródręcza.
Czynność : słabo zgina w stawie łokciowym; głównie zgina dłoniowo i odwodzi w stronę promieniową w stawie promieniowo-nadgarstkowym. Gdy ręka jest zgięta grzbietowo, a przedramię wyprostowane nawraca je.
palmaris longus (m. dłoniowy długi) - przyczepia się do nadkłykcia przyśrodkowego k. ramiennej i powięzi przedramienia; kończy się w rozcięgnie dłoniowym.
Czynność : słabo zgina w stawie promieniowo-nadgarstkowym, słabo nawraca przedramię; napina rozcięgno dłoniowe (za jego pośrednictwem zgina stawy dłoni i stawy śródręczno-paliczkowe). flexor carpi ulnaris (m. zginacz łokciowy nadgarstka) - posiada dwie głowy : ramienną i łokciową. Głowa ramienna rozpoczyna się na nadkłykciu przyśrodkowym k. ramiennej i powięzi przedramienia. Głowa łokciowa przyczepia się do tylnej powierzchni wyrostka łokciowego k. łokciowej i brzegu tylnego k. łokciowej; ścięgno końcowe dochodzi do k. grochowatej.
Czynność : zgina i przywodzi w stawie promieniowo-nadgarstkowym. Uwaga!!! unerwiony przez n. łokciowy.
flexor digitorum superficialis (m. zginacz palców powierzchowny) - ma dwie głowy : ramienno-łokciową (przyczepia się do nadkłykcia przyśrodkowego k. ramiennej i wyrostka dziobiastego k. łokciowej) oraz promieniową (przyczepia się do powierzchni przedniej końca bliższego k. promieniowej); włókna mięśnia odchodzą od łuku ścięgnistego rozpiętego między obiema głowami. Mięsień posiada cztery brzuśce, z których wychodzą 4 ścięgna biegnące pod troczkiem zginaczy przez kanał nadgarstka, dochodząc do paliczka bliższego dzieląc się na dwie odnogi. Ścięgno rozdwajając się tworzy szczelinę, przez którą przechodzi ścięgno zginacza głębokiego palców, który dochodzi do paliczka środkowego. (stąd nazwy : flexor perforans et perforatus, odpowiednio dla zginacza głębokiego i powierzchownego).
Czynność : zgina w stawie promieniowo-nadgarstkowym; zgina stawy dłoni oraz przywodzi palce do palca środkowego.
flexor digitorum profundus (m. zginacz głęboki palców) - rozpoczyna się na 2/3 górnych przedniej i przyśrodkowej powierzchni trzonu k. łokciowej oraz błonie międzykostnej przedramienia; kończy się na podstawach paliczków dalszych.
Czynność : zgina i przywodzi w stawie promieniowo-nadgarstkowym; zgina wszystkie stawy dłoni. Uwaga !!! jest unerwiony podwójnie : przez gałąź nerwu pośrodkowego - nerw międzykostny przedni są unerwione dwa brzuśce od strony promieniowej (dla palców II i III); od strony łokciowej unerwia go nerw łokciowy (dla palców IV i V).
flexor pollicis longus (m. zginacz długi kciuka) - przyczepia się do powierzchni przedniej k. promieniowej, błony międzykostnej przedramienia oraz nadkłykcia przyśrodkowego k. ramiennej, dochodząc do podstawy paliczka dalszego kciuka.
Czynność : zgina i odwodzi dłoń w stawie promieniowo-nadgarstkowym; zgina kciuk we wszystkich jego stawach. Unerwiony jest przez gałąź n. pośrodkowego - nerw międzykostny przedni.
pronator quadratus (m. nawrotny czworoboczny) - rozpościera się między1/4 dolnymi przednich powierzchni kości promieniowej i łokciowej.
Czynność : słabo nawraca przedramię oraz zwiera powierzchnie stawowe obu stawów promieniowo-łokciowych. Jest unerwiony przez gałąź nerwu pośrodkowego - nerw międzykostny przedni.
m. PRZEDRAMIENIA- PRZÓD
brachioradialis (m. ramienno-promieniowy) - przyczepia się do brzegu bocznego k. ramiennej w dolnym odcinku, do przegrody międzymięśniowej bocznej i kończy się tuż powyżej wyrostka rylcowatego k. promieniowej.
Czynność : zgina w stawie łokciowym; w zależności od położenia przedramienia odwraca lub nawraca. Jego brzeg przedni ku dołowi ogranicza bruzdę promieniową przedramienia, w której leży t. promieniowa, 2 żyły, gałąź powierzchowna n. promieniowego i naczynia chłonne.
extensor carpi radialis longus (m. prostownik promieniowy nadgarstka długi) - przyczepia się do brzegu bocznego i nadkłykcia bocznego k. ramiennej, do przegrody międzymięśniowej bocznej i kończy się na powierzchni grzbietowej podstawy II k. śródręcza.
Czynność : zgina w stawie łokciowym, nieco nawraca przedramię; silnie zgina grzbietowo i odwodzi w stawie promieniowo-nadgarstkowym (jest antagonistą zginaczy palców).
extensor carpi radialis brevis (m. prostownik promieniowy nadgarstka krótki) - przyczepia się do nadkłykcia bocznego k. ramiennej i powięzi przedramienia i dochodzi do powierzchni grzbietowej podstawy III k. śródręcza.
Czynność : słabo zgina w stawie łokciowym; prostuje w stawie promieniowo-nadgarstkowym.
supinator (m. odwracacz) - przyczepia się do grzebienia m. odwracacza na k. łokciowej; do więzadła obrączkowego k. promieniowej; do więzadła pobocznego promieniowego i do nadkłykcia bocznego k. ramiennej. Jego włókna obejmują od tyłu 1/3 górną k. promieniowej i kończą się na powierzchni tylnej, bocznej i przedniej powyżej i poniżej guzowatości k. promieniowej.
Czynność : niezbyt silnie odwraca przedramię.
extensor digitorum (m. prostownik palców) - rozpoczyna się na nadkłykciu bocznym k. ramiennej, więzadle pobocznym promieniowym, więzadle obrączkowym k. promieniowej i powięzi przedramienia. Jego ścięgna kierują się na podstawy powierzchni grzbietowych paliczków bliższych palców i przechodzą w rozścięgno grzbietowe, które przyczepia się do podstaw paliczków dalszych.
Czynność : prostuje palce w stawach śródręczno-paliczkowych; odwodzi palce (nie działa bezpośrednio na stawy międzypaliczkowe; jest to zarezerwowane dla mm. glistowatych i międzykostnych). Jest najsilniejszym prostownikiem w stawie promieniowo-nadgarstkowym.
extensor digiti minimi (m. prostownik palca małego) - rozpoczyna się wspólnie z poprzednim, kończy się na powierzchni grzbietowej podstawy paliczka bliższego palca V, przechodząc w rozścięgno grzbietowe.
extensor carpi ulnaris (m. prostownik łokciowy nadgarstka) - przyczepia się do nadkłykcia bocznego k. ramiennej, więzadła pobocznego promieniowego, powięzi przedramienia i powierzchni tylnej k. łokciowej; kończąc się na podstawie V k. śródręcza.
abductor pollicis longus (m. odwodziciel kciuka długi) - przyczepia się do powierzchni tylnej k. łokciowej, do błony międzykostnej i powierzchni tylnej k. promieniowej; dochodzi do podstawy I k. śródręcza, część ścięgna dochodzi do k. czworobocznej większej; częściowo łączy się ze ścięgnem prostownika krótkiego kciuka i wreszcie przechodzi w brzusiec m. odwodziciela krótkiego kciuka.
Czynność : w stawie promieniowo-nadgarstkowym odwodzi, zgina dłoniowo. Odwodzi i odprowadza kciuk w stawie nadgarstkowo-śródręcznym I.
extensor pollicis brevis (m. prostownik krótki kciuka) - przyczepia się do błony międzykostnej, powierzchni tylnej k. promieniowej i dochodzi do podstawy paliczka bliższego kciuka.
Czynność : prostuje kciuk w stawie śródręczno-paliczkowym. Odwodzi kciuk i dłoń.
extensor pollicis longus (m. prostownik długi kciuka) - rozpoczyna się na 1/3 środkowej tylnej powierzchni k. łokciowej i błonie międzykostnej przedramienia i dochodzi do podstawy paliczka dalszego kciuka.
Czynność : słaby prostownik stawu promieniowo-nadgarstkowego; prostuje kciuk we wszystkich jego stawach; przywodzi kciuk współpracując z m. międzykostnym grzbietowym I.
extensor indicis (m. prostownik wskaziciela) - rozpoczyna się na powierzchni tylnej k. łokciowej i błonie międzykostnej przedramienia poniżej przyczepu m prostownika długiego kciuka; łączy się ze ścięgnem dla wskaziciela od prostownika palców i kończy w rozcięgnie grzbietowym wskaziciela.
Czynność : prostuje wskaziciel; w stawie promieniowo-nadgarstkowym prostuje odwodzi w stronę promieniową.
pronator teres (m. nawrotny obły) - posiada dwie głowy : głowę ramienną, która rozpoczyna się na przegrodzie międzymięśniowej przyśrodkowej i nadkłykciu przyśrodkowym k. ramiennej oraz głowę łokciową, która przyczepia się do wyrostka dziobiastego; obie łączą się i dochodzą do powierzchni bocznej części środkowej k. promieniowej.
Czynność : zgina w stawie łokciowym oraz nawraca przedramię.
flexor carpi radialis (m. zginacz promieniowy nadgarstka) - przyczepia się do nakłykcia przyśrodkowego k. ramiennej i powięzi przedramienia, a kończy się na podstawie II k. śródręcza.
Czynność : słabo zgina w stawie łokciowym; głównie zgina dłoniowo i odwodzi w stronę promieniową w stawie promieniowo-nadgarstkowym. Gdy ręka jest zgięta grzbietowo, a przedramię wyprostowane nawraca je.
palmaris longus (m. dłoniowy długi) - przyczepia się do nadkłykcia przyśrodkowego k. ramiennej i powięzi przedramienia; kończy się w rozcięgnie dłoniowym.
Czynność : słabo zgina w stawie promieniowo-nadgarstkowym, słabo nawraca przedramię; napina rozcięgno dłoniowe (za jego pośrednictwem zgina stawy dłoni i stawy śródręczno-paliczkowe).
flexor carpi ulnaris (m. zginacz łokciowy nadgarstka) - posiada dwie głowy : ramienną i łokciową. Głowa ramienna rozpoczyna się na nadkłykciu przyśrodkowym k. ramiennej i powięzi przedramienia. Głowa łokciowa przyczepia się do tylnej powierzchni wyrostka łokciowego k. łokciowej i brzegu tylnego k. łokciowej; ścięgno końcowe dochodzi do k. grochowatej.
Czynność : zgina i przywodzi w stawie promieniowo-nadgarstkowym. Uwaga!!! unerwiony przez n. łokciowy.
flexor digitorum superficialis (m. zginacz palców powierzchowny) - ma dwie głowy : ramienno-łokciową (przyczepia się do nadkłykcia przyśrodkowego k. ramiennej i wyrostka dziobiastego k. łokciowej) oraz promieniową (przyczepia się do powierzchni przedniej końca bliższego k. promieniowej); włókna mięśnia odchodzą od łuku ścięgnistego rozpiętego między obiema głowami. Mięsień posiada cztery brzuśce, z których wychodzą 4 ścięgna biegnące pod troczkiem zginaczy przez kanał nadgarstka, dochodząc do paliczka bliższego dzieląc się na dwie odnogi. Ścięgno rozdwajając się tworzy szczelinę, przez którą przechodzi ścięgno zginacza głębokiego palców, który dochodzi do paliczka środkowego. (stąd nazwy : flexor perforans et perforatus, odpowiednio dla zginacza głębokiego i powierzchownego).
Czynność : zgina w stawie promieniowo-nadgarstkowym; zgina stawy dłoni oraz przywodzi palce do palca środkowego.
flexor digitorum profundus (m. zginacz głęboki palców) - rozpoczyna się na 2/3 górnych przedniej i przyśrodkowej powierzchni trzonu k. łokciowej oraz błonie międzykostnej przedramienia; kończy się na podstawach paliczków dalszych.
Czynność : zgina i przywodzi w stawie promieniowo-nadgarstkowym; zgina wszystkie stawy dłoni. Uwaga !!! jest unerwiony podwójnie : przez gałąź nerwu pośrodkowego - nerw międzykostny przedni są unerwione dwa brzuśce od strony promieniowej (dla palców II i III); od strony łokciowej unerwia go nerw łokciowy (dla palców IV i V).
flexor pollicis longus (m. zginacz długi kciuka) - przyczepia się do powierzchni przedniej k. promieniowej, błony międzykostnej przedramienia oraz nadkłykcia przyśrodkowego k. ramiennej, dochodząc do podstawy paliczka dalszego kciuka.
Czynność : zgina i odwodzi dłoń w stawie promieniowo-nadgarstkowym; zgina kciuk we wszystkich jego stawach. Unerwiony jest przez gałąź n. pośrodkowego - nerw międzykostny przedni.
pronator quadratus (m. nawrotny czworoboczny) - rozpościera się między1/4 dolnymi przednich powierzchni kości promieniowej i łokciowej.
Czynność : słabo nawraca przedramię oraz zwiera powierzchnie stawowe obu stawów promieniowo-łokciowych. Jest unerwiony przez gałąź nerwu pośrodkowego - nerw międzykostny przedni.
M DŁONI- WEW
palmaris brevis (m. dłoniowy krótki) -
Czynność : mięsień skórny, szczątkowy; marszczy skórę wyniosłości palca małego.
lumbricales (mm. glistowate) - w liczbie 4; są położone między ścięgnami zginaczy głębokich palców.
Czynność : zginają palce II, III, IV i V w stawach śródręczno-paliczkowych. Wspólnie z mięśniami międzykostnymi prostują palce w obu stawach międzypaliczkowych.
Unerwienie : I i II są unerwione przez nerw pośrodkowy; III i IV są unerwione przez gałąź głęboką nerwu łokciowego.
m. DŁONI –ZEWabductor pollicis brevis (m. odwodziciel krótki kciuka) -
Czynność : odwodzi i przeciwstawia w stawie nadgarstkowo-śródręcznym, zgina w stawie śródręczno-paliczkowym, prostuje w stawie międzypaliczkowym (poprzez rozścięgno dłoniowe).
Unerwienie : nerw pośrodkowy.
flexor pollicis brevis (m. zginacz krótki kciuka) -
Czynność : odwodzi, przywodzi i przeciwstawia w stawie nadgarstkowo-śródręcznym; zgina w stawie śródręczno-paliczkowym. Ma dwie głowy : powierzchowną i głęboką.
Unerwienie : głowa powierzchowna przez nerw pośrodkowy; głowa głęboka przez gałąź głęboką nerwu łokciowego.
opponens pollicis (m. przeciwstawiacz kciuka) -
Czynność : przeciwstawia i przywodzi kciuk.
Unerwienie : gałęzie nerwu pośrodkowego.
adductor pollicis (m. przywodziciel kciuka) -
Czynność : przywodzi i przeciwstawia w stawie nadgarstkowo-śródręcznym; zgina w stawie śródręczno-paliczkowym. Ma dwie głowy : skośną i poprzeczną.
Unerwienie : gałąź głęboka nerwu łokciowego.
palmaris brevis (m. dłoniowy krótki) -
Czynność : mięsień skórny, szczątkowy; marszczy skórę wyniosłości palca małego.
abductor digiti minimi (m. odwodziciel palca małego) -
Czynność : odwodzi i zgina mały palec w stawie śródręczno-paliczkowym; prostuje w stawie międzypaliczkowym.
flexor digiti minimi brevis (m. zginacz krótki palca małego) -
Czynność : zgina mały palec w stawie śródręczno-paliczkowym.
opponens digiti minimi (m. przeciwstawiacz palca małego) -
Czynność : wyprowadza k. V śródręcza z płaszczyzny pozostałych kości.
lumbricales (mm. glistowate) - w liczbie 4; są położone między ścięgnami zginaczy głębokich palców.
Czynność : zginają palce II, III, IV i V w stawach śródręczno-paliczkowych. Wspólnie z mięśniami międzykostnymi prostują palce w obu stawach międzypaliczkowych.
Unerwienie : I i II są unerwione przez nerw pośrodkowy; III i IV są unerwione przez gałąź głęboką nerwu łokciowego.
interossei (mm. międzykostne) - wyróżniamy ich dwie warstwy : dłoniowe i grzbietowe. W warstwie dłoniowej są trzy mięśnie; w warstwie grzbietowej są cztery mięśnie.
Czynność : odwodzą palce w stawach śródręczno-paliczkowych; mm. międzykostne dłoniowe przywodzą palce II, IV i V. Wspólnie zginają palce w stawach śródręczno-paliczkowych i prostują w obu stawach międzypaliczkowych, współpracując z mm. glistowatymi.
Unerwienie : gałąź głęboka nerwu łokciowego.
M KORPUSU-PRZÓD
pectoralis major (mięsień piersiowy większy) - składa się z trzech części. Część obojczykowa przyczepia się do przyśrodkowej połowy obojczyka; część mostkowo-żebrowa przyczepia się na błonie przedniej mostka i do chrząstek żeber I-VI; część brzuszna dochodzi do blaszki przedniej pochewki m. prostego brzucha. Przyczep końcowy leży na crista tuberculi majoris humeri (grzebieniu guzka większego kości ramiennej).
Czynność : przywodzi, zgina i obraca do wewnątrz w stawie ramiennym; opuszcza podniesione ramię; pociąga łopatkę do przodu; jest także dodatkowym mięśniem wdechowym.
Unerwienie : nervi thoracici anteriores (medialis et lateralis).
pectoralis minor (mięsień piersiowy mniejszy) - przyczepia się do żeber kostnych
II - V oraz do wyrostka kruczego łopatki.
Czynność : obniża i przywodzi obręcz kończyny górnej; obraca łopatkę obniżając panewkę; jest dodatkowym mięśniem wdechowym.
Unerwienie : nervi thoracici anteriores (w zasadzie medialis).
serratus anterior (m. zębaty przedni) - posiada 10 zębów przyczepiających się do 9 górnych żeber i do brzegu przyśrodkowego łopatki. Składa się z 3 części : górna przyczepia się do żeber I i II, środkowa do żeber II i III, dolna do żeber od IV do IX.
Czynność : przesuwa obręcz do przodu i w dół ; współpracuje z mięśniem czworobocznym odwodząc ramię do poziomu; przyciska łopatkę do klatki piersiowej; jest pomocniczym mięśniem wdechowym.
Unerwienie : nerw piersiowy długi (nervus thoracicus longus).
subclavius (m. podobojczykowy) - przyczepia się do powierzchni górnej I żebra, bocznie od przyczepu ligamentum costoclaviculare oraz do powierzchni dolnej końca barkowego obojczyka.
Czynność : obniża obojczyk, poszerza światło żyły podobojczykowej (dzięki połączeniu z przydanką żyły).
Unerwienie : n. subclavius (nerw podobojczykowy).
trapezius (m. czworoboczny) - przyczepia się do przyśrodkowej części kresy karkowej górnej i guzowatości potylicznej zewnętrznej, do ligamentum nuchae, wyrostków kolczystych C7 i Th1-12 oraz do ligamentum supraspinatum. Włókna górne (część zstępująca) dochodzą do końca barkowego obojczyka; środkowe (część poprzeczna) do wyrostka barkowego i grzebienia łopatki; dolne (część wstępująca) przechodzą nad trigonum spinae ( trójkątem grzebienia) i dochodzą do części przyśrodkowej górnej powierzchni grzebienia łopatki.
Czynność : część górna dźwiga bark ku górze (powątpiewanie), zgina kręgosłup szyjny do tyłu. Część dolna opuszcza bark, lub podnosi tułów do góry. Części górna i dolna podnoszą ramię ponad poziom. Cały mięsień cofa barki, zbliżając łopatki.
Unerwienie : gałąź zewnętrzna nerwu dodatkowego (XI nerw czaszkowy) oraz ramus trapezius ze splotu szyjnego.
latissimus dorsi (m.najszerszy grzbietu) - przyczepia się do wyrostków kolczystych Th5 lub Th6 do Th12, L1-5 i crista sacralis mediana, do tylnej 1/3 wargi zewnętrznej grzebienia biodrowego, do powierzchni zewnętrznej IX lub X-XII żebra, wchodząc między pasma m. skośnego brzucha zewnętrznego oraz do dolnego kąta łopatki. Przyczep dalszy znajduje się na grzebieniu guzka mniejszego kości ramiennej.
Czynność : przywodzi ramię, zgina, obraca do wewnątrz.
Unerwienie : nervus thoracodorsalis (nerw piersiowo-grzbietowy).
rhomboideus ( m. czworokątny) - przyczepia się do dolnego odcinka lig. nuchae, wyrostków kolczystych C6-7, Th1-4 i do lig. supraspinatum, do brzegu przyśrodkowego łopatki (na przestrzeni od trigonum spinae do dolnego kąta). Między pęczkami piersiowymi i szyjnymi znajduje się szczelina dzieląca mięsień na m. rhomboideus major et minor.
Czynność : pociąga łopatkę do góry i przyśrodkowo.
Unerwienie : nervus dorsalis scapulae (nerw grzbietowy łopatki).
levator scapulae (m. dźwigacz łopatki) - przyczepia się do wyrostków poprzecznych C1-4 i do brzegu przyśrodkowego łopatki (na odcinku od kąta górnego do trigonum spinae).
Czynność : zgina kręgosłup szyjny do boku, przy obustronnym skurczu zgina kręgosłup szyjny ku tyłowi, pociąga łopatkę do góry i przyśrodkowo.
Unerwienie : nervus dorsalis scapulae oraz gałęzie ze splotu szyjnego.
semispinalis (mięsień półkolcowy) - w jego skład wchodzą :
Mięsień półkolcowy klatki piersiowej i szyi (musculus semispinalis thoracis et cervicis) - rozpoczyna się na wyrostkach poprzecznych wszystkich kręgów piersiowych i kończy się na wyrostkach kolczystych 5 lub 6 górnych kręgów piersiowych oraz C2 - C7. Górne włókna m. półkolcowego klatki piersiowej kończą się na kręgu Th1; górne włókna mięśnia półkolcowego szyi kończą się na kręgu obrotowym.
Mięsień półkolcowy głowy (musculus semispinalis capitis) - rozpoczyna się na wyrostkach poprzecznych Th1 do Th6 oraz na wyrostkach poprzecznych i stawowych C4 - C7. Kończy się na łusce kości potylicznej między kresą karkową górną i dolną.
Czynność : zgina kręgosłup w odcinku szyjnym i piersiowym bocznie i obraca w stronę przeciwną. Przy obustronnym skurczu prostuje kręgosłup w odcinku szyjnym i ustala go. Obraca twarz w stronę przeciwległą.
Unerwienie : odgałęzienia przyśrodkowe od gałęzi tylnych nerwów rdzeniowych C1 - C5 i Th4 - Th12.
mięśnie zębate tylne : górny i dolny (musculi serrati posteriores : superior et inferior) - górny przyczepia się do dolnej części więzadła karkowego oraz wyrostków kolczystych C6, C7, Th1, Th2 i dochodzi do brzegów górnych i powierzchni zewnętrznych żeber II - V. Dolny rozpoczyna się od blaszki tylnej powięzi piersiowo-lędźwiowej na wysokości od Th10 - L2 i dochodzi do brzegów dolnych żeber IX - XII.
Czynność : Tylny górny jest pomocniczym mięśniem wdechowym; tylny dolny jest pomocniczym mięśniem wydechowym.
Unerwienie : nerwy międzyżebrowe : odpowiednio I - IV i IX - XI.
longissimus (mięsień najdłuższy) - stanowi przyśrodkowe pasmo mięśnia krzyżowo-grzbietowego (przebiega między wyrostkami poprzecznymi); składa się z trzech części : części klatki piersiowej, szyjnej i głowowej.
iliocostalis (mięsień biodrowo-żebrowy) - stanowi część boczną mięśnia krzyżowo-grzbietowego (przebiega między żebrami). Dzieli się na część lędźwiową, część klatki piersiowej i część szyjną.
Czynność : zginają bocznie kręgosłup; są prostownikami tułowia (pozwalają na utrzymanie równowagi tułowia).
Unerwienie : gałązki boczne tylnych gałęzi nerwów rdzeniowych C2 - L5 oraz C4-L3.
mięśnie międzyżebrowe zewnętrzne (musculi intercostales externi) - leżą w przestrzeniach międzyżebrowych na odcinku między guzkiem żebra aż do miejsca połączenia żebra chrzęstnego z kostnym. Ku tyłowi łączą się z mm. dźwigaczami żeber. Ku przodowi przedłużają się w błony międzyżebrowe zewnętrzne (membranae intercostales externae). Przyczepiają się do brzegu zewnętrznego bruzdy żebra leżącego wyżej i do brzegu górnego żebra leżącego bezpośrednio niżej. Kierunek przebiegu włókien mięsnych : od góry i tyłu do przodu i dołu.
mięśnie międzyżebrowe wewnętrzne (musculi intercostales interni) - leżą do wewnątrz od mm. międzyżebrowych zewnętrznych. Rozpościerają się na przestrzeni od kątów żeber do brzegu bocznego mostka. Rozpoczynają się na brzegu dolnym żebra leżącego wyżej, do wewnątrz od bruzdy żebra; kończą się na brzegu górnym żebra leżącego niżej. (wg. podręcznika : prawie na całej długości mięśnie międzyżebrowe wewnętrzne są podzielone na dwie warstwy : zewnętrzną - tzw. mięśnie międzyżebrowe pośrednie (mm. intercostales intermedii), które ściśle przylegają do mm. międzyżebrowych zewnętrznych i tak jak one rozpoczynają się na zewnątrz od bruzdy żebra, ale za to sięgają do brzegu bocznego mostka; wewnętrzną - tzw. mięśnie międzyżebrowe najgłębsze (mm. intercostales intimi), kończące się na granicy chrzęstno-kostnej żebra). W przedłużeniu mięśni międzyżebrowych pośrednich ku tyłowi aż do kręgosłupa biegną błony międzyżebrowe wewnętrzne (membranae intercostales internae). Kierunek przebiegu włókien mięsnych : od góry i przodu do dołu i tyłu.
mięśnie podżebrowe (mm. subcostales) - rozpoczynają się na powierzchni wewnętrznej dolnych żeber, mijają jedno lub dwa żebra, kończąc się na brzegu górnym następnego żebra
musculus deltoideus (m. naramienny) - przyczepia się do końca barkowego obojczyka, wyrostka barkowego łopatki i dolnej powierzchni grzebienia łopatki oraz do guzowatości naramiennej.
Czynność : część barkowa zgina i odwodzi w stawie ramiennym; część obojczykowa obraca do wewnątrz i przywodzi oraz zgina; część grzbietowa obraca na zewnątrz i prostuje.
Unerwienie : nervus axillaris (nerw pachowy).
m.KORPUSU- TYŁ
trapezius (m. czworoboczny) - przyczepia się do przyśrodkowej części kresy karkowej górnej i guzowatości potylicznej zewnętrznej, do ligamentum nuchae, wyrostków kolczystych C7 i Th1-12 oraz do ligamentum supraspinatum. Włókna górne (część zstępująca) dochodzą do końca barkowego obojczyka; środkowe (część poprzeczna) do wyrostka barkowego i grzebienia łopatki; dolne (część wstępująca) przechodzą nad trigonum spinae ( trójkątem grzebienia) i dochodzą do części przyśrodkowej górnej powierzchni grzebienia łopatki. Czynność
: część górna dźwiga bark ku górze (powątpiewanie), zgina kręgosłup szyjny do tyłu. Część dolna opuszcza bark, lub podnosi tułów do góry. Części górna i dolna podnoszą ramię ponad poziom. Cały mięsień cofa barki, zbliżając łopatki.
Unerwienie : gałąź zewnętrzna nerwu dodatkowego (XI nerw czaszkowy) oraz ramus trapezius ze splotu szyjnego.
latissimus dorsi (m.najszerszy grzbietu) - przyczepia się do wyrostków kolczystych Th5 lub Th6 do Th12, L1-5 i crista sacralis mediana, do tylnej 1/3 wargi zewnętrznej grzebienia biodrowego, do powierzchni zewnętrznej IX lub X-XII żebra, wchodząc między pasma m. skośnego brzucha zewnętrznego oraz do dolnego kąta łopatki. Przyczep dalszy znajduje się na grzebieniu guzka mniejszego kości ramiennej.
Czynność : przywodzi ramię, zgina, obraca do wewnątrz.
Unerwienie : nervus thoracodorsalis (nerw piersiowo-grzbietowy).
rhomboideus ( m. czworokątny) - przyczepia się do dolnego odcinka lig. nuchae, wyrostków kolczystych C6-7, Th1-4 i do lig. supraspinatum, do brzegu przyśrodkowego łopatki (na przestrzeni od trigonum spinae do dolnego kąta). Miedzy pęczkami piersiowymi i szyjnymi znajduje się szczelina dzieląca mięsień na m. rhomboideus major et minor.
Czynność : pociąga łopatkę do góry i przyśrodkowo.
Unerwienie : nervus dorsalis scapulae (nerw grzbietowy łopatki).
levator scapulae (m. dźwigacz łopatki) - przyczepia się do wyrostków poprzecznych C1-4 i do brzegu przyśrodkowego łopatki (na odcinku od kąta górnego do trigonum spinae).
Czynność : zgina kręgosłup szyjny do boku, przy obustronnym skurczu zgina kręgosłup szyjny ku tyłowi, pociąga łopatkę do góry i przyśrodkowo.
Unerwienie : nervus dorsalis scapulae oraz gałęzie ze splotu szyjnego.
teres minor (m. obły mniejszy) - przyczepia się na powierzchni grzbietowej brzegu bocznego łopatki i do guzka większego kości ramiennej.
Czynność : obraca na zewnątrz w stawie ramiennym.
Unerwienie : nervus axillaris (nerw pachowy).
teres major (m. obły większy) - przyczepia się na powierzchni grzbietowej dolnego kąta łopatki i do grzebienia guzka mniejszego kości ramiennej. Czynność : przywodzi i obraca na zewnątrz w stawie ramiennym. Unerwienie : nervi infrascapulares (nn. podłopatkowe).
mUDA -PRZÓD
gracillis (m. smukły) - przyczepia się do gałęzi dolnej k. łonowej i gałęzi k. kulszowej, wraz m. krawieckim i półścięgnistym wytwarza gęsią stopę powierzchowną kończąc się na powierzchni przyśrodkowej trzonu piszczeli, poniżej i przyśrodkowo od guzowatości piszczeli.
Unerwienie : gałąź przednia n. zasłonowego
Czynność : przywodzi, prostuje i słabo obraca na zewnątrz w stawie biodrowym; zgina i słabo obraca do wewnątrz w stawie kolanowym.
adductor longus (m. przywodziciel długi) - rozpoczyna się na przedniej powierzchni obu gałęzi k. łonowej i dochodzi do 1/3 środkowej wargi przyśrodkowej kresy chropawej.
Unerwienie : gałąź przednia n. zasłonowego
Czynność : w stawie biodrowym przywodzi, zgina i nieznacznie obraca na zewnątrz.
sartorius (m. krawiecki) - rozpoczyna się na kolcu biodrowym przednim górnym, biegnie po przedniej powierzchni uda w dół i przyśrodkowo, do tyłu od kłykcia przyśrodkowego k. udowej i kończy się na powierzchni przyśrodkowej trzonu piszczeli, poniżej i przyśrodkowo od guzowatości piszczeli. Ścięgno tego mięśnia wchodzi w skład gęsiej stopy powierzchownej (pes anserinus superficialis).
Unerwienie : gałęzie n. udowego
Czynność : w stawie biodrowym zgina, odwodzi i obraca na zewnątrz; w stawie kolanowym zgina i obraca do wewnątrz (sumarycznie : zakłada nogę na nogę).
quadriceps femoris (m. czworogłowy uda) - ma cztery głowy :
rectus femoris (m. prosty uda) przyczepia się do kolca biodrowego przedniego dolnego, do górnego brzegu panewki i dochodzi do wspólnego ścięgna.
vastus medialis (m. obszerny przyśrodkowy) - do wargi przyśrodkowej kresy chropawej, aż do wysokości linea intertrochanterica i dochodzi do wspólnego ścięgna.
vastus intermedius (m. obszerny pośredni) - do przedniej powierzchni trzonu k. udowej obejmując 2/3 górne przedniej powierzchni trzonu i do kresy międzykrętarzowej oraz do wspólnego ścięgna.
vastus lateralis (m. obszerny boczny) - do wargi bocznej kresy chropawej, do bocznej powierzchni trochanter major, do części bocznej linea intertrochanterica i do przegrody międzymięśniowej bocznej.Wspólne ścięgno dochodzi do guzowatości piszczeli, a w jego obrębie leży rzepka (od niej odchodzi lig. patellae).
Unerwienie : gałęzie nerwu udowego
Czynność : m. rectus femoris zgina w stawie biodrowym, cały mięsień prostuje w stawie kolanowym.
pectineus (m. grzebieniowy) - przyczepia się do tuberculum pubicum, pecten ossis pubis i do linea pectinea.
Unerwienie : gałęzie n. udowego i gałąź przednia n. zasłonowego.
Czynność : przywodzi, zgina i obraca na zewnątrz w stawie biodrowym, współdziałając w zakładaniu nogi na nogę.
UDO_ BOK
semitendinosus (m. półścięgnisty) - przyczepia się do tylnej powierzchni guza kulszowego, biegnie w dół, do tyłu i przyśrodkowo od stawu kolanowego ( a właściwie kłykcia przyśrodkowego k. udowej i piszczeli) i przyczepia się do powierzchni przyśrodkowej piszczeli poniżej i przyśrodkowo od guzowatości piszczeli (tuberositas tibiae). Wchodzi w skład gęsiej stopy powierzchownej (pes anserinus superficialis).
semimembranosus (m. półbłoniasty) - leży głębiej niż poprzedni, przyczepia się do tylnej powierzchni guza kulszowego powyżej poprzedniego. Przyczepia się do powierzchni przyśrodkowej kłykcia przyśrodkowego piszczeli, tworząc trzy odnogi, tzw. gęsią stopę głęboką (pes anserinus profundus).
Unerwienie : Oba wyżej wymienione mięśnie są unerwione przez składnik piszczelowy nerwu kulszowego.
Czynność : w stawie biodrowym prostują i przywodzą. W stawie kolanowym zginają, a przy zgiętym kolanie obracają do wewnątrz (zgiętym kolanie - ale nie w pozycji ekstremalnej tzn. nie w maksymalnym zgięciu, kiedy pięta dotyka pośladków). Pierwszy z omawianych mięśni jest silniejszy od drugiego. biceps femoris (m. dwugłowy uda) - głowa długa przyczepia się do tylnej powierzchni guza kulszowego, bocznie od miejsca odejścia m. semitendinosus i biegnie bocznie i w dół na boczną stronę tylnej powierzchni uda, gdzie łączy się z głową krótką (przyczepia się do wargi bocznej kresy chropawej w jej 1/3 środkowej) i dochodzi do głowy strzałki.
Unerwienie : głowa długa - przez składnik piszczelowy nerwu kulszowego, głowa krótka przez składnik strzałkowy nerwu kulszowego.
Czynność : głowa długa w stawie biodrowym prostuje i przywodzi, obie głowy działają na staw kolanowy - zginają i obracają na zewnątrz.
sartorius (m. krawiecki) - rozpoczyna się na kolcu biodrowym przednim górnym, biegnie po przedniej powierzchni uda w dół i przyśrodkowo, do tyłu od kłykcia przyśrodkowego k. udowej i kończy się na powierzchni przyśrodkowej trzonu piszczeli, poniżej i przyśrodkowo od guzowatości piszczeli. Ścięgno tego mięśnia wchodzi w skład gęsiej stopy powierzchownej (pes anserinus superficialis).
Unerwienie : gałęzie n. udowego
Czynność : w stawie biodrowym zgina, odwodzi i obraca na zewnątrz; w stawie kolanowym zgina i obraca do wewnątrz (sumarycznie : zakłada nogę na nogę).
gluteus maximus (m. pośladkowy wielki) - przyczepia się do fascia thoracolumbalis, powierzchni pośladkowej talerza k. biodrowej, brzegu bocznego k. krzyżowej i guzicznej i więzadła krzyżowo-guzowego (lig. sacrotuberale). Włókna części górnej przechodzą szeroką blaszką ścięgnistą ponad krętarzem większym i kończą się w pasmie biodrowo-piszczelowym (tractus iliotibialis). Włókna części dolnej dochodzą do guzowatości pośladkowej (tuberositas glutea).
Czynność : utrzymuje postawę pionową podczas stania. W stawie biodrowym jest najsilniejszym prostownikiem, obraca na zewnątrz i przywodzi. Poprzez przyczep powięziowy odwodzi. W stawie kolanowym prostuje.
Unerwienie : n. gluteus inferior (n. pośladkowy dolny)
tensor fasciae latae (m. napinacz = naprężacz powięzi szerokiej) - rozpoczyna się na stronie bocznej kolca biodrowego przedniego górnego i w powięzi pośladkowej; jego włókna przechodzą w pasmo biodrowo-piszczelowe (tractus iliotibialis).
Czynność : w stawie kolanowym ustala pozycję wyprostowaną, natomiast zgięty staw zgina jeszcze bardziej. W stawie biodrowym odwodzi i obraca do wewnątrz.
Unerwienie : n. pośladkowy górny (n. gluteus superior)
rectus femoris (m. prosty uda) przyczepia się do kolca biodrowego przedniego dolnego, do górnego brzegu panewki i dochodzi do wspólnego ścięgna.
vastus lateralis (m. obszerny boczny) - do wargi bocznej kresy chropawej, do bocznej powierzchni trochanter major, do części bocznej linea intertrochanterica i do przegrody międzymięśniowej bocznej. Wspólne ścięgno dochodzi do guzowatości piszczeli, a w jego obrębie leży rzepka (od niej odchodzi lig. patellae).
Unerwienie : gałęzie nerwu udowego
Czynność : m. rectus femoris zgina w stawie biodrowym, cały mięsień prostuje w stawie kolanowym.
UDO –TYŁ
adductor magnus (m. przywodziciel wielki) - jest położony najgłębiej; ma kształt trójkąta, wierzchołkiem skierowanego do k. kulszowej i łonowej, a podstawą do kresy chropawej (aż do nadkłykcia przyśrodkowego k. udowej). Rozpoczyna się na przedniej powierzchni gałęzi dolnej k. łonowej i gałęzi k. kulszowej oraz na stronie bocznej guza kulszowego. Linia przyczepów początkowych tworzy łuk otaczający od dołu otwór zasłoniony. Włókna górne biegną prawie poziomo do górnej 1/3 wargi przyśrodkowej kresy chropawej (często są oddzielone i tworzą tzw. m. adductor minimus). Włókna środkowe biegną skośnie i w dół przyśrodkowo i dochodzą do wargi przyśrodkowej kresy chropawej poniżej poprzednich. Włókna dolne tworzą samodzielny brzusiec przyczepiający się do tuberculum adductorium (guzka przywodzicieli).
Czynność : przywodzi w stawie biodrowym, część przyczepiająca się do kresy chropawej obraca na zewnątrz, część przyczepiająca się do nadkłykcia przyśrodkowego obraca do wewnątrz ( z położenia odwróconego). Prostuje staw biodrowy lub nieznacznie go zgina.
biceps femoris (m. dwugłowy uda) - głowa długa przyczepia się do tylnej powierzchni guza kulszowego, bocznie od miejsca odejścia m. semitendinosus i biegnie bocznie i w dół na boczną stronę tylnej powierzchni uda, gdzie łączy się z głową krótką (przyczepia się do wargi bocznej kresy chropawej w jej 1/3 środkowej) i dochodzi do głowy strzałki.
Unerwienie : głowa długa - przez składnik piszczelowy nerwu kulszowego, głowa krótka przez składnik strzałkowy nerwu kulszowego.
Czynność : głowa długa w stawie biodrowym prostuje i przywodzi, obie głowy działają na staw kolanowy - zginają i obracają na zewnątrz.
gluteus maximus (m. pośladkowy wielki) - przyczepia się do fascia thoracolumbalis, powierzchni pośladkowej talerza k. biodrowej, brzegu bocznego k. krzyżowej i guzicznej i więzadła krzyżowo-guzowego (lig. sacrotuberale). Włókna części górnej przechodzą szeroką blaszką ścięgnistą ponad krętarzem większym i kończą się w pasmie biodrowo-piszczelowym (tractus iliotibialis). Włókna części dolnej dochodzą do guzowatości pośladkowej (tuberositas glutea).
Czynność : utrzymuje postawę pionową podczas stania. W stawie biodrowym jest najsilniejszym prostownikiem, obraca na zewnątrz i przywodzi. Poprzez przyczep powięziowy odwodzi. W stawie kolanowym prostuje.
Unerwienie : n. gluteus inferior (n. pośladkowy dolny)
tensor fasciae latae (m. napinacz = naprężacz powięzi szerokiej) - rozpoczyna się na stronie bocznej kolca biodrowego przedniego górnego i w powięzi pośladkowej; jego włókna przechodzą w pasmo biodrowo-piszczelowe (tractus iliotibialis).
Czynność : w stawie kolanowym ustala pozycję wyprostowaną, natomiast zgięty staw zgina jeszcze bardziej. W stawie biodrowym odwodzi i obraca do wewnątrz.
Unerwienie : n. pośladkowy górny (n. gluteus superior)
gluteus medius (m. pośladkowy średni) - przyczepia się do powierzchni pośladkowej talerza k. biodrowej (między kresą pośladkową przednią i tylną i do powierzchni bocznej krętarza większego w pobliżu wierzchołka.
gluteus minimus (m. pośladkowy najmniejszy) - przyczepia się do powierzchni pośladkowej talerza k. biodrowej między kresą pośladkową przednią i dolną i dochodzi do powierzchni przedniej krętarza większego.
Czynność : części przednie obu mięśni zginają w stawie biodrowym, części tylne prostują. Części przednie obracają do wewnątrz, cz. tylne obracają na zewnątrz i odwodzą powodując rozkrok.
Unerwienie : n. pośladkowy górny.
piriformis (m. gruszkowaty) - przyczepia się do powierzchni miednicznej k. krzyżowej w otoczeniu otworów krzyżowych miednicznych II do IV; włókna dochodzą do strony przyśrodkowej wierzchołka krętarza większego.
obturator internus (m. zasłaniacz wewnętrzny) - rozpoczyna się na powierzchni wewnętrznej błony zasłonowej i kk. miednicy w otoczeniu otworu zasłonowego; włókna biegną do otworu kulszowego mniejszego, zawracają pod kątem prostym i kończą się w dole krętarzowym.
gemelli (mm. bliźniacze) sup. et inf. - górny przyczepia się do kolca kulszowego, dolny do górnego brzegu guza kulszowego; kończą się w dole krętarzowym k. udowej.
quadratus femoris (m. czworoboczny uda) - odchodzi od brzegu bocznego guza kulszowego i dochodzi do grzebienia międzykrętarzowego k. udowej.
Czynność : wszystkie ww. mięśnie w stawie biodrowym przywodzą, obracają na zewnątrz i prostują.
Unerwienie : gałęzie krótkie ze splotu krzyżowego.
obturator externus (m. zasłaniacz zewnętrzny) - przyczepia się do powierzchni zewnętrznej błony zasłonowej i dochodzi do dołu krętarzowego.
Czynność : jak wyżej
Unerwienie : gałąź tylna n. zasłonowego.
semitendinosus (m. półścięgnisty) - przyczepia się do tylnej powierzchni guza kulszowego, biegnie w dół, do tyłu i przyśrodkowo od stawu kolanowego ( a właściwie kłykcia przyśrodkowego k. udowej i piszczeli) i przyczepia się do powierzchni przyśrodkowej piszczeli poniżej i przyśrodkowo od guzowatości piszczeli (tuberositas tibiae). Wchodzi w skład gęsiej stopy powierzchownej (pes anserinus superficialis).
gastrocnemius - rozpoczyna się na powierzchni podkolanowej k. udowej i na tylnej powierzchni torebki stawowej stawu kolanowego; głowa boczna - powyżej kłykcia bocznego, głowa przyśrodkowa - powyżej kłykcia przyśrodkowego. W 1/3 dolnej goleni brzusiec przechodzi w ścięgno łączące się ze ścięgnem m. płaszczkowatego (m. soleus), wytwarzając tendo calcaneus (ścięgno Achillesa) i kończy się na guzie piętowym (tuber calcanei). Unerwienie : n. tibialis
m PODUDZIA PRZÓD
tibialis anterior(m. piszczelowy przedni) - rozpoczyna się na kłykciu bocznym i górnych 2/3 bocznej powierzchni piszczeli, górnych 2/3 błony międzykostnej i powięzi goleni; kończy się na powierzchni podeszwowej k. klinowatej przyśrodkowej i powierzchni podeszwowej podstawy I k. śródstopia.
Czynność : zgina grzbietowo i odwraca stopę, utrzymuje wysklepienie podłużne stopy.
Unerwienie : n. peroneus profundus (n. strzałkowy głęboki)
extensor digitorum longus et m. peroneus tertius (m. prostownik długi palców i m. strzałkowy trzeci) - rozpoczynają się na kłykciu bocznym piszczeli, na głowie i brzegu przednim strzałki, przegrodzie międzymięśniowej przedniej goleni, błonie międzykostnej i powierzchni wewnętrznej powięzi goleni ; prostownik długi palców kończy się czterema ścięgnami, które wraz ze ścięgnami prostownika krótkiego palców kończą się w rozcięgnach grzbietowych palców II - V. M. peroneus tertius kończy się na powierzchni grzbietowej podstawy V k. śródstopia.
Czynność : zginają grzbietowo i nawracają stopę.
Unerwienie: n. strzałkowy głęboki
extensor hallucis longus (m. prostownik długi palucha) - rozpoczyna się na środkowej części powierzchni przyśrodkowej strzałki i przylegającym odcinku błony międzykostnej. Kończy się na powierzchni grzbietowej podstawy dalszego paliczka palucha.
Czynność : zgina grzbietowo, nawraca lub odwraca stopę.
Unerwienie : n. strzałkowy głęboki
peroneus longus (m. strzałkowy długi) - część górna rozpoczyna się na kłykciu bocznym piszczeli, torebce stawu piszczelowo-strzałkowego i głowie strzałki. Część dolna rozpoczyna się poniżej głowy strzałki, na przegrodzie międzymięśniowej goleni przedniej i tylnej i powięzi goleni. Kończy się na k. klinowatej przyśrodkowej i guzowatości I k. śródstopia.
Czynność : nawraca i zgina podeszwowo stopę, wzmacnia wysklepienie poprzeczne stopy.
Unerwienie : n. peroneus superficialis (n. strzałkowy powierzchowny)
peroneus brevis (m. strzałkowy krótki) - rozpoczyna się na środkowej 1/3 powierzchni bocznej strzałki i przegrodach międzymięśniowych goleni : przedniej i tylnej. Kończy się na guzowatości V k. śródstopia.
Czynność : zgina stopę podeszwowo i nawraca
Unerwienie : n. peroneus superficialis.
gastrocnemius - rozpoczyna się na powierzchni podkolanowej k. udowej i na tylnej powierzchni torebki stawowej stawu kolanowego; głowa boczna - powyżej kłykcia bocznego, głowa przyśrodkowa - powyżej kłykcia przyśrodkowego. W 1/3 dolnej goleni brzusiec przechodzi w ścięgno łączące się ze ścięgnem m. płaszczkowatego (m. soleus), wytwarzając tendo calcaneus (ścięgno Achillesa) i kończy się na guzie piętowym (tuber calcanei).
Unerwienie : n. tibialis
soleus - rozpoczyna się na powierzchni tylnej głowy strzałki, na 1/4 górnej części tylnej powierzchni tej kości, na łuku ścięgnistym rozpiętym między k. piszczelową a strzałką (arcus tendineus m. solei), na kresie m. płaszczkowatego (linea m. solei), nieco poniżej kresy, na tylnej powierzchni piszczeli i dochodzi do ścięgna piętowego, które jak wyżej przyczepia się do guza piętowego.
Unerwienie : n. tibialis
PODUDZIA BOK
gastrocnemius - rozpoczyna się na powierzchni podkolanowej k. udowej i na tylnej powierzchni torebki stawowej stawu kolanowego; głowa boczna - powyżej kłykcia bocznego, głowa przyśrodkowa - powyżej kłykcia przyśrodkowego. W 1/3 dolnej goleni brzusiec przechodzi w ścięgno łączące się ze ścięgnem m. płaszczkowatego (m. soleus), wytwarzając tendo calcaneus (ścięgno Achillesa) i kończy się na guzie piętowym (tuber calcanei).
Unerwienie : n. tibialis
soleus- rozpoczyna się na powierzchni tylnej głowy strzałki, na 1/4 górnej części tylnej powierzchni tej kości, na łuku ścięgnistym rozpiętym między k. piszczelową a strzałką (arcus tendineus m. solei), na kresie m. płaszczkowatego (linea m. solei), nieco poniżej kresy, na tylnej powierzchni piszczeli i dochodzi do ścięgna piętowego, które jak wyżej przyczepia się do guza piętowego.
Unerwienie : n. tibialis
extensor digitorum longus et m. peroneus tertius (m. prostownik długi palców i m. strzałkowy trzeci) - rozpoczynają się na kłykciu bocznym piszczeli, na głowie i brzegu przednim strzałki, przegrodzie międzymięśniowej przedniej goleni, błonie międzykostnej i powierzchni wewnętrznej powięzi goleni ; prostownik długi palców kończy się czterema ścięgnami, które wraz ze ścięgnami prostownika krótkiego palców kończą się w rozcięgnach grzbietowych palców II - V. M. peroneus tertius kończy się na powierzchni grzbietowej podstawy V k. śródstopia.
Czynność : zginają grzbietowo i nawracają stopę.
Unerwienie: n. strzałkowy głęboki
extensor hallucis longus (m. prostownik długi palucha) - rozpoczyna się na środkowej części powierzchni przyśrodkowej strzałki i przylegającym odcinku błony międzykostnej. Kończy się na powierzchni grzbietowej podstawy dalszego paliczka palucha.
Czynność : zgina grzbietowo, nawraca lub odwraca stopę.
Unerwienie : n. strzałkowy głęboki
peroneus longus (m. strzałkowy długi) - część górna rozpoczyna się na kłykciu bocznym piszczeli, torebce stawu piszczelowo-strzałkowego i głowie strzałki. Część dolna rozpoczyna się poniżej głowy strzałki, na przegrodzie międzymięśniowej goleni przedniej i tylnej i powięzi goleni. Kończy się na k. klinowatej przyśrodkowej i guzowatości I k. śródstopia.
Czynność : nawraca i zgina podeszwowo stopę, wzmacnia wysklepienie poprzeczne stopy.
Unerwienie : n. peroneus superficialis (n. strzałkowy powierzchowny)
peroneus brevis (m. strzałkowy krótki) - rozpoczyna się na środkowej 1/3 powierzchni bocznej strzałki i przegrodach międzymięśniowych goleni : przedniej i tylnej. Kończy się na guzowatości V k. śródstopia.
Czynność : zgina stopę podeszwowo i nawraca
Unerwienie : n. peroneus superficialis
tibialis anterior (m. piszczelowy przed