Euro

PRZEDMIOT EURO:
TAKTAT Z MASTRICHT - 1992r.
1965r - powstają wspólnoty europejskie - powstały one z połączenia EWWIS - Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali (Euroatem).
EWG - Europejska Wspólnota Gospodarcza
Te połączenia trzy dały nam UNIĘ EUROPEJSKĄ w 1965r.
Ojcem Unii Europejskiej był Jean Monnet - węgiel i stal jest rozproszona i dał koncepcję wspólnego zarządzania rozwiązaniem.
Uczestniczą w tym na początku - FRANCJA, NIEMCY, WŁOCHY, kraje Beneluksu (BELGIA, HOLANDIA,LUXSEMBURG).
Unia walutowa, realizowana w Niemczech, końcowym rozwiązaniem był Europejski system walutowy - 1978r. wprowadził wspólna walutę ECU, mechanizm kursowy, wszystkie państwa członkowskie wprowadziły kurs centralny do ECU i nie mógł odchylać się o ± 15 % 1 więcej niż.
ESW
↓ ↓
ECU mechanizm kursowy
kurs centralny: ECU
↓ ±15% (forma kursu stałego)

Wspólnoty i europejski system walutowy, to najważniejsze z punktu widzenia UE.
Wprowadza 3 etapy:
PLAN WERNERA - Unia gospodarcza mogła już funkcjonować w latach 70, wprowadzenie planu mówiło o funkcjonowaniu do końca lat 80.
PLAN DELORSA - w 1992r. podpisano traktat w Maastricht
1973r. dołączyła Wielka Brytania, Irlandia i Dania do UE
1981r. - Grecja
1986r. - Portugalia i Hiszpania
1995r. - Finlandia, Austria i Szwecja
2004r. - dołącza 10 państw w tym Polska - Unia będzie miała 25 państw

Unia Gospodarcza i Walutowa :
(EMU - Economic and Monetarny Union)
Unia gospodarcza - wprowadzenie jednolitego systemu rynku wewnętrznego oraz ścisłej koordynacji polityki makroekonomicznej, głównie budżetowej w celu zbliżenia podstawowych wskaźników gospodarczych poszczególnych krajów członkowskich.
Unia walutowa - od pełnej wymienialności walut narodowych, eliminacja wahań kursowych, nieodwracalnego usztywnienia centralnych kursów walutowych do wprowadzenia jednej waluty i pełnej liberalizacji przepływów kapitałowych aż do stworzenia jednolitego obszaru finansowego.
Trzy najważniejsze etapy w Traktacie Maastricht:
Etapy dochodzenia do EMU
Etap 1 - lata 1990 - 1993
-Wprowadzenie swobody przepływu kapitału
Etap 2 - lata 1994 - 1998
-Tworzenie ram instytucjonalnych (EIW - Europejski Instytut Walutowy,
ESBC - Europejski System Banków Centralnych)
-Całkowita swoboda wymienialności walut i płatności transgranicznych
-Zapewnienia niezależności banków centralnych od rządów
-Ocena według kryteriów konwergencji - 1997r.

*Banki centralne, musiały wprowadzić zakaz finansowania deficytu budżetowego przez bank centralny.

Kryteria spójności (konwergencji) warunkujące udział w Unii Gospodarczej i Walutowej – EMU:
Stabilność cenowa - średnia stopa inflacji nie powinna być wyższa niż o 1,5 punktu procentowego od wskaźnika odnotowanego w trzech najlepszych pod tym względem krajach.
Deficyt budżetowy - udział planowanego lub aktualnego deficytu budżetowego w PKB nie powinno przekroczyć 3 %.
Dług publiczny - udział zadłużenia publicznego w PKB mierzonym w cenach rynkowych nie powinien przekraczać 60 %.
Stopa procentowa - średnia minimalna długookresowa stopa procentowa nie powinna być wyższa więcej niż o 2 punkty procentowe od stopy procentowej w trzech krajach o najniższym poziomie inflacji.
Nominalna długookresowa stopa procentowa:
Stopa dochodowości 10 letnich obligacji rządowych. Kraje Unii Gospodarczej, muszą ten dług finansować i emitują papiery.
Udział WERM - kraj członkowski powinien respektować bez szczególnych napięć, normalny podział wahań kursów walut przewidziany w ramach mechanizmu kursowego przynajmniej w ciągu ostatnich dwóch lat przed badaniem dotyczącym spełnienia kryteriów spójności.
Kraje członkowski EMU:
1. Austria (A)
2. Belgia (B)
3. Finlandia (FIN)
4. Francja (F)
5. Niemcy (D)
6. Irlandia (IRL)
7. Włochy (I)
8. Luksemburg (L)
9. Holandia (NL)
10. Portugalia (P)
11. Hiszpania (E)
- Wielka Brytania (UK) i Dania (DK), które spełniły większość z kryteriów skorzystało z prawa do wstrzymania się (odmówiły przyjęcia wspólnej waluty europejskiej).
Największe problemy były z kryteriami budżetowymi.
- największa nadwyżka to Irlandia w 1997r. to był najlepszy kraj
- dług przekroczyły też Niemcy
Pakt stabilności i wzrostu - 1997r. założenie:
1. Dotyczył nadmiermej kontroli deficytu budżetowego, wprowadzenie sankcji pieniężnych, wprowadzić reformy budżetu.
2. dotycząca długu publicznego powyżej 60% muszą zadeklarować systematyczne jego obniżanie.
Belgia, Włochy i Gracja - te państwa maja największy problem z tym kryterium zbieżności..
Obecnie w 2000r - deficyt budżetowy:
- Portugalia przekroczyła
- Francja ma problem z deficytem i Niemcy też
- Belgia wykazuje spadek
- Włochy obniżają
- Portugalia raczej wzrasta
To kraje, które maja jedną walutę . Jeżeli wystąpi kryzys w jednym kraju, to każdy z krajów UE to odczuje.
3. Od 1999r. to okres w tych latach:
-Utworzenie Europejskiego Banku Centralnego i ujednolicenie polityki pieniężnej,
-Wprowadzenie wspólnej waluty euro - 2002r.
- koordynacja polityki gospodarczej krajów członkowskich,
- przyjęcie kolejnych państw od 2006r.

Trzyszczeblowy model bankowości:
Europejski Bank Centralny (EBC)
↓ (organy wykonawcze)
Narodowe Banki Centralne (NBC)
↓
Sektor Banków komercyjnych

EBC:
(Europejski System Banków Centralnych) = EBC
(Europejski Bank Centralny) + NBC
Narodowe Banki Centralne

Akty prawne ESCB
* Traktat z Maastricht (rozdział 2 Polityka walutowa)
* Statut ESBC
* Rozporządzenie EBC

Banki muszą być niezależne:
Trzy elementy (najważniejsze warunki niezależności):
1. Niezależność finansowa BC
a/ zakaz finansowania deficytu budżetowego przez Bank Centralny
b/ zakaz odprowadzania zysku banku Centralnego do budżetu państwa
(Polska spełnia jeden warunek z 1997r)
2. Niezależność operacyjna
a/ autonomia realizacji celów i strategii polityki pieniężnej, dobór instrumentów
b/ autonomia prowadzenia polityki kursowej
* Polska spełnia 1 warunek z 1997r.
3. Niezależność personalna (polityczna)
a/ dotyczy kadencji prezesa i organów decyzyjnych
b/ zasady powoływania i odwoływania prezesa BC i organów decyzyjnych (kadencja powinna być dłuższa niż kadencja rządu, jest to około 8 lat , minimalna 5-6 lat) w Polsce mamy 6 lat.
Główny cel BC, to utrzymanie stabilności cen. To zapis traktatowy
Artykuł 105 Traktatu z Maastricht: Głównym celem ESBC jest utrzymywanie stabilności cen. Nie naruszając stabilności cen, ESBC wspiera ogólną politykę gospodarczą wspólnoty, przyczyniając się do osiągnięcia celow wspólnoty, ESBC działa zgodnie z zasadą gospodarki wolnorynkowej charakteryzującą się swobodą konkurencji.
Strategia polityki pieniężnej EBC:
Podstawowy cel - stabilność cen
↑
Rada Zarządzająca - systematycznie łączy wszystkie informacje potrzebne do podejmowania decyzji polityki pieniężnej.
Pierwszy filar
Analiza danych dotyczących podaży pieniądza (wartość odniesieni: wzrost agregaty, M3).
(Badanie równoczesne)
Drugi filar
Analiza szerszego zakresu wskaźników gospodarczych i finansowych (wartość odniesienia: wzrost HICP).
INFORMACJE GOSPODARCZE (dają)

M3, to gotówka + depozyty bieżące + depozyty terminowe do 2 lat + papiery wartościowe emitowane przez banki komercyjne z terminem zapadalności do 2 lat.
HICP < 2% w strefie euro,
M3 > 4% podaż pieniądza, nie może być większa niż 4 % ,

Organizacje EBC:
Zarząd EBC (EB) Executive Bard (Prezes, wiceprezes, 4 członków) +
Prezesi NBC strefy euro (UWG) =
Rada zarzadzająca (GC) Governing Council +
Prezesi pozostałych NBC UE =
Rada Generalna (General Council).

Organizacja EBC II :
- Kapitał EBC wynosi 5 mln euro (udział wszystkich państw UE w zależności od liczby ludności i PKB),
- Maksymalna kwota rezerw dewizowych - 50 mln euro (udział państw UE stosownie do udziału w kapitale),
*(najmniej płacą i Luksemburg Irlandia)

Instrumenty polityki pieniężnej: EBC
- rezerwa obowiązkowa
- operacje otwartego rynku (OOR)
- kredyty i depozyty na koniec dnia
*Bank centralny jest kredytodawcą w postaci emisji bonów pieniężnych.
*Nadpłynność wzięła się z wpływu kapitału.
Rezerwa obowiązkowa: Funkcje →
- stabilizacja stóp procentowych na rynku pieniężnym,
- powiększenie stanu niedoboru płynności w sektorze bankowym.

Przejawia się, cechy charakterystyczne rezerwy obowiązkowe BC:
1.Odprowadzają wszystkie instytucje kredytowe
a)podlega systemowi opóźnionego
- system dotyczy 3 – m-cy (w 1 - nalicza , w 2 - odprowadza, w 3 - utrzymywana rezerwa) -w Polsce tak jest.
2.Występuje rezerwa uśredniona (ze środków zgromadzonych banki mogą korzystać, tylko muszą wykazać określoną średnią na koniec dnia i odprowadzić ją)
a/ rezerwa obowiązkowa jest oprocentowana tzn. bank płaci z tytułu otrzymywania rezerw,
wynosi - 2% od wszystkich depozytów w M3 do 2 lat,
- 0% od depozytów powyżej 2 lat.
Oprocentowanie rezerwy obowiązkowej: wg stopy strepo to stopa zwinna.
Operacja otwartego rynku: Najważniejszymi są tutaj operacje repo.
Operacja repo - operacja warunkowa, to zakup papierów wartościowych przez BC pod warunkiem ich odsprzedaży w określonym dniu i w określonej cenie.
-Operacja max 14 dniowa,
-To forma kredytu lombardowego pod zastaw papierów wartościowych.
Operacje refinansujące - wykorzystywane w praktyce obecnie.
Operacje dostrajające - wykorzystywane jednorazowo (czyli niestandardowe).
Operacje zasilające - repo i stopy walutowe.
Operacje absorbujące- stopy walutowe, depozyty o stałej stopie, reverse repo, sprzedaż outright.
Operacje strukturalne - emisje certyfikatów depozytowych, sprzedaż outright (standardowy, umowy bilateralne).
Operacje depozytowo - kredytowe - to stadniny facilities
- depozyt O/N (deposit facility)
- kredyt O/N ( credit facility)
Zabezpieczenie w postaci papierów wartościowych.

1973r. - utworzenie europejskiego funduszu współpracy walutowej -"Wąż w tunelu".

EFWW - Powstał on pierwotnie po to, aby być platformą do udzielania krótkoterminowych pożyczek w walutach krajów, w których zbliżały się do zmiany kursu walut.
Podstawowe dwa powodu upadku "węża w tunelu":
1.różne stopnie inflacji w poszczególnych krajach EWG,
2.różne salda bilansów płatniczych krajów EWG.
EQ - jednostka obrachunkowa o udziale danej waluty w koszyku EQ decydowały dwa czynniki:
1.PKB danego kraju,
2.rozmiar wymiany handlowej z każdym z krajów EWG.
1979r.- powstał europejski rynek walutowy:
Kraje uczestniczące w europejskim systemie walutowym zostały zobligowane do wpłaty 20% swoich rezerw w złocie i dolarach do EFWW.
Dopiero wtedy pojawiło się cos takiego jak koszyk EQ.
Miejsce tych rezerw zajmuje EQ.

*33 mld $ - to był fundusz na udzielanie pożyczek.
1992r. - Traktat z Maastricht - od 1 stycznia 1994r. zaczyna funkcjonować Europejski Instytut Walutowy.
1998r. - Europejski Bank Centralny.
12 banków EWG tworzy Bank Centralny.

Okres przyjmowania euro:
1. Zasada ciągłości umów - polega na założeniu, że wprowadzanie euro nie może być przyczyną jednostronnego warunku kontraktu.
2. Zasada obliczania walut obcych -
3. Zasada podawania podwójnych cen -
4. Zasada wcześniejszego podawania niektórym podmiotom euro -

Procedura wprowadzania euro do obiegu:
* Kurs wymiany
* Podmioty odpowiedzialne
* Kampanie informacyjne
* Produkcja - wcześniejsze zaopatrzenie
* Wprowadzenie
* Wyprowadzenie pieniędzy z obiegu }2pieniądze
* Wymiana
Kurs wymiany - należy zawsze określić kurs wymiany (euro w miejsce EQ).

Narodowe scenariusze wprowadzania euro musiały zawierać procedury dotyczące:
1. okresu przygotowawczego czyli do końca grudnia 2001r.
2. wprowadzenie euro i funkcjonowanie dwóch walut od 1.01.2002-28.02.2002,
3. okres po wprowadzeniu euro 1.03.2002 dotyczyło to okresu wprowadzenia.

Kampania informacyjna - można informować kraj w trakcie wymiany od 09.2001r.
Produkcja - każdy kraj musiał wyprodukować banknoty i monety sam dla siebie.
Prawo do wcześniejszego zaopatrywania się w gotówkę euro, instytucje kredytowe miały od 1.09.2001r.
Zaopatrywanie w euro instytucji kredytowych w 2001r.- to zaopatrywanie pierwotne.
Zaopatrywanie wtórne - to zaopatrywanie innych już podmiotów przez inne instytucje kredytowe.
W grudniu 2001r. dano możliwość obywatelom strefy euro zakupu tzw. zestawów startowych, składających się z monet.
Zaopatrywanie BC - jeszcze w 2001r., 26 BC spoza strefy euro zostało zaopatrzone w euro gotówkowe. Było to .... 2,7 mld euro.
Wprowadzenie - należało kontrolować wprowadzenie euro. Przebiegło ono dość sprawnie.
Stworzono wskaźnik do badania procesów wprowadzania euro.
Zbudowany był: wartość euro w obiegu
wartość euro i pieniądza narodowego w obiegu.

Metody wprowadzania euro do obiegu:
1. Bankomaty
2. Banki komercyjne i urzędy pocztowe
3. Handel detaliczny
70% weszło do obiegu w formie (poprzez) bankomaty.

Zaleta wprowadzenia euro:
Korzyści i koszty przystąpienia Polski do strefy euro
1.Przystąpienie Polski do strefy euro
2.Zniesienie kursu wymiany
3.Eliminacje kosztów produkcji
4.Eliminacje ryzyka kursowego
5.Wzrost stopy inwestycji
6.Spadek stóp procentowych
7.Ożywieni wymiany handlowej
8.Akumulacja kapitału i wzrost wydajności czynników produkcji
9.Spadek ryzyka makroekonomicznego, inflacja rynku finansowego, wzrost konkurencji
10.Wzrost PKB per capita

Niemożliwości zaistnienia trójkąta:
a)liberalizm przepływów kapitałowych (środek)
b)kontrola podaży pieniądza (lewa strona) c) płynny kurs walutowy (prawa strona)

Rodzaje wstrząsów - nieoczekiwane i gwałtowne wydarzenie pochodzące ze strefy gospodarki lub polityki, które mają istotny wpływ na podstawowe zmiany makroekonomiczne:
1.w zależności od kanały oddziaływania:
*popytowa-(w szczególności negatywne są neutralizowane przez politykę pieniężną i podażą, możliwość ich realizacji przez politykę pieniężną jest ograniczona bo w krótkim okresie nie wpływa ona na podaż dóbr i usług w razie prób – inflacja).
2.w zależności od trwałości oddziaływania: przejściowe i trwałe.
3.w zależności od geograficznego położenia źródła: wewnętrzne i zewnętrzne.
4.Ze względu na strefę gospodarki stanowią źródło wstrząsów : realne i finansowe.
5.Czy oddziałują na jeden kraj (sektor, region) czy na wszystkie:
*asymetryczne-(ciężar dostosowania spoczywa na rynku pracy i polityce fiskalnej, jednakże można korzystać z głębokiego rynku finansowego dla łagodzenia (wstrząsów)
*symetryczne (wpływ na całą gospodarkę w tym samym kierunku i ze zbliżoną siłą więc łatwiej wpływać poprzez wspólną politykę pieniężną).


Zagrożenia i koszty związane z przyjęciem euro:
1.Utrata należności polityki pieniężnej mogącej neutralizować symetryczne wstrząsy popytowe (niemożliwy do zaistnienia trójkąta). W takim razie przy neutralizacji wstrząsów trzeba się oprzeć na polityce fiskalnej i pracy. Muszą zostać spełnione założenia OOW (gdzie przyjęcie wspólnego pieniądza nie obniża dobrobytu):
a)integracja rynków towarowych,
b)swoboda przepływu czynników wytwórczych (kapitału i siła robocza)
c)elastyczność cen i płac (szczególnie w przypadku niepełnej mobilności siły roboczej) co pozwala na neutralizację wstrząsów asymetrycznych.
2.Rezygnacja z kursu walutowego jako stabilizatora gospodarki
- Wspólna waluta, spadek popytu za granicą ->spadek eksportu -> trwałe obniżenie PKB
- Płynny kurs walutowy, spadek popytu za granicą -> spadek eksportu -> deprecjacja kursu złotego -> poprawa salda handlu zagr.- inflacja -> obniżenie PKB przez trzy lata.
Płynny kurs walutowy dostosowuje się do zmian fundamentów gospodarki, amortyzując wstrząsy realne (10%aprecjacja kursu walutowego wytrąca nominalny kurs walutowy z długookresowej trajekcjii na ok. 3 lata, kiedy to realny PKB spada o 0,3-0,5% w porównaniu da sytuacji, gdy wstrząs by nie wystąpił.
3.Rynek pracy przejmuje rolę jednego z neutralizatorów wstrząsów, np. spadek popytu (wstrząs asymetryczny) -> spadek produkcji -> spadek zatrudnienia -> odpływ siły roboczej (w sytuacji wysokiej mobilności) do kraju o wyższym zapotrzebowaniu na nią i odzyskanie równowagi na rynku. Lub spadek płac realnych (w sytuacji małej mobilności, niedopasowania kwalifikacji, instytucjonalne ograniczenie przepływu siły roboczej) i równowaga na rynku – zależy to jednak od związków zawodowych bo jeżeli płace są sztywne to po prostu spadek zatrudnienia i trwała nierównowaga.
Aby rynek pracy dobrze neutralizował wstrząsy musi być elastyczność płac i deregulacja.
4.Fiskalny mechanizm dostosowawczy poprzez:
a)Automatyczne stabilizatory, gdzie np. spadek produkcji -> spadek wpływów podatkowych -> wzrost niektórych wydatków -> wzrost deficytu budżetowego – dodatkowy popyt -> utrzymanie aktywności gospodarczej.
b)Dyskrecjonalne działania władz fiskalnych reagujących na wstrząsy (keynesizm) ale kryteria budżetowe konwergencji.
- Polityka antycykliczna i w zakresie synchronizacji cykli koniunkturalnych (wtedy wstrząsy głównie symetryczne) – wskaźniki wymiany wewnątrzgałęziowej.
*Brak niezależnej polityki pieniężnej to większa zmienność produkcji i zatrudnienia (cykl koniunkturalny) -> spadek konsumpcji prywatnej -> spadek dobrobytu (subiektywny), wg. teorii polityka antycykliczna, nawet przy dużych kosztach społecznych, nie powoduje wzrostu dobrobytu więcej niż 0,1%.
Zagrożenia i koszty związane z przyjęciem euro: - utrata uzależniona od obszaru na którym wprowadzono jedną walutę optymalny obszar walutowy.
Założenie:
1. Należy wprowadzić jeden rynek (praca i kapitał),
2. Zapewnić możliwość amortyzowania szoków przez inne instrumenty jak Polityka Pracy i Polityka Fiskalna,
3. Rezygnacje z kursu płynnego.

Polityka pracy - płace realne powinny być elastyczne.
Instrumenty fiskalne - dwa rodzaje stabilizatorów czyli podatki.

Zagrożenie kosztów:
I. Utrata należności polityki pieniężnej mającej naturalność, symetryczne wstrząsy popytowe.
II. Rezygnacja z kursu walutowego jako stabilizatora gospodarki.
1/ wspólna waluta,
2/ płynny kurs walutowy,
III. Rynek pracy przejmuje rolę jednego z neutralizatorów wstrząsów.
IV. Fiskalny mechanizm dostosowawczy.

Inne rodzaje kosztów.
Pozostałe koszty przyjęcia euro:
Krótkotrwały koszt spełnienia kryterium inflacyjnego:
1.Nie jest zmienna wartość reformacyjna,
2.Jest ona oparta na wskaźniku HICP, podczas gdy w Polsce stosuje się CPI,
3.W Polsce cel polityki pieniężnej podaje się jako wskaźnik 12 miesięczny a w EBC – średnioroczne,
4.Co z wartością reformacyjną, gdy w którymś z krajów UGW wystąpi deflacja.

*Koszt przystosowanie euro do systemów informatycznych oraz procesów operacyjnych.
*Koszt szkolenia pracowników oraz partnerów biznesowych.
*Koszt przystosowania urządzeń, w których używana jest gotówka.
*Koszty utraty przez banki i inne instytucje uczestniczące w pracach wymiany walut części dochodów z wymiany walut, zabezpieczenia przed ryzykiem kursowym.

Bezpośrednie (krótkookresowe) korzyści przyjęcia wspólnej waluty euro:
I. Eliminacja kosztów transakcyjnych - korzyści tym większe im bardziej otwarta jest dana gospodarka.
1. Bezpośrednie koszty finansowe, (marża między ceną kupna i sprzedaży waluty obcej, opłaty towarzyszące operacjom oraz koszty zabezpieczenia się przed ryzykiem kursowym –wycenia się je wg. Danych z bilansu płatniczego na 0,14%PKB)
2. Koszty administracyjne, (tj. Zarządzanie ryzykiem kursowym, dodatkowe nakłady na sprawozdawczość finansową, koszty związane z zarządzaniem środkami na wielu rozproszonych rachunkach, długość trwania operacji w walutach obcych – te obciążenia są większe dla SME. Wg. Ogólnych szacunków Komisji Europejskiej jest to ok. 0,07%PKB).
II. Eliminacja ryzyka kursowego i spadek stóp procentowych:
1. Obniża niepewność – eksporterów i importerów, co do przyszłych kosztów i przychodów, co zwiększa wymianę handlową.
2. Zmniejsza ryzyko inwestycyjne – związane z danym krajem, a przez to sprzyja inwestycjom bezpośrednim.
3. Obniża stopy procentowe – gdyż eliminuje się w nich premię za ryzyko kursowe, co zwiększa inwestycje krajowe.

Długookresowe korzyści wprowadzenia euro - analiza
Wpływ euro na inwestycje:
(zależności między ryzykiem kursowym a stopą inwestycje)
1. Spadek stóp % + eliminacje niektórych kosztów ->wzrost wydajności czynników wytwórczych ->wzrost PKB, (z którego część jest reinwestowana)
2. Spadek stóp % + eliminacje ryzyka kursowego-> wzrost inwestycji bezpośrednich, (które częściej niż inwestycje krajowe oznaczają napływ nowych technologii) ->pozyskiwanie nowych rynków zbytu ->zmniejszenie luki rozwojowej w stosunku do państw rozwiniętych (i wzrost PKB)
3. Eliminacje niektórych kosztów + eliminacje ryzyka kursowego ->zwiększenie dostępności środków za granicą -> wzrost konkurencji z krajowymi rynkami finansowymi (i pośrednikami) -> zwiększenie dostępności kredytu i innych form finansowania inwestycji.
4. Eliminacje niektórych kosztów + eliminacje ryzyka kursowego -> bezpośrednie inwestycje zagraniczne -> wzrost wydajności pracy i kapitału w skali całej gospodarki.
5. Bezpośrednie inwestycje zagraniczne o 10% -> wzrost popytu na dobra i usługi komplementarne (wg.badań wzrost bezpośrednich inwestycji zagranicznych o 100% powoduje 150-230% wzrost całkowitych nakładów inwestycyjnych w gospodarce.

Ożywienie wymiany handlowej
(zależność między ryzykiem kursowym a rozmiarami wymiany handlowej), która przynosi korzyści związane ze specjalizacja i zwiększeniem skali produkcji, pociąga ze sobą wzrost inwestycji (bo bez tego nie byłby możliwy wzrost eksportu) a także implikuje transfer technologii know – how
1. Wprowadzenie jednej waluty ma większe korzyści niż usztywnienie kursu wymiany, gdyż jest sytuacja trwałą.
2. Czy spadek ryzyka wymiany handlowej między krajami UGW nie implikuje spadku wymiany z innymi krajami.
3. Czy następuje wzrost całkowitej wymiany handlowej, czy tylko pomiędzy krajami UGW.
Spadek ryzyka makroekonomicznego kraju:
1. Trwała eliminacja ryzyka wystąpienia kryzysu walutowego związana jest z podporządkowaniem polityki pieniężnej bardziej wiarygodnemu podmiotowi (EBC), a także obowiązkiem przestrzegania prawa wspólnotowego.
2. Zwiększenie stabilności gospodarki poprzez redukcję niepewności, co do kształtowania się polityki makroekonomicznej.
3. Spadek ryzyka gwałtownych przepływów kapitałów destabilizujących gospodarkę.
4. Usunięcie bariery w postaci niedostatku krajowych oszczędności bez ryzyka kryzysów walutowych.
5. Likwidacja ryzyka, że deficyt obrotów bieżących doprowadzi do ograniczenia napływu zagranicznego kapitały a nawet do jego odpływu (ze względu na obawy inwestorów, co do deprecjacji kursu).
Integracja rynku finansowego:
Spowodowana eliminacją wahań kursów i koordynacja polityki pieniężnej.
1. Zapewnienie polskim przedsiębiorstwom dostępu na korzystniejszych warunkach do zagranicznych warunków finansowych,
2. Bardziej płynne i głębsze rynki finansowe UGW nie tylko pozwolą uzyskać środki po niższym koszcie, ale także zwiększą efektywność polskich przedsiębiorstw poprzez dostęp do informacji,
3. Będzie możliwość korzystania z usług finansowych niedostępnych na polskim rynku
4. Będzie można wybrać najkorzystniejszą ofertę pośrednika,
5. Otwarcie drogi do rynku obligacji
6. Poprawa alokacji kapitału poprzez umożliwienie większej dywersyfikacji ryzyka,
7. Większy rynek pozwoli osiągnąć większe korzyści skali przez duże podmioty rynku finansowego,
8. Eliminacja ograniczania ratingu podmiotu starającego się o środki przez rating kraju, na rzecz ratingów całej strefy euro,
9. Wzrost konkurencji na rynku finansowym przyczyni się do wzrostu wydajności pośredników finansowych oraz obniżaniu kosztu oferowanych przez nich usług,
10. Poprawa regulacji na rynku finansowym i ich przejrzystości, bardziej efektywny nadzór finansowy,
11. Wzrost stabilności całej strefy euro
Wzrost konkurencji:
Spowodowana lepszą porównywalności cen oraz wzrostem konkurencji na rynku dóbr i usług.
1. Międzygałęziowa relokacja zasobów wynika ze zwiększenia alokacji zasobów w skali makro (wzrost przejrzystości cen i kosztów może prowadzić do zmiany rachunku opłacalności dla producentów).
2. Intensyfikacja procesu wprowadzania innowacji (mniejsze opóźnienia w tym zakresie między krajami) i ich rozprzestrzeniania, co ma zasadnicze znaczenia dla wzrostu gospodarczego.
3. Zwiększenie presji na efektywne wykorzystanie dostępnych zasobów związane ze zjawiskiem konkurencji niedoskonałej (ten, kto dziś w skali kraju jest monopolistą w skali UGW już nie będzie-> konkurencja między dotychczasowymi monopolistami może:
a. Zmniejszyć lub wyeliminować zyski nadzwyczajne (renty monopolisty) poprzez redukcję cen.
b. Doprowadzić do eliminacji z rynku monopolistów najmniej efektywnych
c. Wzrost produkcji w pozostałych przedsiębiorstwach, co zgodnie z teoria korzyści skali, obniży koszty wytworzonych przez nie produktów lub oferowanych usług.
Rozliczenie - roszczenie rozliczenia,
Rozrachunek - spełnienie tych roszczeń.

Systemy rozrachunkowo – rozliczeniowe:
System rozrachunku:
1)brutto
a)czasu rzeczywistego -brutto musi być opóźniony
*płatności wielkokwotowe (operacje polityki pieniężnej oraz stan rachunku banków na koniec dnia)
2) netto (rozrachunek saldami)
b)czasu opóźnionego
- płatności detaliczne
SYSTEM TARGET: System TARGET składa się z 12 RTBSów+1EBC.
To rozrachunek brutto, czasu rzeczywistego, dokonywane poprzez płatności wielkokwotowe, ale również detaliczne.
Target Cele :
-wspierać cele Eurosytemu w określaniu i wprowadzaniu w życie polityki pieniężnej i promować jakość rozliczeń jako jedną z podstaw integracji stabilności w strefie euro,
-uczynić rozliczenia między strefami euro, tak proste i szybkie jakby były one dokonywane między podmiotami krajowymi,
-uczyni rozliczenia, szczególnie wielkokwotowe, tańszymi, szybszymi i bezpieczniejszymi, (choć nie określono minimalnej kwoty do przeprowadzenia rozliczenia za pomocą TARGET).
Podstawy prawne Target: (prawo narodowe)
1. Wytyczne EBC w sprawie TARGET dla NBC krajów, które przyjęły euro.
2. Umowa w sprawie Target pomiędzy EBC a NBC, która zapewnia mechanizm umożliwiający uczestnictwo w Target krajów UE spoza Eurolandu.
3. Przepisy prawa narodowego z zakresie RTGs będącego elementem, Target.
Zasady Target :
1. Zasada wolnego rynku- obowiązek wykorzystania tylko, jeżeli płatność jest wysokokwotowa, to ze względu na ryzyko systemowe wymaga się wykorzystania TARGET a nie systemów netto.
2. Zasada nieodwołalności – od momentu obciążenia konta uczestnika, który wysyłał środki transakcji nie można odwołać. Ta zasada dotyczy także systemów RTGs będących elementami TARGET.
3. Zasada ostateczności – nie ma ryzyka systemowego w tym systemie, gdyż rozrachunek następuje natychmiast w pieniądzu banku centralnego.
Kryteria uczestnictwa w Target:
1. Nadzorowane instytucje kredytowe – ewentualnie, jeżeli regulacje narodowe w RTGS pozwalają: Departament Skarbu, Nadzorowane firmy inwestycyjne, Podmioty sektora publicznego, Organizacje zapewniające usługi w zakresie rozliczeń i rozrachunku.
2.Zasada niedyskryminowania – uczestnictwo dla podmiotów nie narodowych na tych samych zasadach co dla narodowych (prawnych, technicznych, organizacyjnych).
3.Wymagania dodatkowe – określone przez przepisy narodowe w zakresie RTGS- mogą uzależniać od siły finansowej, minimalna liczba transakcji.
4.Uczestnicy Target są zobowiązani do akceptowania środków za pomocą TARGET, ale zobligowani do akceptowania środków przesyłanych tą drogą.
Struktura Target: większość płatności transgranicznych odbywa się bilateralnie między NBC.
1.Interlinking system, którym jest w zakresie zarówno logistycznym, jak i techniczną platformą SWIFT FIN/SWIFTnetFIN (SWIFT – network provider dla EPM, może być też dla innych RTGS).
2.Narodowe systemy RTGS- jeden w każdym z krajów UW (ew.UE)
- konta służące do rozliczeń w ranach TARGET utrzymywane w NBC,
- są platformą zarówno dla rozrachunków w ramach polityki pieniężnej, jak i międzybankowej,
- muszą być zgodne z: „Minimum Common Performance Features of RTGS system within TARGET”, “Interlinking Specification”(wszystko, co ma zapewnić transgraniczną sprawność), „TERCET security requirements”.
- harmonizacja w zakresie: rezerwy międzydziennej płynności dla uczestników RTGS, czas pracy, międzynarodowe dni niepracujące, polityka cenowa.
a)IT system gwarantujący ostateczność i nieodwołalność rozrachunku, a także kolejkowe, czy instrumenty creditdebit.
b)Urządzenia teletransmisyjne, pozwalające na rozrachunek brutto, a także przepływ informacji między uczestnikami.
3.Mechanizm Płatniczy ECB.
*Jeżeli system Target nawali to oni bank A ani bank B nie może ponieść straty.
Koszty funkcjonowanie Target:
100 transakcji pierwszych- 1,8euro
każde 900 następnych- 1euro
ponad 900- 0,18euro
Płatności krytyczne, które dokonywane są poza kolejnością. Jest na nie specjalne, choć ograniczone miejsce zapewnione zarówno w ramach EPM, jak i RTGS, (polityka pieniężna, których nie dokonuje i przez to nie dokona innych).
1.Określenie pozycji overnight,
2.Wypełnienie obowiązku utrzymywania rezerwy obowiązkowe.
Cały system zbudowany na zasadzie „no single point of failure”. W szczególności dotyczy to SWIFT, który ma cały odwód zastępczy, a także systemu kompensacji,
Łańcuch dowodzenia kryzysowego (ciągły kontakt pomiędzy szczeblami na zasadzie telekonferencji):
1.Governing Councile,
2.ECB Bard, TARGET – bardzo krytyczne płatności (obecnie tylko CLS)
3.Crisis Managers (grupa specjalistów sterowana przez Director General-Payment system), TARGET – problemy, które nie mogą być rozwiązane w ramach istniejących procedur,
4.Settlement Manager w ramach NBCs (w przypadku EPM – ECB Settlement manager), TARGER – problemy standardowe.
Component Target:
Nadzorcami systemów są NBCs i one przetwarzają w Interliniach wiadomości z formatów krajów na Common Interlinking Message: Kraj:
- Austria – ARTIS
- Belgia – ELIPS
- Dania – KROSNO
- EBC – EPM
- Finlandia – BoF-RTGS
- Francja - TBF
- Niemcy – RTGS+
- Wielka Brytania – CHAPS Euro
- Grecja – HERMES
- Irlandia – IRIS
- Luksemburg – LIPS-Gross
- Holandia – TOP
- Portugalia – SPGT
- Hiszpania – SLBE
- Szwecja – Euro-RIX
Instytucje kredytowe mają dostęp do Target przez te właśnie systemy RTGS i wszystkie kwestie związane z tym dostępem regulowane są przez odpowiedni NBC. Aby móc wysyłać i otrzymywać transakcje płatnicze Cis muszą:
- być bezpośrednim uczestnikiem RTGS – takie instytucje utrzymują rachunek w NBC odpowiedzialnym za dany RTGS,
- być klientem bezpośredniego uczestnika albo NBC.
Aby zapewnić funkcjonalność systemu Target w zakresie wysyłający – pośrednik (ewentualnie)- odbierający należało wprowadzić procedury jednoznacznie identyfikujące banki. Banki Ldentifier Codes jest publikowany przez SWIFT w ramach „SWIFT BIC Directory”. EBC we współpracy z SWIFT publikuje także listę Cis adresowalnych w ramach Target (Target Directory). Wygląda to w sposób następujący:
1.BANK A – Town
a)ABC – 3-znakowy identyfikator systemu RTGS, w którym CI jest bezpośrednim uczestnikiem,
b) DE+ - 3-znakowy identyfikator systemu RTGS, w którym CI także uczestniczy ale nie bezpośrednio,
c) WYZ – wskazówka dla CI wysyłającego, Ze jeśli nie ma przeciwwskazań to to jest preferowany system Target RTGS.
2. X (x12) – numer BIC rozpoznawalny przez narodowy RTGS.

Czas pracy Target:
7:00 – rozpoczęcie operacji Target bilanse otwarcia uczestników, start.
17:00 – cut-of-time dla płatności klientowskich (koniec przyjmowania zleceń, są realizowane do 17:07:30, jeżeli były złożone przed 17:00)
18:00 - cut-of-time dla płatności międzybankowych (koniec przyjmowania zleceń, które są realizowane do 18:07:30, jeżeli były złożone przed 18:00) zamknięcie systemu Target. (Jeżeli po 18:00 negatywne poinformowanie, to jeżeli wina po stronie CI wysyłającego – odrzucenie, jeżeli po stronie NBC – poprawa i ponowne wysłanie wg narodowych reguł do 18:10 bo potem odrzucenie). Zamknąć system można dopiero, po skutecznym, zakończonym sukcesem rozrachunku, choć narodowe RTGS mogą wciąż pracować. Cis są zawsze informowane o opóźnieniach z zamknięciem Target. NBC może poprosić o przełożenie zamknięcia do 19:00 (np. na próbę CI), jednak na to EBC musi wyrazić zgodę do 17:45, jednakże zwykle ze względu na jeden CI takiej procedury się nie uruchamia. W czasie opóźnienia wszystkie NCBs muszą normalnie wysyłać i przyjmować płatności przez Target, a Cis powinny być z innymi w ciągłym i bliskim kontakcie, aby zachować odpowiednią płynność.
18:10 – procedury kontrolne, w których uczestniczą NBCs i EBC,
18:30 – koniec dostępności Standing Facilities. Możliwe zawsze jeszcze 30 minut po zamknięciu Target, z wyjątkiem ostatniego dnia utrzymywania rezerwy obowiązkowej – godzina, (zamknięcie dla operacji kredytowych).
19:00- zamknięcie nawet dla wszystkich, dla rozliczania rezerwy.
CI-RTGS – Jeżeli problemy powstają na linii wejścia polecenia CI do RTGS to natychmiastowe odrzucenie i powrót do CI, jeżeli na linii wejścia z RTGS do EPM to próba rozwiązania ( skuteczna – przesył dalej i potwierdzenie dla CI wysyłającego, nieskuteczna – odrzucenie i powrót do CI). Cis mogą Sledzić działanie Target Target ramach TIS ( Target information system) na stronie Reutersa (wejście autoryzowane. Możliwe komunikaty: Closed (zwykle po 18:00), Operational (zwykle 7:00-18:00), Failure-Under investigation, next update AT hh:mmalbo Slowdown-Under investigation, next update AT hh:mm. Może być tez Today`s operations suspended jeżeli siadł RTGS.
NCBs/ECB-EPM – w interlinking wiadomości mogą być żądaniami (potwierdzone zawiadomieniem) albo zawiadomieniem (o spełnieniu żądania lub nie i dlaczego) albo wiadomościami wolnego formatu. Zazwyczaj jest to zatem wymiana: Payment Settlement Message Request (PSMR)- Payment Settlement Message Notification (PSMN)- zwykle pozytywne.