Pojęcie i przyczyny inflacji
Pojęcie i przyczyny inflacji
I. Definicja inflacji.
Mckenzie definiuje inflację w następujący sposób:„Jest to trwały wzrost ogólnego poziomu cen przy uwzględnieniu zmian jakości towaru, mierzona jest w pewnym okresie czasu. Może ona powodować zarówno straty jak i korzyści w gospodarce.”. Z kolei Begg mówi, że „Inflacja jest to wzrost przeciętnej ceny dóbr w jakimś okresie. Czysta inflacja jest przypadkiem szczególnym kiedy wszystkie ceny dóbr i czynników produkcji wzrastają w tym samy tempie.”
II. Przyczyny inflacji
Aby zrozumieć na czym polega inflacja i uświadomić sobie jakie mogą być jej skutki musimy poznać przyczyny, które ją powodują. Monetaryści a wśród nich Milton Friedman twierdzą, że inflacja spowodowana jest przez nadmierną w porównaniu z podażą dóbr ilością pieniądza w gospodarce.
Nadwyżkę popytu na dobra przypisują wzrostowi nominalnej podaży pieniądza. Uważają, że „inflacja zawsze i wszędzie jest zjawiskiem pieniężnym”.
Większość okresów szybkiej inflacji występowała podczas wojen a najbardziej znanym przypadkiem są wydarzenia w Niemczech z roku 1922. Spustoszona gospodarka, trapiona spadkiem produkcjii wpływów podatkowych, została dodatkowo obciążona płatnościami reparacji wojennych.Budżet państwa niemieckiego wykazywał ogromny deficyt, finansowany głównie przez drukowanie pieniędzy. Aby w 1923 r. Kupić napój, który w 1922 r. Kosztował 1 markę, trzeba było wydać 19 mln. marek. Stany Zjednoczone przeżywały gwałtowny wzrost inflacji w czasie trwania wojny koreańskiej i wietnamskiej.
Przyczyną inflacji są również finansowe kłopoty państwa i konieczność finansowania deficytu
państwowego, co można prowadzić w dwojaki sposób. Państwo może pożyczyć pieniądze od sektora
prywatnego, sprzedając obligacje lub drukować pieniądze i przeznaczyć je bezpośrednio na wydatki. Jeżeli rząd nie zmieni polityki fiskalnej zmierzającej do ograniczenia deficytu doprowadzi to do gwałtownego wzrostu inflacji a w konsekwencji do hiperinflacji.
Przyczyną inflacji w większości krajów w latach siedemdziesiątych niezależnie od poziomu bezrobocia była nadmierna emisja pieniędzy. Drukowanie większej ilości pieniędzy sprawiło, że stopa inflacji odpowiadająca stanowi równowagi długookresowej wzrosła. Powodem inflacji może być wzrost cen surowców np. podwojenie się cen ropy naftowej. W jednej chwili inflacja zwiększa się, ponieważ przedsiębiorstwa podnoszą ceny, aby zrekompensować sobie wzrost kosztów. Również wzrost kosztów produkcji spowodowany wzrostem cen np. energii i płac jest przyczyną powstania inflacji. Przedsiębiorstwa bronią swych zysków, podnosząc ceny odpowiednio do rosnących kosztów płac i energii.
Innym znaczącym powodem są wygórowane roszczenia płacowe ze strony związków zawodowych.
Pracownicy domagają się podwyżek płac nominalnych odpowiadających wzrostowi kosztów utrzymania,
aby utrzymać poziom swych płac realnych.
Inflacja powstaje w skutek zmian popytu na produkt, zmiany technologii jego wytwarzania oraz zmiany konkurencji, wobec której stoją producenci. Może być spowodowana wdrożeniem znaczących innowacji, przykładem z przeszłości może być rozwój kolejnictwa lub robotyzacja taśm produkcyjnych. Jeżeli zaopatrzenie w stal będzie wąskim gardłem to jego cena wzrośnie, a ten wzrost zostanie przeniesiony na ceny wielu innych dóbr, przy produkcji których potrzebna jest stal.
Inflacja może powstać w wyniku ograniczenia dostaw żywności np. zboża z powodu nieurodzaju, nadmiernych wydatków rządowych a także priorytetowe traktowanie przez rząd walki z bezrobociem, które powstrzymuje go przed wydaniem wojny z inflacją.