Podmiot liryczny wobec Boga, człowieka i ojczyzny w utworach Karpińskiego.

W europejskim oświeceniu pojawia się nowy prąd literacki – sentymentalizm. Za jego twórcę i wybitnego przedstawiciela uważa się J.J. Rousseau. W Polsce tak jak w Europie pojawia się sentymentalizm. Kolebką sentymentalizmu w Polsce są Puławy. W pracy tej zajmiemy się problemem Boga, świata, człowieka i ojczyzny w utworach Pieśń poranna, Pieśń wieczorna, Pieśń o narodzeniu Pańskim, Żale Sarmaty nad grobem Zygmunta Augusta... – F. Karpińskiego jednego z najwybitniejszych polskich sentymentalistów.
Pierwsze trzy utwory mają charakter typowo religijny. Szybko stały się one popularne i są do chwili obecnej. Ze względu na rytmiczność utworów (aabb – pieśń poranna i wieczorna; abab – pieśń o narodzeniu...) bardzo szybko napisano do nich muzykę i jako pieśni religijne śpiewa się je do chwili obecnej w prawie nie zmienionej formie.

Pisane były owe utwory z myślą o czytelniku ludowym, słabo- lub w ogóle niewykształconym. Autor propagował w nic podstawowe zasady wiary, etykę chrześcijańską. Boga prezentował jako dobrego i sprawiedliwego ojca. Pieśni te mają charakter dziękczynny. Podmiot liryczny w pieśni porannej dziękuje Bogu za to że dane mu było szczęśliwie przeżyć noc. Osoba mówiąca wspomina o ludziach którym nie dane było to szczęście. Nawołuje innych ludzi do chwalenia Pana. Pieśń wieczorna ma charakter bardzo podobny, z tą różnicą że jest ona podziękowaniem za szczęśliwy dzień. Bóg przedstawiony w pieśni porannej i pieśni wieczornej jest, według mnie, demiurgiem. Jednocześnie przy swej wzniosłości i majestacie jest kochającym ludzi, dobrotliwym i pełnym troski ojcem. Zawsze stara się pomóc człowiekowi w potrzebie jednakże ten nie może pozostawać biernym wobec Pana. Istota ludzka musi, poprzez modlitwę, wykrzesać trochę chęci aby umożliwić Bogu udzielenie pomocy. W pieśni o narodzeniu... autor na zasadzie antytez buduje majestatyczność narodzenia Syna Bożego – Jezusa Chrystusa. Przedstawia Syna człowieczego - Boga który wstępuje między ludzi i staje się jednym z nich. Tak sam czuje i tak samo przeżywa, lecz nie jest identyczny z ludźmi jest w końcu synem Boga, który naucza poprzez Niego. Osoba mówiąca nie może zrozumieć dlaczego Bóg opuścił Raj i stał się kruchą, zależną niemalże od wszystkiego istotą ludzką. Podmiot liryczny, który można utożsamiać z polskim patriotą, prosi Jezusa o opiekę nad sobą i nad ojczyzną, o nieomylną pomoc boską. Albowiem podmiot liryczny nie sadzi że do polepszenia sytuacji kraju może przyczynić się szara względem Boga istota ludzka.

Wiersz Żale Sarmaty nad grobem Zygmunta Augusta... jest elegią żałobną wyrażającą rozpacz po ostatecznym upadku ojczyzny. Wiersz ma formę apelu do zmarłego króla, którego postać symbolizuje minioną wielkość ojczyzny. Tytułowy Sarmata nie ma złudzeń co do losu jego ukochanej ojczyzny, wie że ciężko będzie podźwignąć Polsce z tak wielkiego upadku, jednak gdzieś w jego sercu pozostaje ukryta nikła nadzieja, że ten dzień nadejdzie. Podmiot liryczny szuka przyczyny upadku Rzeczpospolitej, stawia sobie pytanie czym zawiniliśmy, dlaczego Bóg nas tak ukarał. Nie znajdując jednak odpowiedzi, rezygnuje z walki o wolność odkładając swą szablę, pozostają mu łzy. Jednak wieży w to że znajdzie się ktoś kto z pomocą boską będzie potrafił podźwignąć kraj z upadku.

Autor używa w wierszach prostego języka. Stawia na rytmiczność i melodykę wiersza. Karpiński używając antytez i oksymoronów kształtuje obraz poetycki w wybranych czterech utworach w sposób iście mistrzowski. W utworach owych mamy do czynienia z licznymi aluzjami, znajdziemy tu i odwołania do Biblii, jak również do źródeł historycznych. W pozornie prosty język utworów wprowadza Karpiński dużo środków artystycznych są to m.in. kunsztownie użyte eufemizmy („snem śmierci”), liczne epitety, peryfrazy („...do twego domu goście przyjechali!...”), animizacje („śpiewa żywioł”) i wiele innych.

Podmiot liryczny w utworach tych prezentuje różny obraz Boga. Raz jest on dla niego wszechmocnym demiurgiem, innym razem mieni się dobrym ojcem, w innej znowu sytuacji jest surowym sędzią. Człowiek jest jednak zawsze taką samą istotą: kruchą, zdaną na los. Podlegającą wyrokom Boskim, które są czasem dobre, a kiedy indziej krzywdzące dla człowieka w jego mniemaniu. Podmiot liryczny zwraca się do Boga z prośbą o błogosławieństwo dla ojczyzny, która jest w jego życiu bardzo istotna. Jest podmiot liryczny prawdziwym patriotą, troszczącym się o losy ojczyzny, która prócz Boga jest dla niego wartością podstawową.

Dodaj swoją odpowiedź
Język polski

Powtórka z epok - Barok, Oświecenie.

1. Styl barokowy w sztuce (Malarstwo, architektura)
• Termin barok pochodzi z języka portugalskiego „barocco” oznacza nieregularną perłę o dziwnym kształcie, włosi używali tego słowa do określenia czegoś przesadnego.
• Term...

Język polski

Starożytność - konspekt

1. Problematyka moralna „Antygony”

Jedną z zasad antycznej estetyki zakładającej oddziaływanie sztuki na odbiorcę, wprowadzonej przez Arystotelesa w szóstym rozdzia-le jego poetyki, była zasada tzw. katharsis - oczyszczenia. Poj...

Język polski

Starożytność

1. Problematyka moralna „Antygony”

Jedną z zasad antycznej estetyki zakładającej oddziaływanie sztuki na odbiorcę, wprowadzonej przez Arystotelesa w szóstym rozdzia-le jego poetyki, była zasada tzw. katharsis - oczyszczenia. Poj�...

Język polski

Matura ustna - opracowane pytania z Oświecenia.

Opracowane pytania na mature ustna (XVIII LO, Wrocław, 2002) - Oświecenie

OŚWIECENIE

Poprzednia epoka wywodziła swą nazwę od klejnotu, ich następcy wzięli nazwę od światła. I taka była filozofia nowej epoki: oświecenia...

Język polski

Opracowanie epoki romantyzmu

1825-Pismo Braillea, 1831-Rewolucja lipcowa we Francji. Wybuch powstania listopadowego w Warszawie.,1863-powstanie styczniowe;1823-pierwsza maszyna do pisania.Nazwa epoki wywodzi się od słowa “romanus”, czyli ma etymologiczny związek z rzymsk...