Metody wychowania system kar i nagród.
metody bezpośrednie - metody indywidualne ( relacja wychowawca – wychowanek)
metody nagrody i kary – metody te występują zazwyczaj łącznie. Wywodzą się z psychologii behawioryzmu, gdzie nagrody nazwano wzmocnieniami pozytywnymi, a kary – wzmocnieniami negatywnymi. Skuteczniejszą metodą jest nagradzanie niż karanie. Przekroczenie granicy powoduje, że występują skutki odwrotne niż planowane przez wychowawcę. Teoretycy wychowania kwestionują karanie jako metodę wychowawczą,. Odróżnić należy karanie fizyczne stosowane niejako z premedytacją, jako przemyślaną metodę działania wychowawcy od karania przypadkowego, które pojawia się nieoczekiwanie i nie należy do systematycznie stosowanej metody oddziaływań wychowawczych .Dla wychowawcy jest ważne szybkie uchwycenie co dla wychowanka stanowi wysoka karę a co nagrodę. Karność to przymus zorganizowany, stosuje się ja do ludzi którzy mają rozum i wolę.Karanie ma eliminować pewne zachowania, są 2 rodzaje kar: 1-bezwarunkowe(powoduje obawy) 2-bodźców wywołujących emocje. Każda kara musi być objaśniona, strosowana równo wobec wszystkich.. Nagradzanie ma powstrzymywać od czynów występnych: sytuacje awersyjne-jednostka ich unika, sytuacje atrakcyjne-akceptowane, sytuacje neutralne-obojętne dla wychowanka.
metoda modelowania – kształtowanie zachowań wychowanków według określonego wzoru czy wzorca. Ważnym problemem jest tu wskazanie owego wzoru ( religia- Jezus Chrystus, bohaterowie literaccy, wychowawcy). Należy tu rozróżnić pojęcie wzoru od wzorca: wzorcami wychowawczymi mogą być osoby fikcyjne, wzorem – ktoś istniejący naprawdę. Metoda ta polega na tym, że dziecko naśladuje zachowania wzoru lub wzorca oraz identyfikuje się z nim zarówno w warstwie poglądów, wyborów i zachowań społecznych, w konkretnych działaniach w środowisku. Pedagog wybiera wzory i wzorce, oferuje je wychowankowi, a ten może je zaakceptować bądź odrzucić. Wraz z rozwojem fizycznym, umysłowym i moralnym zmieniają się też wzorce i wzory wychowawcze. Skuteczność metody zależy od stopnia atrakcyjności modelu w świadomości wychowanka, od mody panującej w środowisku młodzieżowym.
metoda stawiania zadań – jej skuteczność zależy od rodzaju stawianych wychowankowi zadań do wykonania, klimatu psychologicznego i społecznego, ocenie ich wykonania i sensowności podejmowania określonego trudu fizycznego czy psychicznego ( B. Suchodolski – idea dorastania ludzi do zadań). Stawiane zadania, aby były efektywne wychowawczo, muszą mieć swoje uzasadnienie związane zarówno z etapem rozwojowym danej osoby jak i rozwojem środowiska. Nie spełniają założeń wychowawczych działania bezproduktywne i bezsensowne.
metoda perswazji – tłumaczenie, objaśnienie dziecku norm i zasad moralnych, błędów w jego i czyimś postępowaniu; to także przekonywanie kogoś do własnego stanowiska. Wyjaśnienie złożonych kwestii odbywa się zazwyczaj na przykładach ( nawiązywanie do czyjegoś zachowania). Wypowiedzi wychowawcy umieszczone są zawsze w jakimś „emocjonalnym tle” – jego stwierdzenia mogą być kategoryczne, informacyjne, mówione głosem spokojnym, stonowanym lub krzykiem. Owo tło wpływa na skuteczność przekonywania wychowawcy, musi ono niejako zestroić się ze stanem emocjonalnym wychowanka ( kiedy wrogo nastawiony do wychowanka wychowawca perswaduje mu o jego przewinieniach i krzykiem zmusza go do słuchania swoich racji, a wychowanek przyjmuje postawę buntu wówczas taka sytuacja prowadzi do konfliktu). Niezależnie od strategii jaką przyjmie w swoich działaniach profilaktycznych pedagog szkolny, konieczne jest, aby w swej pracy wychowawczej okazując młodzieży szacunek, zaangażowanie i zainteresowanie:
• tworzył warunki do konstruktywnego rozwoju,
• tworzył warunki do rozwijania kompetencji społecznej,
• zapewniał młodzieży możliwości korzystania z pomocy specjalistów,
• tworzył okazje do rozwoju moralnego,
udzielał młodzieży pomocy w odnajdywaniu sensu życia.
• umiejętność nawiązania kontaktu z młodzieżą
• czynna sympatia (nauczyciel jako przyjaciel i doradca),
• poszanowanie godności ludzkiej ucznia (...) jego uczuć osobistych (...),
• kredyt zaufania, jakim powinniśmy obdarować młodzież (...),
• sprawiedliwość (...),