Liga Narodów

Pakt Ligi Narodów dołączono do wszystkich traktatów pokojowych. Określał on zadania Ligi- czuwać nad narodami, nad ich bezpieczeństwem i ogólnie nad pokojem światowym. Trzy główne organy Ligi to Zgromadzenie Ogólne wszystkich członków, Rada pięciu mocarstw i Sekretariat. Wokół ich powstało kilka innych instytucji. Razem stanowiły system Ligi Narodów. Utworzono stałe komisje czuwające nad sprawami podlegającymi Lidze: Komisja ds. Wolnego Miasta gdańska, Komisja Mandatowa i komisja ds. Mniejszości Narodowych. Powołano tez instytucje koordynujące współprace międzynarodowa w dziedzinie kultury, gospodarki i pomocy humanitarnej. Ważna działalność prowadziło Biuro Komisarza Ligi Narodów ds. Uchodźców, tzw. Bezpaństwowców, którym ich własne państwa odbierały obywatelstwo. Przy Lidze Narodów założono także Międzynarodowa Organizację Pracy, dążyła ona do zapewnienia odpowiedniego poziomu warunków pracy i życia na całym świecie. W Hadze powstaje również Stały Trybunał Sprawiedliwości Ligi Narodów, który miał rozstrzygać spory między państwami.
I tak po raz pierwszy stosunki miedzy państwami miała regulować ponadnarodowa organizacja, której członkowie płacili nawet składki. Działalność Lig Narodów była ważnym doświadczeniem, na którym oparto Organizację Narodów Zjednoczonych. W sprawie pokojowego rozwiązania poważnych międzynarodowych konfliktów organizacja zawiodła. Po pierwsze Liga Narodów miała być org. wszystkich państw świata i dysponować prawem mediacji oraz interwencji w wypadku zagrożenia pokoju, jednak nigdy nie stała się org, światowa. Do 32 państw założycieli dołączyły wkrótce państwa neutralne, nowo powstałe oraz pokonane. Z ligi wykluczono jednak Niemcy i Rosje Radziecką już na samym początku. Nie przystąpiły do niej w ogóle Stany Zj.
Obciążeniem dla organizacji okazało się uznanie Paktu Ligi za integralna część traktatów pokojowych. Polska, Czechosłowacja, Jugosławia uważały Ligę za gwaranta postanowień pokojowych. Jednak państwa niezadowolone z postanowień pokojowych tj Niemcy, ZSRR, Węgry, Austria krytycznie odnowiły się do organizacji, uważały Ligę Narodów za narzędzie polityki państw zwycięskich. Spadek jej prestiżu był widoczny gdy organizacje nie potrafiła zapobiec takim wydarzeniom jak okupacja Zagłębia Ruhry przez Francję lub aneksja Kłajpedy przez Litwę.
Organizacja nie dysponowała odpowiednimi środkami nacisku w wypadku konfliktów, nie miała możliwości zastosowania sankcji wojskowych. Międzynarodowe siły mogące temu służyć nie powstały. Jedynym sukcesem Ligi było wykluczenie ZSRR po agresji na Finlandię. Polityka mocarstw znów oparła się na sojuszach i koalicjach ale również na przemocy i zbrojeniach