Krainy geograficzne Polski (Gleby i surowce)

KRAINY GEOGRAFICZNE POLSKI (GLEBY I SUROWCE).

Niecka Nidziańska : gips, a także wapienie, iły, piaskowce Przewaga gleb dobrych: rędziny i brunatne. Opady 550 mm - przesuszanie bo spękane podłoże wapienne wsiąka. Okres wegetacyjny 214 dni Roślinność: gatunki nizinne, ale też ciepłolubne i gatunki z stepów ukraińskich,węgierskich.

Wyż. Kielecko-Sandomierska: Góry Świętokrzyskie zbudowanych z kwarcytów kambryjskich występowania gołoborza (rumowiska głazów kwarcytowych). Pasmo Chęcińskie ze skał wapiennych rozwinęły się formy krasowe: jaskinia Raj (stalaktyty, stalagmity itp.) Gleby: przewaga bielicowych na piaskach, rędziny na wapieniach, na stokach inicjalne. Surowce: wyczerpane rudy żelaza, miedzi, ołowiu. Dziś piaskowce, wapienie - do budownictwa. Okres wegetacji 190 dni. Temp o 1-3 niższa niż niżej. Opady ponad 800 mm. Długo zalega śnieg. Wyż Sandomierska: pokrywa lessowa świadczy o warunkach peryglacjalnych (jak gołoborza w górach). Występują wąwozy tzn. rzeźba lessowa. Gleby: żyzne na lessach (brunatne i lokalnie czarnoziemy - na zachód od Sandomierza) Położona w cieniu opadowym gór. Rolnictwo dobrze rozwinięte. Rudy żelaza wyczerpane

Wyż.Kakowsko-Częstochowska (Jura Polska): zbudowana z wapieni: północna część moreny denne, południowa lessy na których powstały gleby brunatne. W skałach wapiennych powstały formy krasowe: doliny, żłobki, jaskinie, izolowane wzgórza np. Dolina Prądnika (Maczuga Herkulesa wapienna z dna doliny) Surowce: mało rudy żelaza ok. Zawiercia i Częstochowy. Gleby urodzajne tylko na południu. Opady 600 - 700 mm. Okres wegetacji 200dni.

Wyż. Śląska: Góra Św. Anny (400 m npm) powstałe w fałdowaniu hercyńskim zapadlisko górnośląskie wypełnione osadami karbońskimi w których powstały pokłady węgla kamiennego. Obszar pokryty wapieniami; w dolomitach wysokość rudy cynkowo - ołowiane z domieszką srebra, skandu, tytanu. Region o najwyższym skażeniu powietrza. GOP. Surowce: węgiel kamienny, rudy cynku i ołowiu, żelaza (Bytom, Tarnowskie Góry) Okres wegetacji 200 dni. Małe opady (600 - 700 mm) i duża działalność gosp. sprawiły że to obszar deficytu wody jak większość wyżyn. Gleby: bielicowe, na zach lessy, rędziny, brunatne na progu równika, płaty morenowe na płn.

Wyż. Lubelska i Roztocze: zbudowana ze skał wapiennych pokrytych lessem (wąwozy, pory). Surowce: węgiel kamienny występowanie między Chełmem a Lublinem. Gleby: bardzo dobrej i dobrej: na wschodzie czarnoziemy, ok. Chełma rędziny, reszta to brunatne na lessach. Opady - 600 - 650 mm. Latem dużo dni słonecznych. Okres wegetacji 200 - 210 dni. Słabe rolnictwo. Częste burze gradowe. Obszar o małej gęstości rzek i małe opady deficyt wody. Ale zimą na Roztoczu nadmiar i pobiera. Roślinność: fragmenty chronione Puszczy Roztockiej lasy jodłowo-bukowe.

Karpaty (wew. Tatry: wysokie z granitów i zach. z wapiennych. Pieniny - Trzy Korony 983 m npm, z wapieni; Kotlina Podhalańska - inwersje temperatury, mgły; zew: Pogórze Karpackie - opada na kotliny podkarpackie); Beskidy: zachodnia część i wschodnia Bieszczad. Babia Góra 1725 m npm, dzielą się przeł Łupkowską. Gleby: w górach inicjalne, w dolinach mady, na podmokłych bagienne, rędziny, brunatne. Okres wegetacji 100-150 dni Opady 1700 mm

Sudety: wypiętrzone w oregen kaledońskiej i hercyńskiej, potem niszczone i potem wypiętrzone w alpejskiej i powstały góry zrębowe a nie fałdowe, przedzielone kotlinami i uskokami tektonicznymi. Sudety zachodnia (przeł Lubawska) Izerskie, Kaczawskie, Karkonosze (najbardziej wypiętrzone - otaczają Kot Jeleniogórską. Karkonosze (Śnieżka 1602), środkowe (Kotlina Kłodzka) np. Stołowe z wapieni poziomo poprzedzielane ze szczytami płaskimi i rozległymi i wsch. (Masyw Śnieżnika) zbudowana z łupków, gnejsów. Opady duże, okres weg krótki, temp zimy niska, nadwyżka wody, gleby inicjalne. Przedgórze Sudeckie: lessy, gliny, urozmaicone stożkami z granitu i bazaltu. Pocięte lewobrzeżnymi dopływami Odry. Klimat podobny do klimatu Nizina Śląskiej (cieplej niż w górach, zimy łagodne). Dłuższy okres wegetacji, lepsze gleby na lessach i są też czarnoziemy w południowej części Opolszczyzny. Surowce Przedgórza: granit, kamieniołomy bazaltu, rudy miedzi (ok. Złotoryi, Bolesławca), rudy niklu (Ząbkowice Śląskie) w Sudetach źródła miner: szczawy (Fe), radoczynne, siarkowe, arsenowe i jak w Karpatach cieplice.

KOTLINY PODKARPACKIE: obszar równinny, pocięty doliną Wisły i jej dopływami. Zwężenie Bramy Krakowskiej dzieli je na: Kotlinę Oświęcimską (dnem płynie Wisła) i K. Sandomierską (gleby mało żyzne, ale na obrzeżach są brunatne, czarnoziemy (dolina Sanu) i w dolinach rzek mady. Teraz zostały 3 fragmenty starej puszczy: Sandomierska, Sokolska, Niepołomicka) Zapadlisko powstało podczas fałdowania alpejskiego. Są tu złoża soli kamiennej (Wieliczka, Bochnia), gipsów, ropy naftowej i gazu ziemnego (zagłębie karpackie i przedgórskie) Kotliny w dole są obszarem ciepłym - zimy łagodniejsze. Okres wegetacji 210-220 dni. Opady niższe niż w górach bo kotliny są w cieniu opadowym gór i wyżyn.

NIZINA ŚLĄSKA (tzw. monoklina przed sudecka) Obejmuje ona serie skał osadowych opadających ku północno-wschodni. Od wschodu otoczona Wyż Śląską i Krakowsko-Częstochowska, a na pół. wzniesienie tzw. Wał Trzebnicki. Wzdłuż niziny płynie Odra - uchodzą do niej rzeki spływające z Sudetów oraz wyżyn i wzniesienia. Jest ona najlepszą w Polsce drogą wodną. Transportuje się tu m.in. węgiel kamienny wydobywany na Wyż Śląskiej. Nizina Śląską pokrywają gliny moreny dennej, a duże obszary pokrywa less, na którym wytworzyły się czarnoziemy (południowa Opolszczyzna) i gleby brunatne. Łagodne zimy, ciepłe lata. Okres wegetacyjny jest więc długi - ponad 220 dni!! (doskonały rozwój rolnictwa)! I temu też niegdysiejsze lasy (dużo) zostały wycięte niemal całkowicie - pozostały Bory Dolnośląskie. Średnia temperatura roczna wysoka - 8 stopni, a na północno-wschodnim Polski 6. Latem wysokie temperatury często napływ mas ciepłego powietrza fenowego. Zagrożeniem wód są zanieczyszczenia przemysłowe. Średnie opady roczne - 80 mm - cień opadowy. Przemysł rozmieszczony nierównomiernie. Surowce mineralne: RUDY MIEDZI, również cynk, nikiel, kobalt, wanad, żelazo, molibden. Miedziowy kombinat górniczo-hutniczy (Kombinat Górniczo-Hutniczy Polska Miedź SA) - Legnica, Żukowice pod Głogowem. Istnieje też przemysł mat. Budowlanych - margle kredowe.

NIZINA MAZOWIECKA: (największa kraina geogr. Polski) Ma klasycznie rozwiniętą rzeźbę staro-glacjalną, zlodowacenie środkowopolskie pozostawiło tu pasma moren czołowych i warstwę moreny dennej, znaczne obszary pokryte piaskami sandrowymi. Dobrze rozwinięta dojrzała sieć rzeczna, przewaga równin denudacyjnych akumulacyjnych o niewielkich do 2 stopni nachyleniach. Znalazła się na przedpolu lądolodu - potem gruba warstwa moreny dennej została pocięta przez rzeki (Wisła) na kilka wysoczyzn oddzielonych dolinami rzek i kotlinami (np. kotlina warszawska pokryta sandrami). Klimat Nizina Mazowieckiej jest mało zróżnicowany: śr temp roczna 7-8 st, roczne sumy opadów 500-600 mm (Kotlina Warszawska nieco cieplejsza i opady 500 mm) Okres wegetacyjny ok. 200 dni. Dominują gleby bielicowe powstałe na piaskach. Żyźniejsze gleby brunatne wyst. na utworach gliniastych są w obrębie wysoczyzn morenowych, morenowych dolinach rzek mady, a czarne ziemie na równinie Łowicko - Błońskiej, Wysoczyźnie Ciechanowskiej, Międzyrzeczu Łomżyńskim. Surowce: nieznaczące dla gospodarki, ale jest węgiel brunatny wydobywany w ok. Bełchatowa. Pospolite są iły i gliny - wyrób cegieł. Roślinność stanowiły tu lasy, ale dziś mało zachowanych - na piaskach są bory sosnowe, na gliniastych mieszane. Kompleks leśny to Puszcza Kampinoska w Kotlinie. Warszawskiej i P. Kurpiowska. Na północy Nizina Północno-mazowiecka, Centrum: Nizina Środkowo-mazowiecka, Pd: Wzniesienie Południowo-mazowieckie - obszar przejściowy do Wyżyny Małopolskiej.

[w kotlinie warszawskiej na pasie tarasu nad zalewowego rozwinął się wał wysokich wydm]

Rozwinął się przemysł elektromaszynowy, chemiczny, lekki, spożywczy, poligraficzny. Płocki Okręg Przemysłowy - zakład przetwarzający ropę naftową (największy w Polsce). Przez Warszawę przebiegają najważniejsze szlaki komunikacji łączące Europę zachodnią z wschodnia. Największy w Polsce ośrodek edukacyjno - naukowy. W Łodzi przemysł włókienniczy: miasto naukowo - kulturalne.

POLESIE LUBELSKIE: WIĘKSZA CZĘŚĆ Polesia leży na Ukrainie i Białorusi - lubelskie to skrawek w Polsce. Przewaga równin z dużą ilością bagien, torfowisk, jezior (krasowe a nie polodowcowe, powstały w zagłębieniach ukształtowanych w podłożu zbudowanym z wapieni) Żyją tu ptaki wodne, a też żółw błotny! Utworzono Poleski Park Narodowy. Słabo rozwinięty region - przeważają łupaki i pastwiska. Surowce: znaczący węgiel kopalny (kamienny) - w Bogdance. Gleby: przewaga bagiennych, także bielicowe na glinach Opady roczne 600-700 mm Temperatura roczna amplituda duża 23stopnie. (latem śr. 19, zimą -4)

NIZINA PODLASKA: sąsiaduje z Mazowiecką. Zachowały się tu 3 puszcze: Białowieska, Knyszyńska, Buksztelska. W dolinach Narwi i Biebrzy są rozległe bagna. P. Białowieska to największy w Polsce kompleks leśny (sosny, ale też świerki, graby, dęby, olsze czarne, jesiony, brzozy, klony, osiki, lipy, wiązy jarzębiny; łosie, rysie, wilki, bobry, borsuki, dziki, jelenie, żubry. - pod ochroną Białowieski Park Narodowy. Ostoją ptactwa wodnego i bobrów są znaczne rozlewiska (zabagnione kotliny) Biebrzy i Narwi - teren bagienno torfowiskowy. Słabe rolnictwo: słabe gleby: bagienne w dolinach a reszta to bielicowe na piaskach lub na glinach brunatne. Bardzo wysoka amplituda temp roczna 23 stopnie. (latem 19, a zimą -5,-6), a opady niskie - roczne 600-700 mm. Krótki okres wegetacyjny ok. 180 dni. Występują: piaski, iły, łupaki, piaskowce, też wapienie. Len, chmiel, tytoń

NIZINA WIELKOPOLSKO-KUJAWSKA: kraina równinna o krajobrazie staro-glacjalnym. Pas moren czołowych ze zlodowacenia środkowopolskiego został znacznie zniszczony, a jeziora pozarastały i zanikły. Graniczy z Niziną Śląską przez pasma Wzgórz Żarskich, Dalkowskich, Trzebnickich, Ostrzeszowskich. Naturalną granicą jest na zachodzie dolina Odry, oraz pradolina Wisły - Noteci (toruńsko-eberswaldzka) otaczająca łukiem od północy i płn-zach. Zaznacza się tu strefowość rzeźby lodowcowej: pradoliny przebiegające prawie równoleżnikowo (przecinają przebiegające strefy wysoczyzn morenowych), wspomniane już moreny czołowe i wysoczyzny morenowe oraz pradoliny; na pd. Moreny czołowe ciągnące się do Nysy Łużyckiej. Najwyższe wzniesienie Wzgórz Ostrzeszowskich to Kobyla Góra (284 m) Kotlina Żmigrodzka i Odolanowska mają charakter depresji końcowych. W części środk i płn. obecne młode formy rzeźby lodowcowej. Występują też rynny lodowcowe - zachowały się jeziora o wydłużonych zarysach. Liczba jezior tu przekracza 1300 - największe tu to Gopło (26 km dług), też Powickie i Pakoskie. Najgłębsze to Trześnikowksie, też Popielewskie, Śremskie - ale są najmniejsze. Ma bardzo łagodny klimat. Średnia temp roczna 8 stopni, najwyższa roczna to 8,8 stop (Leszno), najniższa średnia roczna 7,8 (Kalisz, Bydgoszcz) Opady: sumy opadów rocznych zmniejszają się ku płn-wsch. Zach część - 550-600 mm, a inne obszary 500-550 mm. Obszar jest obszarem deficytów wody - niski odpływ jednostkowy, małe opady, mimo, że dużo jezior, eksploatacja surowców, rozwój miast, przemysłu - obniżanie zwierciadła wód gruntowych (niżówki - okresy najniższych stanów wody rzek) Roślinność: obserwuje się zjawisko stepowienia. Zanikają lasy mające zapotrzebowanie duże wody (łęgowe, olszyny). Brzegi jezior szybko zarastają szuwarami (kłoć wiechowata, zaliczana, rośliny łąkowe). Panującym typem lasów są bory (84% sosny). Utworzono Wielkopolski Park Narodowy (liczne jeziora, rzeźba lodowcowa). Jest też rezerwat starych dębów w Rogalinie. Gleby: na zach Poznania na glinach są brunatne, w strefie równin gleby piaskowe, na terenach podmokłych (pradolina Noteci - Warty, oraz warszawsko-berlińska) gleby mułowo-bagienne. Czarne zimie (między Poznaniem a Koninem, ok. Środy, Wrześni), przewaga bielicowych na glinach, są też brunatne na glinach (zach od Kalisza). Czyli w części pradolin gleby słabe, w centralnej części średnie, a na płn-wsch (Kujawy) - najlepsze. Okres wegetacyjny: ok. 210 dni (ok. Poznania 220) Dobry rozwój rolnictwa. Obszar deficytów wody! - (przemysł, zanikają w formy krasowe, małe opady) Surowce: złoża węgla brunatnego, soli, gliny, żwiry, piaski, iły.

NIZINA SZCZECIŃSKA: znajduje się tu Zalew Szczeciński zamknięty od północy wyspami Wolin i Uznam. W Polsce znajduje się wschodnia część niziny, granica państwa przecina Zalew Szczeciński (doliną Odry) - pozostawia w Polsce wschodnia część wyspy Uznam ze Świnoujściem. Rzeźba jest wywołana lądolodem fazy pomorskiej. Łuk moren czołowych zalicza się już do Pojezierzy - bariera moren). Rozwinęły się zastoiska pyrzyckie, szczecińskie. Gleby bielicowe i brunatne, a w dolinie rzeki bagienne. Amplituda roczna temperatury 16stopni (latem średnia roczna 17, a zimą -1) Opady roczne 500 - 600 mm. Surowce: ropa naftowa, gaz ziemny. Przemysł stoczniowy (Stocznia Szczecińska). Hutnictwo (Huta Szczecin) - rudy pochodzą z transportu, który ma korzystne warunki tutaj. Rozwój rybołówstwa (zalewowe, przybrzeżne, pełnomorskie, dalekomorskie - poza Bałtykiem). Problem zanieczyszczenia wód Bałtyku. Okres wegetacyjny: ok. 210 dni.

POJEZIERZE WIELKOPOLSKIE: Okres wegetacji 210 - 220 dni Gaz ziemny, węgiel brunatny, sole kamienne (ok. Inowrocławia) Obszar o deficycie wody dla rolnictwa Gleby: czarne ziemie (na płn-wsch od Poznania, od Poznania do Konina), bagienne w dolinach rzek, bielicowe, brunatne Opady roczne: 500 mm Amplituda temperatury 19,20 stopni (latem śred. 19, zimą -1) Kotlina Gorzowska oddziela obszar od pojezierza Pomorskiego, a na południu sąsiaduje z Niziną Wielkopolską (oddzielone Wysoczyzną Kaliską) Jeziora: Gopło, rzeka Noteć i Warta, W skład wchodzi Pojezierze Lubuskie na zach, Pojezierze Poznańskie w ok. Poznania, Pojezierze Gnieźnieńskie ok. Gniezna, Pojezierze Kujawskie na wsch.

POJEZIERZE MAZURSKIE: główna strefa moren czołowych fazy pomorskiej, położone po prawej stronie Wisły, Skład: Pojezierze Iławskie sąsiaduje z Pomorskim (zach część) tu wznoszą się Wzgórza Dylewskie, na pd sandry, na płn garby i pagórki morenowe, Poj Iławskie o lesistości 24,9%, bory sosnowe); Pojezierze Chełmińskie (objęte kolanem Wisły, obszar ten zamyka strefa pagórków morenowych, w zach cz. spiętrzone moreny; wysoczyzna Chełmińska - strefa najwyższych pagórków); Pojezierze Dobrzyńskie (wysoczyzna) (rozległy sandr tworzący ten moren(?) ciągnie się szerokim pasem wzdłuż doliny górnej i środkowej Skrwy(?), wyst drumliny - rzadko spotykane w Polsce - są to garby wydłużone oddzielone od siebie podmokłymi obniżeniami - oczkami); Pojezierze Olsztyńskie, Pojezierze Mrągowskie (oddziela Poj Olsztyńskie od krainy Wielkich Jezior - strefą wyniesień, na którą składają się przebiegające równoleżnikowo pasma morenowe); Kraina Wielkich Jezior (na wsch od Poj Mazurskiego (skupienie wielu jezior połączonych ze sobą kanałami wyzyskującymi rynny lodowcowe, moreny takie jak na Mazurskim zatracają tu wyrazistość; jeziora: Mamry, Śniardwy, Niegocin, Roś, Bełdany, Orzysz, Ryńskie, Gołdopiwo, Dejguny, Tałty, Łuknajno, Mikołajskie; na północy tej krainy mniejsza lesistość niż na południu), Równina Mazurska (przypomina bory tucholskie, sandry niskie, pod pokrywą piasków i żwirów giną moreny, przechodzi ona na południu w Nizinę Mazowiecką, dużo lasów - sosny, świerki, dąb, lipa, grab. Puszcza Pilska). Pojezierze Ełckie (na wsch od KWJ, podniesiony wyraźnie teren, wyst wysoczyzna morenowa odsłaniająca się spod młodszego sandru, północna część to tzw Mazury Garbate - urozmaicona rzezba - wzgórza, garby, obniżenia chaotyczne. Wzgórza Szeskie, rynny lodowcowe ułożone z płn-zach.) Pojezierze Suwalskie: słabo zalesione, jedynie Puszcza Romnicka, rozciąga się też na Litwie jako część Poj Litewskiego, ma najostrzejszy klimat - najniższe temperatury średnia 6 stopni, zima wcześniej i dłuższa, wysoka amplituda - nawyższa w Polsce 23 stopnie, opady nie odbiegają bo są rocznie 600 mm, gleby zróżnicowane: bielicowe i lasy liściaste, świerki na torfowiskach.) Ogólnie o Poj. Mazurskim: okres wegetacji 200 dni a na północy regionu najkrótszy w kraju -180 dni (zimno). Na Warmii są nadwyżki wody. Surowców nie ma. Gospodarka rybna, a główne to rolnictwo. Opady roczne 600 mm. Gleby: bagienne i mady przy wodach, a tak to brunatne i bielicowe.

POJEZIERZE POMORSKIE: są tu 3 obszary o większym nagromadzeniu jezior: Pojezierze Myśliborskie (na pd zach, obejmuje najniższą część moren czołowych wraz z pasem sandrowym przylegającym od południa; jeziora: Myśliborskie, Chłop, Sitno, Długie), Pojezierze Wałeckie (na wsch po Gwdę; z powierzchni sandrowych sterczą tu wzniesienia morenowe), Pojezierze Drawskei (w obrębie głównego pasa moren pomorskich, najpiękniejsze; wysokość bezwzględna przekracza tu 200 m; jeziora: Drawsko - największe), Pojezierze Kaszubskie (na północy, największe, dociera do Pradoliny Pomorskiej, załamanie osi głównego pasa moren człołowych), Wysoczyzna Karajeńska (na pd-zach od Kaszubskiego; rozciągłość wysoczyzny morenowej, mało sandr, które towarzyszą tylko dolinom), Bory Tucholskie (na wsch od WK po dolinę Wisły; równina tucholska, obejmuje największe pola sandrowe w Polsce; w pd części wysoczyzna morenowa; porozcinana przez rynny lodowcowe; jezioro Charzykowskie - duże do 30 m głębokości, są też jeziora zaporowe; bory sosnowe 89% to sosna), Dolina dolnej Wisły (zamyka obszar pojezierzy od wschodu; ma cieplejszy klimat, inna roślinność - łęg topolowy i wiązowo jesionowy, lipy, grab, wiąz, na suchych stokach murawy, miłek, zawilce). Podstawowym kierunkiem jest rolnictwo i leśnictwo; obszar najsłabiej uprzemysłowiony (trochę materiałów budowlanych się produkuje) - brak surowców energetycznych Temperatura (roczna amplituda 17; latem 15, zimą -1) Opady roczne: 600 - 700 mm Okres wegetacji 210 dni Gleby: bielicowe, brunatne (na glinach między innymi). Obszar ma nadwyżkę wody!!

ŻUŁAWY WIŚLANE: wchodzi w skłąd pobrzeża południowobałtyckiego a dokładnie Gdańskiego. Obejmuje deltę Wisły - płaska równina akumulacyjna utworzona z namułów rzecznych w wyniku zwiększonej akumulacji osadów w sąsiedztwie koryt rzek ulegały one podnoszeniu w stosunku do terenów otaczających, niskich i zabagnionych. Duża część terenów leży poniżej poziomu morza. (najgłębszy - 1,8 Karczowiska k Elbląga). Współcześnie człowiek działa na krajobraz - kanały, rowy odwadniające, przepompowania wody. I dzięki temu w delcie Wisły powstały poldery. Rzeki Żuław to Leniwka niosąca większość wód Wisły, Nogat odciąta od Wisły jazem i śluzą, Motława łącząca się w Gdańsku z Martwą Wisłą, Święta uchodzaca do Zalewu Wiślanego. Występuja tu silne wiatry, powietrze ma dużą wilgotność, są częste inwersje temperatury. Rozwinęły się tu lasy łęgowe i olsowe, łąki z roślinnością szuwarową. Gleby (najurodzajniejsze w Polsce) żyzne mady i trochę bagiennych. Część wód zanieczyszczona środkami z rolnictwa. Okres wegetacji 210 dni. Opady roczne 500 - 600 mm. Amplituda temperatury roczna 19 stopni (latem średnia 17, a zimą -3) Zaliczamy tu Mierzeję Wislaną oddzielającą Zatokę Wiślaną od Zatoki Gdańskiej. Bardzo niski odsetek lasów - wycięto na rozwój rolnictwa.

POBRZEŻE SŁOWIŃSKIE: na wsch od Niziny Szczecińskiej aż po Zatokę Gdańską, na północy ograniczone brzegiem Bałtyku (szerokość do 40 km - niewielka). Wpływ Bałtyku nadaje obszarowi nazwę pobrzeża. Obecna jest tu poplatana sieć podmokłych i zatorfionych pradolin i porozcinana przez nie na różne płaty wysoczyzna morenowa zbudowana z glin zwałowych. Po Dolinę Słupi i na zach równinne, a potem urozmaicony i wysoczyzny morenowe mają cechy moreny dennej pagórkowatej, na wsch od Darłowa pas moren czołowych. Pas jezior, bagien, torfowisk na zapleczu merzejowo - zalewowym, a z drugiej strony wysoczyzny morenowe docierają do brzegu morza co sprzyja rozwojowi klifowych odcinków brzegu. Do pobrzeża zaliczamy: Równina Goleniowska (granica pobrzeża z Niz Szczecińską), Równina Białogardzka (grupa morenowych Wzgórz Hełmowych), Równina Słupska (najrozleglejsza; dużo słabych gleb), Wysoczyzna Lęborska (ograniczona na pd i zach Pradoliną Redy-Łeby, a na wsch rynną J. Żarnowieckiego; ma indywidualne cechy w regionie [obrzeża: wyraźne moreny, pradoliny, wysoczyzna moreny dennej - niekiedy wzniesienie przekracza 100 m; gleby mało urodzajne, dużo lasów sosnowych mieszanych, podmokłe partie to gleby torfowe i bagienne), Wysoczyzna Pucka (stanowi zespół wysoczyzn; sterczące wyspy wysoczyzn oddzielane pasmami podmokłymi pradolin płaskimi), Mierzeja Helska (Półwysep Helski; ukształtowany w holocenie, długość 35 km, szerokość max 200 m, na podłożu kredowym opdadjącym do Zatoki Gdańskiej są osady; pas szerokiej plaży towarzyszący morzu ograniczony wałem wydm). Gleby: bielicowe, czasem brunatne i mady. Brak surowców (w okolicach Kołobrzegu jest gaz ziemny). Okres wegetacji ok. 210 dni.