Krainy geograficzne-5(pobrzeża,pojezierza,niziny, wyżyny, kotliny podkarpackie)

NIZINY ŚRODKOWOPOLSKIE:
Położenie : Miedzy pasem pojezierzy a Wyżynami Polskimi. Wydzielono niziny: Śląską, Wielkopolską, Mazowiecką, Podlaską i Polesie Lubelskie.
Klimat: W zachodniej części o cechach oceanicznych, we wschodniej- kontynentalnych. Niewielkie opady (500- 800 mm/rok). Wzrost rocznych amplitud temperatur ku wschodowi.
Turystyka: Głównie w dużych miastach, gdzie znajdują się liczne zabytki.
Roślinność: Obszary o największym stopniu wylesienia w Polsce. Na piaskach rosną bory sosnowe. Występują resztki dawnych puszcz (Knyszyńska, Kampinoska, Białowieska).
Rolnictwo: Najlepiej rozwinięte, ze względu ma dobre gleby i korzystne warunki klimatyczne, na Nizinie Śląskiej, oraz wysoka kulturę rolną- na Nizinie Wielkopolskiej. Uprawia się pszenice, buraki cukrowe, rzepak i ziemniaki. Hoduje się bydło i trzodę chlewną. Wokół dużych miast rozwija się intensywne warzywnictwo i sadownictwo.
Wody: Duże rzeki maja charakter tranzytowy. Znaczne powierzchnie bagien i torfowisk, zwłaszcza we wschodniej części kraju. Brak pojezierzy.
Przemysł: Rozwinął się głównie w dużych miastach: Wrocławiu, Łodzi , warszawie, Białymstoku (elektromaszynowy, środków transportu, chemiczny włókienniczy). Wokół nich powstały okręgi przemysłowe. W rejonach wydobycia rud miedzi i węgla brunatnego rozwinęło się górnictwo, hutnictwo i przemysł energetyczny.
Budowa Geologiczna: Na powierzchni występują utwory polodowcowe rzeczne i jeziorne. Główne bogactwa naturalne to: rudy miedzi, węgiel brunatny, gaz ziemny, okruchowe surowce budowlane i ceramiczne.
Gleby: Przeważają bielice, płowe,, bagienne, brunatne. W dolinach dużych rzek- mady. Rzadkie czarne ziemie.
Rzeźba Terenu: Przeważają równiny rozcięte przez szerokie doliny rzeczne i pradoliny. Większe wyniosłości tworzą jedynie Wał Trzebnicki i Wzniesienie Łódzkie. Powszechne są też wydmy.
WYŻYNY POLSKI:
Położenie: Między Nizinami Środkowopolskimi a Kotlinami Podkarpackimi. Wydzielono: Wyżynę Śląską, Wyżynę Krakowsko- Częstochowską, Nieckę Nidziańską, Wyżynę Kielecko- Sandomierską, Wyżynę Lubelską i Roztocze.
Klimat: Silnie zróżnicowany. W Zachodniej części występuje oddziaływanie morskich mas powietrza, a ku wschodowi następuje wzrost kontynentalizmu klimatu. Warunki klmatyczne Wyżyny Śląskiej zostały silnie przeobrażone wskutek działalności gospodarczej.
Turystyka: Rozwinęła się głównie na obszarach słabo przekształconych przez człowieka, tam gdzie występują przyrodnicze i kulturowe atrakcje turystyczne. Głównie jest to: Jura Krakowsko- Częstochowska, Góry Świętokrzyskie, okolice Kielc oraz Lublin i Zamość.
Roślinność: Tereny przeważnie bezleśne. Resztki gradów, buczyn i puszcz jodłowych. Większe kompleksy leśne: Puszcza Świętokrzyska i Puszcza Solska.
Rolnictwo: Uwarunkowane występowaniem dobrych gleb i tradycjami. Najlepiej rozwinięte na Wyżynie Lubelskiej, Kielecko- Sandomierskiej i w Niecce Nidziańskiej. Uprawia się pszenicę, buraki cukrowe, rzepak, tytoń, chmiel. Silnie rozwinięte jest także warzywnictwo i sadownictwo.
Wody: Sieć rzeczna rzadka, a cieki niewielkie i ubogie w wodę. W niektórych rejonach silne zanieczyszczenie wód (Wyżyna Śląska). Obszar źródłowy Warty, Pilicy i Nidy, Wieprza i Małej Panwi. Sztuczne zbiorniki wodne: Starachowicki, Poraj oraz stawy hodowlane w okolicach Krasnobrodu i Tomaszowa Lubelskiego.
Przemysł: Wykazuje silne zróżnicowanie regionalne. Najsilniej Rozwinięty na Wyżynie Śląskiej, nieco słabszy na Wyżynie Kielecko- Sandomierskiej i Lubelskiej. Uwarunkowany istnieniem bogatej bazy surowcowej (górnictwo, hutnictwo). W dużych miastach rozwinęły się różne gałęzie przemysłu przetwórczego lekkiego.
Budowa Geologiczna: Różnorodne skały osadowe( piaskowce, zlepieńce, wapienie, margle itp.). Liczne bogactwa mineralne: węgle kamienny, rudy cynku i ołowiu, rudy żelaza, skały budowlane (piaskowce, zlepieńce) oraz surowce chemiczne( wapienie, gipsy i kreda).
Gleby: Zróżnicowane zależnie od podłoża, na którym się rozwinęły ( różne odmiany rędzin, czarnoziemy, gleby brunatne, mady, bielice).
Rzeźba terenu: Silnie urozmaicona, uwarunkowana różnorodnością występujących tu skał i bogatą przeszłością geologiczną. Teren przeważnie falisty z wyraźnymi wyniosłościami powierzchni ziemi( Wyżyna Krakowsko- Częstochowska, Góry Świętokrzyskie, Roztocze) oraz obniżeniami(Niecka Nidziańska).
KOTLINY PODKARPACKIE:
Położenie: Między Wyzami Polskimi Karpatami. Wydzielono: Kotlinę Oświęcimską, Bramę Krakowską i Kotlinie Sandomierską.
Klimat: Łagodny, o cechach kontynentalnych. Kraina ta należy do najciekawszych regionów w Polsce.
Turystyka: Najatrakcyjniejsze są miasta , w których występują cenne zabytki i inne obiekty kulturowe. Największym Ośrodkiem turystycznym jest Kraków. Pozostałe ośrodki to: Baranów Sandomierski, Sandomierz, Oświęcim i Wieliczka.
Roślinność: Region słabo zalesiony. Duże kompleksy leśne występują jedynie w Kotlinie Sandomierskiej na podłożu piaszczystym(puszcze: sandomierska i Solska) oraz na wschód od Krakowa( Puszcza Niepołomicka).
Rolnictwo: Uprawia się pszenicę, żyto i ziemniaki. Rozwinięte warzywnictwo sadownictwo. Hoduje się bydło i drób.
Przemysł: Zachodnia część kotlin wykazuje silne powiązanie z GOP-em (przemysł energetyczny, chemiczny i elektromaszynowy oraz górnictwo). We wschodniej części kotlin przemysł uwarunkowany istnieniem bazy surowcowej (siarki, gipsu, gazu ziemnego i soli kamiennej ). Rozwinięte także przetwórstwo tych surowców oraz przemysł elektromaszynowy i środków transportu.
Wody: region ten jest odwadniany przez Wisłę i jej karpackie dopływy. Występują tu częste powodzie wiosenne i letnie.
Budowa Geologiczna: Zapadlisko przedgórskie wypełnione iłami i piaskami, na których zalegają osady rzeczne. Liczne surowce mineralne: sól kamienna, gips, gaz ziemny oraz ropa naftowa.
Gleby: Przeważnie bielice, brunatne i płowe. W południowej części Kotliny sandomierskiej ciągnie się pas czarnoziemów.
Rzeźba Terenu: Obszar równinny i falisty, otoczony wyraźnymi progami Pogórza karpackiego i Wyżyn Polskich. Kotliny rozcięte przez karpackie dopływy Wisły, między którymi występują płaskowyże. W Kotlinie Sandomierskiej znajdują się duże pola wydmowe.

PAS POBRZEŻY POŁUDNIOWOBAŁTYCKICH:
Położenie: obszary nizinne przylegające do Bałtyku. Wydzielono: Nizinę Szczecińską, Pobrzeże Słowińskie, Pobrzeże Gdańskie, Żuławy Wiślane
Klimat: Morski o łagodnych zimach chłodnych latach. Ku wschodowi występuje wzrost klimatu. Występują bryzy. Jesienią i zima częste sztormy.
Turystyka: Rozwija się głownie w lecie. Ma charakter wypoczynkowy. Powstały liczne miejscowości wypoczynkowe i kąpieliska. Występują także ciekawe atrakcje przyrodnicze i kulturowe. Główne ośrodki: Szczecin, Malbork, Gdańsk.
Roślinność: Bory nadmorskie, łąki bagienne, wrzosowiska i roślinność wydmowa.
Rolnictwo: Przeważają uprawy ziemniaków i żyta oraz hodowla bydła. Na lepszych glebach uprawy pszenicy i buraków cukrowych. W okolicach dużych miast rozwinęło się warzywnictwo. Dobrze rozwinięte rybołówstwo dalekomorskie i przybrzeżne.
Przemysł: Dominuje przemysł stoczniowy, elektromaszynowy i przetwórstwo rybne.
Budowa Geologiczna: Utwory polodowcowe, rzeczne, morskie i powstałe na skutek budującej działalności wiatru. Nieliczne surowce mineralne: ropa naftowa i gaz ziemny, sole potasowe, piaski.
Gleby: Bielice, brunatne i bagienne. Przy deltowatych ujściach Wisły i Odry- urodzajne mady
Rzeźba Terenu : Obszary równinne i pagórkowate o wysokościach do 100 m n.p.pm. Brzegi piaszczyste (plaże i wydmy) i klifowe.
PAS POJEŹIEŻY POLSKII :
Położenie :Między Pobrzeżami Południowobałtyckimi a Nizinami Środkowopolskimi. Wydzielono pojezierza: Pomorskie, Wielkopolskie i Mazurskie.
Klimat: Zróżnicowany. Na pojezierzach: Wielkopolskim i Pomorskiem o cechach morskich, a na mazurach – o cechach kontynentalnych. We wschodniej Wielkopolsce i na Kujawach zaznacza się stopniowanie.
Turystyka: Tereny atrakcyjne dla rozwoju turystyki letniej- urozmaicony krajobraz, liczne jeziora i duże powierzchnie leśne. Niektóre obszary bogate w zabytki związane z najstarszym okresem w historii Polski (okolice Gniezna)
Rolnictwo: Najlepsze warunki naturalne na Pojezierzu Wielkopolskim – uprawy ziemniaków i buraków cukrowych, hodowla trzody chlewnej i bydła. Pozostałe pojezierza – uprawy żyta , ziemniaków i lnu oraz hodowla bydła. Rozwinięte jest również rybołówstwo .
Roślinność: Przewaga borów sosnowych porastających piaski sandrowe i wydmy
Wody: Liczne jeziora polodowcowe tworzące pojezierza. Sieć rzeczna ukształtowana przez lądolód- duże rzeki wykorzystują pradoliny, mniejsze dostosowały się do rzeźby terenu (spływają z moren przez sandry do pradolin i bezpośrednio do Bałtyku).
Przemysł: Głównie wydobywczy i przetwórczy uwarunkowany występowaniem soli kamiennej, wapieni, węgla brunatnego i ropy naftowej. W dużych miastach- elektromaszynowy, środków transportu i chemiczny.
Budowa Geologiczna: Utwory polodowcowe (piaski żwiry , gliny i iły ). Bogactwa mineralne: surowce mineralne: surowce budowlane(piaski , żwiry i gliny) ceramiczne( iły), sól kamienna, węgiel brunatny i ropa naftowa.
Gleby: Przeważnie bielicowe, brunatne i płowe. Na Kujawach i w okolicy Gniezna żyzne czarne ziemie
Rzeźba Terenu: Silnie urozmaicona, mająca charakter polodowcowy. Główne elementy to: wały moren czołowych, równiny sandrowe, pradoliny i rynny polodowcowe . Występuje strefowość form polodowcowych.