Podatki lokalne

Daniny publiczne nakładane na osoby prawne i fizyczne na określonym terytorium przez organy do tego uprawnione; stanowią dochody własne gminy, ustalane są i pobierane na podstawie ustaw podatkowych. Wójt, burmistrz lub prezydent ma prawo do udzielania ulg, odroczeń i umorzeń oraz do stosowania zaniechania poboru w zakresie podatków stanowiących dochody gmin i wpłacanych bezpośrednio na ich rachunek. Jednakże ani wójt, ani burmistrz czy urząd skarbowy nie może zaniechać ustalania w całości lub w części podatków stanowiących dochody gmin. Szczegółowe zasady naliczania i pobierania podatków oraz opłat lokalnych zasilających budżety gmin zawarte są w ustawach podatkowych. Jedną z nich jest ustawa z 12 stycznia 1991 roku o podatkach i opłatach lokalnych, normująca problematykę trzech podatków: podatku od nieruchomości, podatku od środków transportowych i podatku od posiadania psów. Ustawa ta nadała radom gmin prawo ustalania szczegółowych stawek podatków i opłat lokalnych, przy jednoczesnym ustawowym określeniu ich górnego pułapu. Rady gmin zostały upoważnione do stosowania w nieograniczonym zakresie zwolnień od tych danin, niezależnie od zwolnień obowiązkowych, przewidzianych w ustawie, które mają zastosowanie na obszarze całego kraju. Rada gminy powinna zatwierdzić wewnętrzne kryteria i procedury przyznawania ulg i zwolnień oraz objąć je przepisami finansowymi gminy.
· podatek od nieruchomości. Obowiązkiem podatkowym objęte są osoby fizyczne, osoby prawne oraz jednostki organizacyjne nie mające osobowości prawnej. Przedmiotem opodatkowania są budynki lub ich części, a także budowle związane wyłącznie z prowadzeniem działalności gospodarczej innej aniżeli działalność rolnicza lub leśna, grunty nie objęte przepisami o podatku rolnym lub leśnym, a także objęte tymi przepisami, lecz związane z prowadzeniem działalności gospodarczej innej niż działalność rolnicza lub leśna. Podstawą opodatkowania jest odpowiednio powierzchnia użytkowa w m2 (dla budynków i ich części), wartość początkowa (dla budowli), powierzchnia gruntów w m2 (dla gruntów). Ustawa o podatkach i opłatach lokalnych ustala maksymalne roczne stawki w podatku od nieruchomości, które są zróżnicowane w zależności od rodzaju i przeznaczenia nieruchomości. Rada gminy może określić inne stawki podatkowe, ale nie mogą one przekraczać górnej granicy stawek określonych w ustawie.
· podatek od środków transportowych. Przedmiotem tego podatku są pojazdy samochodowe, ciężarowe, motocykle oraz pojazdy specjalne, a także inne środki transportowe (ciągniki, przyczepy, naczepy, promy, łodzie). Podatek ten obciąża osoby fizyczne i osoby prawne będące właścicielami wymienionych wyżej rodzajów środków transportowych. Podstawą opodatkowania jest rodzaj środków transportowych o określonej pojemności skokowej silnika, ładowności lub masie całkowitej. Rada gminy może obniżać stawki podatkowe ustalone rozporządzeniem ministra finansów. Podatek ten płatny jest każdego roku - bez wezwania, w dwóch równych ratach - organowi gminy, na której terenie ma miejsce zamieszkania lub siedzibę podatnik. W przypadku nieuiszczenia podatku w przewidzianych ustawą terminach gmina powinna wezwać właścicieli środków transportowych do zapłaty wraz z odsetkami.
· podatek od posiadania psów ciąży na osobach fizycznych posiadających psy. Zakres ten został ograniczony przez ustawodawcę, który zwolnił od tego podatku m.in. osoby posiadające psy będące pomocą dla kalekich, osoby w wieku powyżej 70 lat prowadzące samodzielnie gospodarstwo domowe (zwolnienie przysługuje na 1 psa), osoby posiadające psy w celu pilnowania gospodarstw rolnych (po 2 psy na 1 gospodarstwo) oraz pilnowania stad na pastwiskach. Stawka podatkowa ustalana jest przez radę gminy w granicach określonych ustawowo. Rada gminy określa zasady ustalania i poboru oraz terminy płatności tego podatku. Właściciele psów mają obowiązek zarejestrować psa i uiścić podatek bez wezwania.