Środki dowodowe w KPA

Postępowanie dowodowe

Jego celem jest wyjaśnienie stanu faktycznego . KPA przyjmuje zasadę swobodnej oceny dowodów . Tej oceny dokonuje organ administracyjny i postanawia o ich uznaniu bądź też odmówieniu uznania ich wiarygodności .

Dowodem może być wszystko , co przyczyni się do wyjaśnienia sprawy i nie jest sprzeczne z prawem . W szczególności dowodami są :
- dokumenty ,
- zeznania świadków ,
- opinie biegłych ,
- oględziny . itp.
Klasyfikacja:
1. Ze względu na sposób zetknięcia się organu z dowodem.
Bezpośrednie pracownik organu styka się z danym dowodem (oględziny).
Pośrednie pracownik organu styka się z zeznaniami, opiniami, przesłuchaniami.
2. Kryterium źródła informacji.
Osobowe źródłem informacji jest osoba (przesłuchania, opinie, dokumenty)
Rzeczowe źródłem informacji jest rzecz (oględziny, dokumenty)
3. Kryterium dopuszczalności możliwości wykorzystania dowodu.
Podstawowe mogą być wykorzystane w każdej chwili (dokumenty, zeznania, opinie).
Posiłkowe można z nich skorzystać dopiero w ostateczności, po spełnieniu pewnych warunków (przesłuchanie i oświadczenia stron)
4. Kryterium uregulowania w KPA.
Uregulowane w KPA zeznania świadków, opinie biegłych, oględziny, przesłuchanie stron, oświadczenia stron, dokumenty.
Środki nie nazwane nie wymienione w KPA.
Dokumenty.
Są to akty pisemne z zamieszczonym oświadczeniem woli.
Prywatne listy, umowy cywilne, testamenty.
Urzędowe mają szczególną moc, przysługują im dwa domniemania:
1 Domniemanie prawdziwości oznacza, że zakładamy prawdziwość dokumentu, czyli że jest on sporządzony w odpowiedniej formie, przez kompetentny organ, w zakresie jego kompetencji.
2 Zgodności z prawdą zakładamy, że treść dokumentu jest prawdziwa.
Dowodem jest środek , za pomocą którego dokonuje się dowodzenia w postępowaniu, czyli stwierdza się prawdziwość faktów będących właśnie podmiotem dowodu .
Dowody dzielimy na osobowe ( zeznania ) i rzeczowe ( dokumenty , oględziny ) .

Podstawowe znacznie ma jednak dowód z dokumentów urzędowych .
Dokument urzędowy sporządzany jest w przepisanej formie przez powołany do tego organ .
Dokument prywatny ( list , notatka ) ma wagę oświadczenia , w przypadku jego braku można go zastąpić zeznaniem świadków .

Zeznania świadków.
Świadek jest to osoba fizyczna przekazująca spostrzeżenia własne i zasłyszane.

Przyjęto zasadę , że nikt nie może odmówić zeznań w charakterze świadka . Od tej zasady istnieje jednak wyjątek . Dotyczy on osób najbliższych : małżonka , dzieci , osób objętych kuratelą , przysposobionych . Mają oni prawo odmowy zeznań . Ponadto tenże świadek ma prawo odmówić odpowiedzi na niektóre pytania , gdy zeznanie mogłoby spowodować naruszenie jego interesu lub jego bliskich bądź też narazić ich na odpowiedzialność karną ( art. 83 ) .
Świadek ma również zgodnie z art. 83 prawo
Odmowy odpowiedzi na pytania, gdy odpowiedź mogłaby narazić na hańbę świadka lub jego bliskich

KPA sam wyręcza osoby z obowiązku składania zeznań i nie dopuszcza by świadkami były osoby ( art. 82 ) :
a ) niezdolne do postrzegania lub komunikowania swych spostrzeżeń,
b ) obowiązane do zachowania tajemnicy państwowej i służbowej
c ) duchowni , co do faktów objętych tajemnicą spowiedzi .
Każdy, kto zostanie wezwany ma obowiązek składania zeznań jako świadek.

Przed odebraniem zeznania organ administracji obowiązany jest uprzedzić świadka o prawie odmowy zeznań i odpowiedzi na pytania a także o odpowiedzialności za fałszywe zeznania .
Opinia biegłego – jest dowodem w sprawie , gdy wymagane są wiadomości specjalne , np. ekspertyza dowodu .
Biegły jest to osoba fizyczna o kreślonej wiedzy fachowej. Biegli są wpisani na listę biegłych Podlegają tym samym prawom, co świadkowie oraz wyłączeniu tak jak pracownicy organu (art. 24)
Oględziny – to bezpośrednie badanie rzeczy przez organ celem dokonania spostrzeżeń o jego stanie i właściwościach . Przedmiotem oględzin mogą być nieruchomości lub rzeczy ruchome ( samochody , maszyny , budynki , lokale , uprawy ) .
Szczególną formą oględzin jest eksperyment dowodowy tzn.: stworzenie sztucznej sytuacji dla zaobserwowania zjawisk.
Przed dokonaniem oględzin przynajmniej na 7 dni powiadamia się zainteresowanych uczestników postępowania .
Przesłuchanie strony (art. 86)
Jest to środek posiłkowy, stosowany, kiedy wyczerpano już dowody i pozostały jeszcze istotne fakty do wyjaśnienia. Wobec strony nie stosuje się sankcji za nie stawienie się. Strona ma prawa świadka.
Oświadczenia stron (art. 75)
Jeżeli nie jest wymagane zaświadczenie innego organu, na wniosek strony, organ przyjmuje jej oświadczenie, ale poucza o odpowiedzialności za fałszywe zeznania.
Rozprawa – organ administracji ma obowiązek przeprowadzić postępowanie w formie rozprawy , jeżeli może to przyspieszyć lub uprościć postępowanie ( szczególnie , gdy w sprawie występują sprzeczne interesy stron ) . Przeprowadzenie rozprawy uregulowane jest w przepisach KPA .
Rozprawę prowadzi pracownik organu, który wzywa świadków, strony itd. Wezwania muszą być doręczone, co najmniej 7 dni wcześniej. Strona nie musi uczestniczyć w rozprawie, ale pracownik organu musi stwierdzić czy została prawidłowo wezwana. Jeśli nie rozprawę odracza się. Możliwe jest również odroczenie rozprawy z innej ważnej przyczyny.

Aby nie uchybić przepisom normującym przebieg rozprawy można posłużyć się wzorem pisma procesowego zatytułowanego „ Protokół z rozprawy ”. O rozprawie , na 7 dni przed jej rozpoczęciem , powiadamia się strony , wzywa się świadków i biegłych, a przed samą rozprawą należy sprawdzić prawidłowość zeznań . Prowadzący rozprawę referuje jej stan , przesłuchuje świadków i biegłych .
Kierujący rozprawą sprawuje tzw. policję sesyjną , czyli ma on zapewnić porządek na rozprawie a w tym celu może on nałożyć na zakłócających karę grzywny do wysokości 100 zł .(postanowienie o nałożeniu, służy na nie zażalenie). Wydalony może być świadek, biegły, strona i inne osoby.
W przypadku wystąpienia nie trwałych przeszkód w postępowaniu administracyjnym organ zawiesza postępowanie. Na pewien czas zostają wstrzymane czynności postępowania, nie biegną terminy, przedłuża się termin załatwienia sprawy.