Postępowanie administracyjne.
Postępowanie administracyjne jest to procedura administracyjna (co jest uzupełnieniem prawa materialnego administracyjnego)
Kodeks Postępowania Administracyjnego KPA reguluje postępowanie przed organami administracji publicznej w należących do właściwości tych organów spraw indywidualnych rozstrzyganych w drodze decyzji administracyjnych (czyli KPA reguluje sferę zewnętrzną administracji)
KPA nie jest stosowany:
- w postępowaniach karno – skarbowych
- w sprawach uregulowanych w ustawie ordynacja podatkowa
- w sprawach należących do właściwości Polskich Przedstawicielstw Dyplomatycznych i urzędów konsularnych
- w sprawach nadrzędności i podległości organizacyjnej w stosunkach między organami państwowymi i innymi państwowymi jednostkami organizacyjnymi
- w sprawach podległości służbowej pracowników organów i jednostek organizacyjnych państwowych
Organy administracji publicznej w rozumieniu KPA
- ministrowie
- centralne organy administracji rządowej
- wojewodowie
- inne terenowe organy administracji rządowej
- organy jednostek samorządu terytorialnego
Minister w pojęciu KPA
- prezes Rady Ministrów
- wiceprezes RM
- pełniący funkcję ministra kierującego określonym działem administracji rządowej
- przewodniczący komitetów wchodzących w skład RM
- kierownicy centralnych urzędów adm. rządowej podporządkowanych lub nadzorowanych przez prezesa RM lub właściwego ministra (np. prezes zamówień publicznych)
- kierownicy innych równorzędnych urzędów państwowych
Pojęcie organizacji społecznej. Są to:
- organizacje zawodowe
- organizacje samorządowe
- organizacje spółdzielcze
- i inne organizacje społeczne
Organy jednostek samorządu terytorialnego:
- organy gminy, powiatu, województwa
- związków gmin i związków powiatów
- wójt, burmistrz, starosta, marszałek województwa
- kierownicy służb inspekcji i straży, które działają w imieniu wójta, burmistrza itd.
- Samorządowe kolegia odwoławcze
Zasady działania organów administracji publicznej (rozdział II KPA)
- zasada praworządności art. 6 – (żeby organy adm. publ. działały w granicach i na podstawie przepisów prawa)
- zasada uwzględniania z urzędu interesu społecznego i słusznego interesu obywateli - art. 7
- zasada pogłębiania zaufania adm. publ. - art. 8
- zasada informowania stron i innych uczestników postępowania - art. 9 (organy czuwają nad tym aby strony nie ponosiły szkody z tytułu nieznajomości prawa)
- zasada brania czynnego udziału - art. 10 ( organy adm. publ. mają obowiązek zapewnić stronom branie czynnego udziału w postępowaniu, mamy prawo do wypowiedzi w sprawie zebranych dowodów. Wyjątkiem od tej zasady jest art. 10 2 – w sprawach nie cierpiących zwłoki, spraw zagrażających zdrowiu, życiu, uniknięcia spowodowania niepowetowanej szkody wyłącza się nas i nie możemy się wypowiedzieć
- zasada przekonywania - art. 11 – organy adm. publ. powinny wyjaśniać zasadność stronom, żeby wyjaśnić że ta decyzja jest słuszna według zebranego materiału dowodowego
- zasada szybkości i prostoty postępowania - art. 12 – organy adm. publ. powinny działać wnikliwie i szybko, powinny posługiwać się sprawnymi środkami najprostszymi. Art. 12 2 – jeśli został zebrany cały materiał dowodowy należy działać sprawnie
- zasada ugodowego załatwiania spraw - art. 13 Ugoda może być zawarta między dwiema stronami, które mają sprzeczne interesy. Ugoda jest zawierana przed organem adm. publ. art. 13 2 – organy podejmują działania żeby zawrzeć ugodę
- zasada pisemności - art. 14 – sprawy zależy załatwiać w formie pisemnej (z własnoręcznym podpisem). Wyjątkiem jest gdy sprawy mogą być załatwione ustnie
- zasada dwuinstancyjności art. art. 15 – od decyzji wydanej przez organ niższego stopnia służy odwołanie do organu wyższego stopnia
- zasada trwałości decyzji ostatecznych – art. 16 decyzje od których nie można się odwołać są ostateczne (np. jeśli upłynął termin odwołania lub gdy nastąpiło odwołanie i organ wydał decyzję ostateczną)
- art. 16 2 – decyzje mogą być odwołane do NSA na zasadzie niezgodności z prawem
Wyłączenie pracownika oraz organu art. 24
Przesłanki do automatycznego wyłączenia pracownika adm. publ. z postępowania:
- w sprawie gdy sam jest stroną (nikt nie może być sędzią we własnej sprawie)
- gdy jedną ze stron jest osoba, która pozostaje z pracownikiem w węźle prawnym
- powinowactwo do II stopnia (dziadek i prawnuczek III stopień – wówczas sprawę można rozpatrzyć)
- przysposobienie, opieka, kuratela
- pracownik był świadkiem w danej sprawie lub biegłym
- był przedstawicielem stron lub najbliżsi z rodziny
- wszczęto przeciwko niemu postępowanie karne dyscyplinarne służbowe w jego sprawie
- pracownik prowadzi sprawę swojego szefa
O wyjęciu pracownika decyduje bezpośredni przełożony i wyznacza drugiego do prowadzenia sprawy.
Możemy także wyłączyć cały organ gdy sprawy dotyczą kierownika organu- art. 25
W przypadku wyłączenia pracownika przełożony wyznacza innego pracownika do prowadzenia sprawy.
W przypadku wyłączenia organu sprawę załatwia organ wyższego stopnia.
O wyłączeniu członka organu kolegialnego postanawia przewodniczący organu kolegialnego albo z urzędu.
Stroną w postępowaniu jest każdy, czyjego interesu prawnego lub obowiązku dotyczy postępowanie albo kto żąda czynności organu ze względu na swój interes prawny lub obowiązek. Stronami mogą być osoby fizyczne i osoby prawne oraz jednostki nie posiadające osobowości prawnej (organizacje społeczne).
Osoby fizyczne działają przez swoich ustawowych przedstawicieli (rodzice, kurator, prawni opiekunowie). Strony nie będące osobami fizycznymi działają przez swoich ustawowych lub statutowych przedstawicieli. Spadkobiercy wchodzą na miejsce spadkodawcy.
Organizacja społeczna w sprawie dotyczącej innej osoby może wystąpić z żądaniem o wszczęciu postępowania i o dopuszczeniu jej do udziału w post. Jeżeli organ adm. publ. uzna żądanie za uzasadnione postanawia wszcząć post. lub dopuścić do udziału. Organizacja społeczna uczestniczy w postępowaniu na prawach stron. Organ adm. ma obowiązek zawiadomienia organizacji o wszczęciu postępowania.
PEŁNOMOCNICTWO
Strona może działać przez pełnomocnika. Pełnomocnikiem może być osoba fizyczna z pełną zdolnością do czynności prawnych. Pełnomocnictwo powinno być udzielone na piśmie lub zgłoszone do protokołu. Pełnomocnik dołącza do akt oryginał pełnomocnictwa. Jeśli pełnomocnikiem jest członek rodziny i sprawa jest mniejszej wagi organ może nie żądać pisemnego pełnomocnictwa. Jeżeli strona jest nieobecna to organ wystąpi do sądu o wyznaczenie przedstawiciela. Jeżeli sprawa jest nie cierpiąca zwłoki organ sam wyznacza przedstawiciela do czasu wyznaczenia go przez sąd.
ZAŁATWIANIE SPRAW
Organy są obowiązane załatwiać sprawy bez zbędnej zwłoki.
Przesłanki szybkiego załatwienia sprawy:
- strona dołącza do sprawy wszelkie konieczne dokumenty
- sprawy załatwiane są na podstawie faktów powszechnie znanych
- organ posiada wszelkie informacje z urzędu
- organ ma możliwość ustalenia informacji na podst. danych
Załatwienie sprawy – mniej skomplikowane 1 m-c, bardziej 2 m-ce. W przypadku nie załatwienia sprawy w terminie z winy strony lub organu, organ jest obowiązany zawiadomić strony podając przyczyny zwłoki i wskazując nowy termin załatwienia sprawy. Każdy z nas ma prawo odwołać się gdy sprawa nie jest załatwiona w terminie.
DORĘCZENIA jest to instytucja, gdy sąd czy inna instytucja sprawdza, czy dana strona została należycie poinformowana (pisemnie), jeśli nie, to ten organ, sąd winien odroczyć sprawę (ma to wpływ na długość tej sprawy – koszty ponosi osoba która przegrywa sprawę)
Zasady w przypadku doręczeń:
- organ adm. publ. doręcza za pomocą poczty czy swojego pracownika – za pokwitowaniem na piśmie
- pisma doręczone są stronie lub jej przedstawicielowi (chyba że strona ustanowi pełnomocnika do doręczeń)
- jeśli strona lub przedstawiciel zmieni adres to winien on powiadomić organ adm. publ. a jeśli nie powiadomi to zawiadomienie dostarczone na stary adres jest skuteczne (koszty ponosi strona)
Miejsce doręczenia pisma
Gdy strona jest osobą fizyczną to pismo doręcza się na adres zamieszkania lub w miejscu pracy (chyba że przepis szczególny stanowi inaczej) albo w siedzibie organu. Jeśli nie można doręczyć w tych 3 miejscach to można wręczyć tam, gdzie się tę osobę zastanie np. na ulicy.
Doręczenie zastępcze
- gdy osoba fizyczna jest nieobecna w mieszkaniu to można pismo zostawić osobie dorosłej tam przebywającej np. dozorcy, sąsiadowi ale pod warunkiem, że te osoby podejmą się doręczenia stronie zainteresowanej i wówczas utrzymuje się, że strona jest zapoznana z treścią wezwania
- pismo zostawia się w organie gminy lub w urzędzie pocztowym w skrzynce na korespondencję (jeśli ww. możliwość nie wchodzi w grę) strona ma na to 7 dni.
Doręczenie pisma organizacjom społecznym lub jednostkom organizacyjnym – doręcza się tylko osobie do tego uprawnionej.
Doręczenie zastępcze SPRAWDZIĆ !!!
Adresat pisma otrzymuje pismo i osobiście odmawia otrzymania pisma. Zwraca się wówczas pismo organowi, który je nadał z adnotacją, że adresat odmówił przyjęcia pisma i dołącza się to do akt z datą i podpisem. Jest to doręczenie skuteczne, bo jest gwarant, który pismo doręczył.
Art. 49 – strona może być poinformowana o decyzjach przez obwieszczenie (ale tylko wtedy, gdy przepis takiego zawiadamiania przewiduje wprost) Po upływie 14 dni uważa się, że strona zaznajomiła się z treścią decyzji.
WEZWANIA
Organ może wezwać konkretne osoby do zeznania na piśmie w celu dołączenia do akt ( nie musi stawiać się wtedy ta osoba osobiście na sprawie). Jeśli osoba nie może ze względów zdrowotnych stawić się w miejscu postępowania, to organ odbiera zeznania w miejscu zamieszkania strony .
Wezwanie opiewa na osobiste stawiennictwo.
Jeśli mieszkamy zbyt daleko, to w ramach pomocy prawnej właściwy organ może odebrać od nas zeznania i przekazać w miejsce toczącego się postępowania.
Czasem charakter sprawy wymaga jednak osobistego stawiennictwa bez względu na odległość zamieszkania np. tajemnica sprawy.
Art. 54 – treść wezwania
- nazwa
- treść organu – kto nas wzywa, stanowisko
- kogo wzywamy
- w jakim celu
- informacja: czy stawiennictwo osobiste, czy na piśmie, dzień, godzina, sala, adres
Skutki niezadośćuczynienia wezwaniu to grzywna, postępowanie dyscyplinarne.
W wyjątkowych przypadkach (nie cierpiących zwłoki) wezwanie może być telefoniczne, telegraficzne, w internecie.
Osoba która stawiła się może żądać zwrotu kosztów podróży.
TERMINY
I podział
- bezwzględnie oznaczone np. 7, 14 dni, miesiąc
- względnie oznaczone – niezwłocznie, bez zbędnej zwłoki
II podział
- terminy ustawowe (wprowadzone przez ustawy np. KPA)
- wyznaczone – przez organ, zależy od decyzji
III podział
- zwykłe (zwane instrukcyjne). Mogą być skracane i mają wpływa na skracanie postępowania.
- zawite – terminy po których czynność jest nieważna. Są to terminy przywracalne, po uprzednim wystąpieniu do organu zależy wykazać, że po ustąpieniu bariery w ciągu 7 dni dostosują się do terminu
art. 57 – terminy mogą być oznaczone w dniach, miesiącach, tygodniach.
Ważność terminu jest zachowana jeśli pismo wyślemy z datą w terminie wyznaczonym w polskiej placówce pocztowej.
Art. 58 – wystąpienie z wnioskiem o przywrócenie terminu, o wniesieniu odwołania – jeśli przeszkoda nie wystąpiła z naszej winy – 7 dni wraz z dołączonym odwołaniem.
WSZCZĘCIE POSTĘPOWANIA
Zasadą jest, że postępowanie wszczynamy na wniosek strony albo z urzędu.
Dzień wszczęcia postępowania jest to dzień złożenia wniosku przez stronę lub z urzędu – dzień w którym organ adm. publ. wykonał pierwszą czynność na zewnątrz w tej sprawie
Organ ma obowiązek powiadomienia wszystkich stron w tej sprawie.
Generalnie jest tak, że każda strona powinna mieć własne postępowanie, ale bywa też, że kilka stron, podmiotów jest zainteresowanych tą sprawą i wszystkie strony mają ten sam organ właściwy do prowadzenia tego jednego postępowania. Art. 62
Art. 63 dotyczy formy składania podań, pism o wszczęcie postępowania. Musi być to forma pisemna lub ustna forma składania zażalenia do protokołu. Musi zawierać podanie – przedmiot sporu, czego strona oczekuje. Jeśli są jakieś braki w podaniu – strona ma 7 dni na uzupełnieni braków, w przypadku braku uzupełnienia pismo organ pozostawia bez rozpatrzenia. Można złożyć podanie ponownie w tej sprawie. Jeśli nie ma w piśmie imienia, nazwiska, adresu również organ pozostawia pismo bez rozpoznania.
Art. 65 i 66 – jeśli pismo zostało złożone do niewłaściwego organu to ten organ przekazuje pismo do właściwego i powiadamia o tym wnioskodawcę.
Art. 66 1 – gdy pismo dotyczy kilku spraw i powinno być rozpatrzone przez kilka organów to organ do którego pismo wpłynęło załatwia sprawę co do swojego zakresu i powiadamia stronę iż powinna wnieść pismo co do pozostałych spraw do innych organów. Termin wniesienia pism do pozostałych organów liczy się od daty wpływu do organu pierwszego.
Art. 66 3 - gdy wnosimy pismo do organu niewłaściwego a właściwy jest sąd lub organ nie może nam wskazać organu właściwego to wówczas organ zawraca pismo stronie z odpowiednim pouczeniem.
PROTOKOŁY I ADNOTACJE
Art. 67 1 – protokół sporządza się wtedy gdy ma on znaczenie istotne dla rozstrzygnięcia sprawy – ustala organ. Obowiązek gdzie organ musi protokół sporządzić:
- wniesienie zeznania ustnego
- zeznania świadka
kto, kiedy jakiej czynności dokonał, podpis, data
art. 69 – dotyczy protokołu przesłuchania. Protokół zeznania powinien być przeczytany osobie zeznającej i od razu powinien być przez tę osobę podpisany.
Organ może zezwolić żeby do protokołu były załączone jakieś załączniki w formie pisemnej. Skreślenia i poprawki w protokole powinny być tak dokonane aby były czytelne, nie budzące wątpliwości i musi być podpis aby było wiadomo kto dokonał korekty.
Art. 72 – adnotacje urzędowe – z czynności, które mają znaczenie nie tyle dla rozstrzygnięcia co dla toku sprawy.
Udostępnianie akt sprawy – każda strona ma wgląd do akt. Można żądać uwierzytelnienia odpisu, sporządzać notatki, odpisy. Na odmowę ze strony organu stronie przysługuje zażalenie do organu wyższego stopnia.
Postępowanie dowodowe w postępowaniu adm. dowodem może być wszystko, co nie jest sprzeczne z prawem a może pomóc w załatwieniu sprawy.
Dokument urzędowy art. 76 1 – musi być wydany przez właściwy organ dla tego dokumentu. Ważna jest przyjęta forma.
Dokument prywatny nie ma tak istotnej mocy dowodowej.
Dowód z przesłuchania świadków art. 82
Osoby, które nie mogą być świadkiem:
- osoba, która budzi wątpliwości czy mogła coś zauważyć lub tego przekazać np. osoba głuchoniema
- osoby, które są zobowiązane do zachowania tajemnicy państwowej a przesłuchanie dotyczy tych elementów
- duchowny – objęty tajemnicą spowiedzi
Osoba, która może być świadkiem nie może odmówić złożenia zeznań. Każda osoba jako świadek może odmówić odpowiedzi na pytanie jeśli narazi ją to na hańbę, odpowiedzialność karną, złamanie tajemnicy służbowej, szkodę majątkową. W KPA są wymienione osoby, które mogą skorzystać z odmowy zeznań w charakterze świadka art. 83 1- osoby związane ze stroną bp. Małżonek, rodzice, dzieci, wstępni.
Za złożenie fałszywych zeznań grozi kara.
Art. 84 – dowód z opinii biegłego
Biegły również podlega wyłączeniu z art. 24 oraz jeśli jest spokrewniony blisko z jedną ze stron.
Dowód z przedmiotu oględzin
Art. 86 dotyczy przesłuchania stron. Dowód ten jest przeprowadzany wtedy gdy środki które zostały przeprowadzone nie wyjaśniły nic w sprawie lub gdy nie było innych środków dowodowych.
Art. 88 dotyczy sankcji karnych na świadków, na biegłych, na osoby mogące przedstawić przedmiot oględzin. Osoby te podlegają karze grzywny do 50 zł. W ciągu 7 dni mamy prawo do złożenia zażalenia do organu wyższego stopnia składając wyjaśnienia co było przyczyną.
Art. 77 postępowanie dowodowe spoczywa nie tylko na stronach ale również na organie, który tę sprawę prowadzi (np. Sąd)
Dowodowi nie podlegają:
- fakty powszechnie znane
- fakty znane bezpośrednio organowi, wówczas organ powiadamia o tym strony
Strona ma prawo brać udział w postępowaniu dowodowym (np. w przesłuchaniu świadków, oględzin). Może strona sama zadawać pytania, żądać wyjaśnień. O postępowaniu dowodowym, miejscu i godzinie strona powinna być poinformowana na 7 dni przed.
Art. 75 2 jest to danie wiary w to co powiedziała strona o takim znaczeniu co może stwierdzić dokument urzędowy. Jest to na wniosek strony.
Art. 80 dotyczy swobodnej oceny dowodów. Jakim dowodom organ dał wiarę a jakim nie i dlaczego.
Art. 81 domniemanie faktyczne. Organ ma prawo zapewnić stronie swobodny udział w postępowaniu. Są wyjątki: gdy należy szybko załatwić sprawę bo wchodzi w grę zagrożenie życia ludzkiego i gdy grozi niepowetowana szkoda majątkowa
ROZPRAWA
Art. 89 charakter gabinetowy – postępowanie dowodowe. Przed rozprawą organ ma obowiązek przygotować się do rozprawy, wezwać strony, świadków
Art. 91 3 zawiadomienie strony o rozprawie w formie obwieszczenia, ogłoszenia przyjętego
Doręczenie na rozprawę musi nastąpić na 7 dni przed rozprawą.
Jeśli jakaś strona nie stawi się na rozprawę nie powoduje to przesunięcia ani odroczenia.
Organ ma prawo odroczyć rozprawę:
- jeśli organ nienależycie przeprowadził doręczenie wezwania na rozprawę stronie i strona się nie stawiła
- jeśli strona nie stawiła się z powodu trudnej przeszkody
- z innego powodu
art. 96 dotyczy policji secesyjnej
jeśli osoba zachowuje się nienależycie w czasie rozprawy to może być wydalona z sali lub ukarana karą pieniężną do 100 zł.
ZAWIESZENIE POSTĘPOWANIA
Art. 97 sytuacje o zawieszeniu postępowania (przesłanki z urzędu)
- strona umiera i nie ma możliwości ustalić spadkobierców strony - postępowanie nie ulega umorzeniu jako bezprzedmiotowe
- w razie śmierci przedstawiciela ustawowego strony
Umorzenie postępowania jest w drodze decyzji a nie postanowienia.
Art. 98 zawieszenie postępowania na wniosek.
Z wnioskiem o zawieszenie postępowania występuje strona na której wniosek postępowanie było wszczęte – nie może się sprzeciwić naruszeniu interesowi społecznemu.
Jeżeli żadna ze stron w ciągu 3 lat od zawieszenia postępowania nie podejmie wniosku to żądanie wszczęcia postępowania uważa się za nieuzasadnione.
Art. 99 organ ma obowiązek usunąć sytuację, która spowodowała zawieszenie postępowania z urzędu.
Art. 100 1 zagadnienie wstępne
2 wyjątek od zasady, że organ adm zawiesza postępowanie i czeka na rozstrzygnięcie zagadnienia wstępnego
Postępowanie zawiesza się w drodze postanowienia wraz z pouczeniem (że w ciągu 3 lat...) Art. 102 145 1 pkt 7
DECYZJE
Decyzja jest to akt administracyjny zewnętrzny (skierowany do podmiotów które nie są w ramach administracji publicznej).
Decyzja jest to władcze, jednostronne oświadczenie woli organu administracji publicznej oparte na przepisach prawa administracyjnego, określające sytuację prawną konkretnie wskazanego adresata, w indywidualnej oznaczonej sprawie.
Charakterystyczną cechą decyzji jest konkretność – konkretna sprawa i adresat.
Nazwa decyzji może być różna np. nakaz, zakaz, licencja
Art. 104 2 decyzje rozstrzygają sprawę co do istoty
W postępowaniu administracyjnym organ umarzając postępowanie wydaje decyzję a w prawie cywilnym postanowienie.
Organ umarza postępowanie art. 105
- jeśli postępowanie stało się bezprzedmiotowe
- na wniosek strony, która wystąpiła o wszczęcie postępowania pod warunkiem, że strony nie wnoszą sprzeciwu oraz jeśli umorzenie postępowania nie doprowadzi do naruszenia interesu społecznego
art. 106 zajęcie stanowiska przez inny organ
Organ adm. musi wstrzymać się z wydaniem decyzji aż inny organ wyda osąd np. przy odnowie zabytków – konserwator. Organ ten powinien niezwłocznie zając stanowisko (do 14 dni). Na takie stanowisko przysługuje zażalenie. Art. 36 – 38 dot. terminu w jakim ten drugi organ ma zając stanowisko.
Jeśli organ nie zajmie stanowiska w ciągu 14 dni to powinien o tym poinformować i sam wskazać termin realny.
Art. 107 elementy, które powinna zawierać decyzja:
- oznaczenie organu, który decyzję wydaje
- właściwość organu (jeśli organ nie jest właściwy decyzja jest nieważna)
- datę wydania decyzji – jeśli są dwie decyzje w tej samej sprawie to ważna jest decyzja oznaczona datą wcześniejszą
- oznaczenie stron lub strony
- powołanie na podstawę prawną – nr. art., ustawa – bez określonej podstawy prawnej decyzja jest nieważna
- rozstrzygnięcie o prawach i obowiązkach – czy organ nakłada na stronę obciążenia, prawa itp.
- uzasadnienie faktyczne i prawne. Faktyczne – organ musi wskazać, które fakty zostały udowodnione a którym nie dał wiary. Prawne polega na podaniu podstawy prawnej – ustawy
- pouczenie o odwołaniu od tej decyzji
- podpis z podaniem imienia i nazwiska, stanowiska służbowego. Art. 145 1 pkt 3 jest to przesłanka czy decyzja została podpisana przez pracownika czy przez organ
- jeżeli od decyzji można wnieść powództwo do Sadu Powszechnego, czy skarga do Sądu Administracyjnego to też powinno być zawarte w decyzji
Aby decyzja była ważna to 4 z ww elementów muszą być zawsze zawarte są to:
- oznaczenie organu wydającego decyzję
- oznaczenie stron
- rozstrzygnięcie – co ona rozstrzyga
- podpis osoby uprawnionej do wydania decyzji
Uzasadnienie faktyczne – kiedy można nie uzasadniać decyzji art. 197 4 i 5
- jeżeli uwzględnia ona w całości żądanie stron
- organ powołuje się że uzasadnienie naruszy porządek publiczny
- jeśli uzasadnienie naruszy interes bezpieczeństwa państwa
Wykonanie decyzji jest wtedy kiedy jest ona ostateczna.
Rygor natychmiastowej wykonalności – mimo, że decyzja nie jest jeszcze ostateczna Art. 198 jeśli są spełnione przesłanki:
- wzgląd na ochronę zdrowia – trzeba działać natychmiast
- ochrona życia ludzkiego
- zabezpieczenie gospodarstwa narodowego przed ciężkimi stratami
- interes społeczny ogólnie rozumiany
- wyjątkowo ważny interes stron (organ może zażądać od strony zabezpieczenia skutków wydania rygoru natychmiastowej wykonalności)
Rygor natychmiastowej wykonalności może być wydany od razu - zawarty w decyzji lub postanowieniu. Stronie przysługuje zażalenie.
Decyzję doręcza się stronom na piśmie art. 109. Od tej zasady jest wyjątek gdy organ może wydać ustnie – jeżeli interes strony przemawia za tym a przepis prawa nie może stać na przeszkodzie.
Organ uważa za wydanie decyzji dopiero od momentu doręczenia decyzji lub ogłoszenia publicznego i ponosi wszelkie konsekwencje treści tej decyzji.
Procedury po wydaniu decyzji.
- uzupełnienie decyzji (strona może w ciągu 14 dni żądać uzupełnienia decyzji od organu, który ją wydał. Wtedy organ wydaje postanowienie o uzupełnieniu decyzji)
- sprostowanie decyzji (jeżeli jest błędne pouczenie (art. 112) to strona nie może ponosić negatywnych konsekwencji z tego tytułu)
- wykładnia decyzji (sprostowanie decyzji (art. 113) może być z urzędu lub na wniosek strony)
POSTANOWIENIE
Różnice między postanowieniem a decyzją:
- decyzja co do istoty rozstrzyga i kończy postępowanie
- decyzje kierowane są do stron, postanowienie do strony ale dotyczy uczestników postępowania w trakcie postępowania administracyjnego np. świadkowie
- decyzje są wydawane na podstawie przepisów prawa administracyjnego (prawo materialne) a postanowienie na podstawie przepisów postępowania administracyjnego
Składniki (elementy) postanowienia art. 124:
- oznaczenie organu
- data wydania
- oznaczenie stron lub innych uczestników postępowania
- podstawa prawna
- rozstrzygnięcie
- pouczenie
- podpisy osób upoważnionych z imienia i nazwiska oraz stanowisko
art. 124 . Postanowienie powinno zawierać uzasadnienie faktyczne i prawne jeżeli jest zażalenie i skarga ale nie musi być uzasadnienia jeśli nie ma skargi bądź zażalenia.
Art. 125 postanowienia doręcza się na piśmie i mogą być one zaskarżane.
Art. 126 odwołanie się od przepisów dotychczasowych
- decyzji administracyjnej
- sprostowanie postanowienia
- uzupełnienie postanowienia.
Organ co do postanowień nie może wydać rygoru natychmiastowej wykonalności.
UGODA
W sprawie toczącej się przed organem adm. publ. strony mogą zawrzeć ugodę. Ugoda może być zawarta przed organem adm. publ. przed którym toczy się postępowanie. Jeśli jedna ze stron odstąpi od zamiaru zawarcia ugody organ załatwia sprawę w drodze decyzji. Ugodę sporządza się w formie pisemnej i powinna ona zawierać: oznaczenie organu, datę sporządzenia, oznaczenie stron, przedmiot i treść ugody, podpisy stron i pracownika organu. Zatwierdzenie bądź odmowa zatwierdzenia ugody następuje w drodze postanowienia na które służy zażalenie – postanowienie w tej sprawie powinno być wydane w ciągu 7 dni od zawarcia ugody. Ugoda staje się wykonalna z dniem, w którym postanowienie o jej zatwierdzeniu stało się ostateczne. Zatwierdzona ugoda wywiera takie same skutki jak decyzja.
ODWOŁANIE
Odwołanie wnosi się za pośrednictwem organu który wydał decyzję w ciągu 14 dni od dnia doręczenia decyzji. odwołanie nie wymaga szczegółowego uzasadnienia. Wniesienie odwołania w terminie wstrzymuje wykonanie decyzji z dwoma wyjątkami: 1. Decyzji został nadany rygor natychmiastowej wykonalności i 2. Decyzja podlega natychmiastowemu wykonaniu z mocy prawa. O wniesieniu odwołania organ powiadamia strony. Jeżeli odwołanie wnoszą wszystkie strony postępowania organ może uznać że odwołanie zasługuje w całości na uwzględnienie i może wydać nową decyzję. Od nowej decyzji służy stronom odwołanie. Strona może cofnąć odwołanie przed wydaniem decyzji jednak organ może nie uwzględnić cofnięcia jeśli prowadziłoby to do utrzymania w mocy decyzji naruszającej prawo lub interes społeczny. Organ odwoławczy wydaje decyzję w której:
- utrzymuje w mocy zaskarżoną decyzję
- uchyla decyzję w całości lub części
- umarza postępowanie odwoławcze
ZAŻALENIA
Na wydane postanowienie stronie służy zażalenie, które wnosi się w terminie 7 dni od dnia doręczeni postanowienia. Wniesienie zażalenia nie wstrzymuje wykonania postanowienia jednak organ adm. publ. który wydał postanowienie może wstrzymać jego wykonanie gdy uzna to za uzasadnione. Postanowienie, na które nie służy zażalenie, strona może zaskarżyć tylko w odwołaniu od decyzji.
WZNOWIENIE POSTĘPOWANIA
Przesłanki wznowienia postępowania art. 145
- dowody okazały się fałszywe
- decyzja została wydana w wyniku przestępstwa
- decyzja została wydana przez organ lub pracownika, który podlega wyłączeniu (art. 24, 25, 27)
- strona bez własnej winy nie brała udziału w postępowaniu
- wyjdą na jaw nowe istotne dla sprawy dowody lub okoliczności istniejące w dniu wydania decyzji ale nie znane organowi
- decyzja została wydana bez uzyskania wymaganego prawem stanowiska innego organu
- decyzja została wydana w oparciu o decyzję lub orzeczenie sądu, które zostało następnie zmienione lub uchylone
- organ wydał decyzję na podstawie aktu normatywnego a Trybunał Konstytucyjny uznał ten akt za niezgodny z Konstytucją
Wszczęcie postępowania następuje z urzędu lub na wniosek strony. Podanie o wznowienie wnosi się do orgnu, który wydała decyzję w ciągu 1 m-ca od powzięcia informacji o okoliczności stanowiącej podstawę do wznowienia postępowania. Wznowienie postępowania następuje w drodze postanowienia. Odmowa wznowienia następuje w drodze decyzji.
PROKURATOR W POSTĘPOWANIU ADMINISTRACYJNYM
Prokurator może wystąpić do właściwego organu adm. publ. o wszczęcie postępowania. Może on w każdym stadium postępowania zgłosić swój udział jeśli jest gwarantem tego, że jego obecność jest pomocna, aby postępowanie było zgodne z prawem.
Sam organ adm. publ. może powiadomić prokuratora, aby włączył się on w postępowanie. Czy włączy się zależy tylko od niego.
Instytucja sprzeciwu prokuratora jako środek zaskarżania decyzji. Sprzeciw od decyzji ostatecznej przysługuje tylko prokuratorowi. Sprzeciw od decyzji wydanej przez ministra wnosi Prokurator Generalny. Sprzeciw prokuratora powinien być rozpatrzony i załatwiony w ciągu 30 dni od daty wniesienia. W przypadku wniesienia sprzeciwu organ adm. wszczyna postępowanie z urzędu i zawiadamia strony oraz jest obowiązany niezwłocznie rozpatrzyć czy zachodzi potrzeba wstrzymania wykonania decyzji do chwili załatwienia sprzeciwu.
Prokurator, który wniósł skargę na decyzję organu adm. publ. do sądu adm. nie może z tych samych przyczyn wnieść sprzeciwu.
ROZSTRZYGANIE SPORÓW O WŁAŚCIWOŚĆ MIĘDZY ORGANAMI ADM. PUBL. A SĄDAMI POWSZECHNYMI
Spory o właściwość rozstrzyga Kolegium Kompetencyjne przy Sądzie Najwyższym. W skład Kolegium wchodzi 3 sędziów SN oraz przedstawiciele ministra sprawiedliwości oraz ministra zainteresowanego ze względu na przedmiot sprawy.
Z wnioskiem o rozpatrzenie sporu mogą wystąpić: organ adm. publ., strona, minister sprawiedliwości, Prokurator Generalny.
Wniosek kieruje się do Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego a on zawiadamia o tym ministra sprawiedliwości i ministra zainteresowanego przedmiotem sprawy oraz Prokuratora Generalnego. Rozstrzygnięcie KK nie podlega zaskarżeniu, jest ostateczne.
INSTYTUCJA ZAŚWIADCZENIA
Zaświadczenie wydaje się na żądanie. Zaświadczenie wydaje się jeżeli wymaga tego przepis prawa lub osoba ubiega się o zaświadczenie. Zaświadczenie wydaje się bez zwłoki jednak nie później niż terminie 7 dni. Art. 218 stanowi, że gdy my żądamy zaświadczenia bo mamy interes prawny to organ ma obowiązek wydania nam zaświadczenia, które wynika z rejestru ewidencji, którą ten organ prowadzi. Art. 219 - odmowa wydania zaświadczenia może być zaskarżona do organu wyższego stopnia. Art. 220 – organ adm. publ. nie może żądać zaświadczenia jeśli stan faktyczny jest znany organowi lub może to sprawnie ustalić. 2 należy wskazać przepis prawa na podstawie którego dany fakt musi być potwierdzony urzędowi.
SKARGI I WNIOSKI
Art. 221 każdy może wnieść do organu adm. publ. czy samorządowej skargę lub wniosek w interesie publicznym lub osoby trzeciej (po wcześniejszym wyrażeniu zgody przez tę osobę). Art. 222 – o tym czy pismo jest skargą czy wnioskiem decyduje treść a nie nazwanie. Art. 225 – nikt nie może ponosić konsekwencji z tytułu zgłoszenia skargi czy wniosku jeśli działa w granicach prawa.
Skargi
Art. 227 przedmiotem skargi może być w szczególności zaniedbanie wykonywania zadań przez właściwe organy, naruszenie interesów skarżących, przewlekłe załatwianie sprawy. Skargę składa się do właściwych organów nadrzędnych. Skarga może być wniesiona w czasie postępowania adm. jak i po jego zakończeniu. Nie ma określonego terminu. Art. 235 – jeżeli w danym postępowaniu została wydana decyzja ostateczna i w tym postępowaniu była wniesiona skarga to ta skarga może być traktowana jako wniosek o zmianę decyzji, jej uchylenie bądź unieważnienie. Art. 237 – organ załatwia sprawę bez zbędnej zwłoki jednak nie później niż w ciągu miesiąca. O sposobie załatwienia skargi zawiadamia się skarżącego.
Wnioski
Przedmiotem wniosku mogą być sprawy: ulepszenia organizacji, wzmocnienia praworządności, usprawnienia pracy, ochrony własności. Wniosek składany jest do właściwego organu ze względu na przedmiot wniosku. Jeśli organ jest niewłaściwy ma 7 dni na przekazanie wniosku do właściwego organu. Wnioskodawca niezadowolony ze sposobu załatwienia sprawy może wnieść skargę.
Przyjmowanie skarg i wniosków – art. 253 organy państwowe, sam. teryt. i inne obowiązane są przyjmować obywateli w sprawach skarg i wniosków w ustalonych przez siebie dniach i godzinach.
Nadzór i kontrola nad skargami i wnioskami
Art. 257 nadzór nad przyjmowaniem i załatwianiem skarg i wniosków składanych do sądów sprawuje Krajowa Rada Sądownictwa, a do innych organów – Prezes Rady Ministrów.
Koszty.
Jednocześnie z wydaniem decyzji organ adm. publ. ustala w drodze postanowienia wysokość kosztów postępowania, osoby zobowiązane do ich poniesienia oraz termin i sposób ich uiszczenia.
USTAWY, KTÓRE WESZŁY W ŻYCIE OD 1. 01. 2004 R.
Ustawa z dnia 25 lipca 2002 roku - prawo o ustroju sądów administracyjnych
Ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 roku – prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi
Ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 roku – przepisy wprowadzające 2 ww. ustawy.
W związku z wejściem w życie ww. ustaw została uchylona ustawa o NSA.
Od 1 stycznia 2004 roku dwuinstancyjność sądów administracyjnych.
I instancja – Wojewódzkie Sądy Administracyjne
II instancja – NSA
NSA sprawuje również nadzór nad działalnością WSA w zakresie orzekania, podejmuje uchwały wyjaśniające zagadnienia praw np. WSA może zwrócić się do NSA (rozstrzygnięcie NSA jest wiążące dla WSA)
Ustawa z dnia 25 lipca 2002 roku - prawo o ustroju sądów administracyjnych
Sędziów sądów administracyjnych powołuje Prezydent RP na wniosek KRS.
Prezes NSA sprawuje zwierzchni nadzór nad działalnością administracyjną sądów administracyjnych.
Wojewódzkie Sądy Administracyjne tworzy się dla jednego lub większej liczby województw.
Prezydent RP na wniosek Prezesa NSA w drodze rozporządzenia tworzy i znosi WSA, ustala ich siedzibę, obszar właściwości a także może tworzyć siedzibę sądu i znosić wydziały zamiejscowe tych sądów. WSA dzieli się na wydziały, które tworzy i znosi Prezes NSA.
W skład WSA wchodzą: Prezes Sądu, Wiceprezes lub wiceprezesi, sędziowie.
W ustawie o ustroju sądów administracyjnych jest rozdział poświęcony NSA.
W skład NSA wchodzą: prezes, wiceprezesi i sędziowie.
Organami NSA są: prezes, zgromadzenie ogólne sędziów NSA i kolegium NSA.
Siedzibą NSA jest W-wa.
NSA dzieli się na 3 izby: finansowe, gospodarcze i ogólnoadministracyjne.
Z dniem 1 stycznia 2004 roku w Warszawie i miejscowościach gdzie były NSA zostały w ich miejsce utworzone WSA.
Ustawa prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi
Od prawomocnej decyzji przysługuje skarga do WSA.
Kto może wnieść skargę:
- każdy kto ma interes prawny (strona postępowania)
- prokurator
- rzecznik prawa obywatelskich
- organizacja społeczna ale pod warunkiem, że wcześniej brała udział w tym postępowaniu.
Skargę można wnieść po wyczerpaniu środków zaskarżania. Skargę wnosi się w terminie 30 dni od dnia doręczenia o rozstrzygnięciu w danej sprawie, natomiast prokurator i rzecznik prawa obywatelskich ma na to 6 miesięcy. Skargę wnosi się do WSA za pośrednictwem organu któremu działanie lub bezczynność zaskarżamy.
Odrzucenie skargi polega na tym, że sąd nie rozpatruje jej pod względem merytorycznym. Kiedy sąd odrzuca skargę:
- jeżeli sprawa nie należy do właściwości sądu
- jest wniesiona po terminie
- nie uzupełniono braków formalnych skargi w wyznaczonym terminie
- sprawa objęta skargą pomiędzy tymi samymi stronami jest w toku lub została już prawomocnie osądzona
- jeżeli jedna ze stron nie ma zdolności sądowej, albo jeżeli skarżący nie ma zdolności procesowej a nie działa za niego przedstawiciel ustawowy, albo jeżeli w składzie organów jednostki organizacyjnej będącej stroną skarżącą zachodzą braki uniemożliwiające jej działanie
WSA rozstrzyga skargę wyrokiem. Wyrok może być wydany jedynie przez tych sędziów przed którymi odbyła się rozprawa poprzedzająca bezpośrednio wydanie wyroku.
Jakie sąd może podjąć rozstrzygnięcia.
1. Jeżeli sąd uwzględni skargę na decyzję lub postanowienie może uchylić decyzję lub postanowienie w całości lub w części jeżeli stwierdzi:
- naruszenie prawa materialnego, które miało wpływ na wynik sprawy,
- naruszenie prawa dające podstawę do wznowienia postępowania adm.
- naruszenie przepisów postępowania, które mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy
2. Sąd stwierdza że wydanie decyzji lub postanowienia nastąpiło z naruszeniem prawa.
3. Sąd stwierdza nieważność decyzji lub postanowienia w całości lub w części.
4. Sąd w razie nie uwzględnienia oddala skargę.
Skarga kasacyjna
Skarga kasacyjna to taka, którą wnosi się do NSA na wyrok lub postanowienie WSA.
Kto może wnieść skargę kasacyjną:
- strona
- prokurator
- rzecznik prawa obywatelskich
Na jakiej podstawie można wnieść skargę (co można zarzucić):
- naruszenie prawa materialnego przez błędną jego wykładnię lub niewłaściwe zastosowanie
- naruszenie przepisów postępowania, jeżeli uchybienie to mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy
Skarga kasacyjna powinna być sporządzona przez adwokata lub radcę prawnego. Nie ma tego wymogu jeśli skargę sporządza sędzia, profesor, prokurator, rzecznik prawa obywatelskich, dr hab. nauk prawnych. Ponadto skarga może być sporządzona przez doradcę podatkowego ale tylko w sprawach podatkowych lyb rzecznika patentowego w sprawach własności przemysłowej.
Termin wniesienia skargi kasacyjnej.
Skargę wnosi się w terminie 30 dni od dnia doręczenia stronie odpisu orzeczenia z uzasadnieniem. Termin ten dotyczy również prokuratora i rzecznika praw ob.
Skargę wnosi się do NSA za pośrednictwem sądu, który wydał zaskarżony wyrok lub postanowienie.
NSA może oddalić skargę lub ją uwzględnić. Jeżeli uwzględni to może:
- uchylić zaskarżone orzeczenie w całości lub części
- przekazać sprawę do ponownego rozpoznania sądowi, który wydał orzeczenie.
NSA ma obowiązek wziąć pod uwagę nieważność postępowania z urzędu jeśli:
- droga sądowa jest niedopuszczalna
- strona nie ma zdolności sądowej lub procesowej
- w danej sprawie toczy się postępowanie wcześniej wszczęte lub sprawa została prawomocnie osądzona
- skład sądu orzekającego był sprzeczny z przepisami prawa albo jeżeli w rozpoznaniu sprawy brał udział sędzia wyłączony z mocy ustawy
- strona została pozbawiona możności obrony swoich spraw
- WSA orzekł w sprawie w której jest właściwy NSA.
POSTĘPOWANIE EGZEKUCYJNE W ADMINISTRACJI
2 rodzaje egzekucji:
1. sądowa – Kodeks postępowania cywilnego
2. administracyjna – Ustawa o postępowaniu egzekucyjnym w administracji
Organ egzekucyjny – jest to organ uprawniony do stosowania w całości lub w części określonych w ustawie środków służących doprowadzeniu do wykonania przez zobowiązanych ich obowiązków o charakterze pieniężnym lub obowiązków o charakterze niepieniężnym oraz zabezpieczania wykonania tych obowiązków.
Organy egzekucyjne (o charakterze pieniężnym):
- Naczelnik Urzędu Skarbowego (główny organ) – jest organem egzekucyjnym uprawnionym do stosowania wszystkich środków egzekucyjnych w egzekucji administracyjnej należności pieniężnych
- Dyrektor Izby Celnej
- Dyrektor Oddziału ZUS-u
- Dyrektor Rejonowego Oddziału Wojskowej Agencji Mieszkaniowej
Organy egzekucyjne (o charakterze niepieniężnym):
- wojewoda
- właściwy organ jednostki samorządu teryt. w zakresie zadań własnych, zadań zleconych i zadań z zakresu administracji rządowej
- kierownik wojewódzkiej służby, inspekcji lub straży
- kierownik powiatowej służby inspekcji, inspekcji i straży
- policja, organ policji, ABW, straż graniczna, Państwowa Inspekcja Pracy
Środki egzekucyjne obowiązków o charakterze pieniężnym:
- egzekucja z pieniędzy
- z wynagrodzenia za pracę
- ze świadczeń z zaopatrzenia emerytalnego lub ubezpieczenia społecznego
- z rachunków bankowych
- z innych wierzytelności pieniężnych
- z papierów wartościowych
- z weksli
- z autorskich praw majątkowych
- z udziału w spółce z o.o.
- z pozostałych praw majątkowych
- z ruchomości i nieruchomości
Środki egzekucyjne obowiązków o charakterze niepieniężnym:
- grzywna w celu przymuszenia
- wykonanie zastępcze
- odebranie rzeczy ruchomej
- odebranie nieruchomości, opróżnienie lokali i innych pomieszczeń
- przymus bezpośredni
Zobowiązany (dłużnik) osoba, która nie wykonała w terminie obowiązku o charakterze pieniężnym lub niepieniężnym.
Dłużnikiem może być:
- osoba fizyczna
- osoba prawna
- jednostka organizacyjna nie posiadająca osobowości prawnej (spółka cywilna, jawna, partnerska)
Co nie podlega egzekucji
Przedmioty, urządzenia domowe (szklanki, pościel, opał), przedmioty niezbędne do wykonywania zawodu, dokumenty osobiste, ordery, odznaczenia, przedmioty do praktyk religijnych.
Zbieg egzekucji
1. zbieg egzekucji administracyjnych – kilka postępowań do tej samej rzeczy wszczętych niezależnie od siebie. Następuje złączenie egzekucji i Naczelnik Urzędu Skarbowego, który jako pierwszy wszczął egzekucję, prowadzi je łącznie.
2. zbieg egzekucji administracyjnej i sądowej – wobec tej samej rzeczy lub prawa majątkowego. Na wniosek zobowiązanego lub z urzędu wstrzymuje się obydwie egzekucje. Wtedy wszystkie akta przekazuje się do Sądu Rejonowego i sąd w ciągu 14 dni wydaje postanowienie, która z tych egzekucji będzie prowadzona dalej. Albo egz. sądowa obejmie administracyjną albo odwrotnie i jest prowadzona jedna egzekucja.
Postępowanie zabezpieczające
Prowadzi się wtedy kiedy organ egzekucyjny dokonuje zabezpieczenia należności pieniężnej lub zabezpiecza wykonanie obowiązku o charakterze niepieniężnym (wtedy kiedy brak jest zabezpieczenia czy mógłby utrudnić lub udaremnić egzekucję)
Organ egzekucyjny może zająć: wynagrodzenie za pracę, pieniądze, wierzytelność na rachunku bankowym, ustanowić hipotekę przymusową na nieruchomości, zakazać zbywania lub obciążania nieruchomości.