Awarowie i Słowianie w Europie.
1. Etnogeneza Awarów i ich przybycie do Europy.
Awarowie był to lud pochodzenia tureckiego, którego siedziby znajdowały się na zachód od Muru Chińskiego i na północ od gór Tien-Szan. Chińskie źródła historyczne podają, że lud Żuan-Żuan został pokonany przez inne plemiona tureckie (Turcy ałtajscy) ok. 552 r. i zmuszony do migracji na zachód – tą samą trasą, którą w I w. n.e. podążyli ich pobratymcy – Hunowie. W swej wędrówce spychali na zachód Słowian. Do Europy dotarli ok. 560 r. Początkowo weszli w przymierze z cesarzem Justynianem I Wielkim za cenę wysokiego trybutu. Zabezpieczywszy się w ten sposób chan Awarów – Bajan rozpoczął systematyczny podbój terytorium germańskich Gepidów (Panonia – dzisiejsze Węgry) w sojuszu z Longobardami. Równolegle ujarzmiali plemiona słowiańskie .Pod koniec VI wieku Awarowie stworzyli potężne państwo obejmujące obszar dzisiejszych Węgier, Słowacji, częściowo Czech, Ukrainy i Rosji. Wspólnie z podbitymi plemionami słowiańskimi od 582 r. rozpoczęli najazdy na Cesarstwo Bizantyjskie.
2. Najazdy Awarów i Słowian na Bałkany – kalendarium.
582 r. – Awarowie zajmują Sirmium; bizantyjską twierdzę nad Dunajem.
582 r.- 602 r. – Słowianie dokonują inwazji na Bałkany. Wojska Cesarstwa pod wodzą cesarza Maurycjusza pokonują ich kilka razy: pod Vimitarium (600 r.) oraz nad Cisą (w tym samym roku). Opór Bizancjum załamuje się w obliczu buntów armii i zagrożenia ze strony Persji.
602 r. – Słowianie wspólnie z Awarami pustoszą Istrię.
612-614 r. – w/w pustoszą Dalmację. Stolica tej prowincji – Salona zostaje spalona. Cesarstwo uwikłane w wojnę z Persją nie zdobyło się na żadną reakcję.
625 – 626 r. – Awarowie zawierają sojusz z Persją zaś ich wojska oblegają stolicę cesarstwa - Konstantynopol. Zostają pokonani i ponoszą ogromne straty. Najazdy Słowian na Bałkany miały jedną cechę charakterystyczną. Łupy były ważne , ale głównie chodziło w nich o znalezienie nowych siedzib. Na zdobytych terenach zakładali osady zwane żupami lub okolinami. Do polowy VII wieku opanowali oni prawie całą Dalmację. Ludność zromanizowana uciekała do Italii lub chroniła się w potężnie ufortyfikowanych miastach : Aspalathos czyli Split oraz w Raguzie – dzisiejszym Dubrowniku. Część tej ludności schroniła się w górach (to dzisiejsi Rumuni). Niezromanizowani mieszkańcy Dalmacji nie
ulegli asymilacji z ludnością słowiańską – dali oni początek narodowi albańskiemu.
3. Państwo Samona.
Lata 625-626 były decydujące dla panowania Awarów w Europie Środkowo-Wschodniej. Ich
porażka w trakcie oblężenia Konstantynopola osłabiła też ich prestiż i mit o niezwyciężoności. Jeszcze w 623 r. plemiona słowiańskie zamieszkujące obecne wschodnie Czechy, Słowację,
Panonię i Morawy podniosły bunt i zrzuciły zwierzchnictwo Awarów. Dużą rolę w buncie mieli też Bizantyjczycy i Frankowie podburzając do buntu. Kierował nim niejaki Samon (Samo). Był kupcem frankijskim, choć jego imię jest pochodzenia celtyckiego. Jego zdolności
oraz pomoc jakiej Słowianom udzielił (dostarczał broń i żywność) spowodowały, że okrzyknięto go władcą. Po obaleniu władzy Awarów podjął walki z królem Franków – Dagobertem I i pokonał jego wojska w bitwie pod Wogastinsburgiem (631 r.). Sukcesy sprawiły, że jego władzę uznały plemiona czeskie i Derwan – władca Serbów połabskich. Plemię Korutanów (dzisiejszych Słoweńców) zawarło z nim sojusz. Wspólnie kilka razy spustoszyli Turyngię. Mimo, że Samon miał przynajmniej 22 synów, po jego śmierci państwo rozpadło się (653). Nie był to proces błyskawiczny, ale trwający kilkadziesiąt lat. Ziemie państwa Samona weszły później w skład Państwa Wielkomorawskiego.