Zapalenie cewki moczowej.

Jednym z układów organizmu ludzkiego jest układ wydalniczy. Zapewnia on prawidłowe funkcjonowanie ustroju regulując gospodarkę niestrawionymi resztkami pokarmów i wydalając je na zewnątrz w postaci kału lub moczu. Niestety, tak jak cały ludzki organizm, tak i układ wydalniczy, jest narażony na ryzyko chorób.

Cewka moczowa, która jest ważnym ogniwem układu, jest zagrożona przede wszystkim dwoma infekcjami: bakteryjnym zakażeniem układu moczowego oraz nierzeżączkowym zapaleniem cewki.
Pierwsza przypadłość - zakażenie układu moczowego - jest pojęciem bardzo szerokim. Określa się tak stany zakażenia tego układu nie lokalizując, gdzie nastąpiły, a dotyczą całego zespołu organów – także cewki. Obraz kliniczny tych wszystkich przypadków też jest szeroki: od zakażeń dolnego odcinka dróg moczowych, przebiegających łagodnie, wręcz bezobjawowo, po ciężkie zajęcie miąższu nerkowego. Przebieg choroby zależy od rodzaju zakażenia oraz mechanizmów obronnych ustroju, które u jednego działają silniej u drugiego słabiej.
Największa liczba zachorowań przypada na okres noworodkowy i niemowlęcy. Częściej chorują dziewczynki, czemu sprzyja krótka cewka moczowa, przez którą wnikają bakterie. U młodszych dzieci choroba może rozwijać się bezobjawowo albo te objawy są nietypowe. W pierwszej fazie mogą się jedynie pojawić bakterie w moczu. Dopiero potem mogą zaniepokoić stany podgorączkowe, wymioty, biegunka, gorszy apetyt, ale nadal nie są to objawy wskazujące jednoznacznie na przyczynę dolegliwości ulokowaną w układzie moczowym. Dopiero kiedy zmiany w moczu - jego ilości i wyglądzie - stają się widoczne, a dziecko skarży się na ból i parcie na pęcherz, obraz staje się jaśniejszy. W ostrym przebiegu choroby potwierdzenie rozpoznania opiera się na wynikach badań laboratoryjnych (badanie ogólne moczu oraz bakteriologiczne, czyli tzw. posiew) a także USG jamy brzusznej ze szczególnym uwzględnieniem nerek i dróg moczowych.

Przyczyną zła są w większości bakterie wchodzące w skład prawidłowej flory jelitowej człowieka. Za 75-80 procent wszystkich zakażeń odpowiada pałeczka okrężnicy (E.coli). W pozostałych przypadkach winę ponoszą bakterie gramm-ujemne: Proteus, Klebsiella, Enterobacter, Pseudomonas. Wśród bakterii gramm-dodatnich przyczyną zakażeń bywa najczęściej paciorkowiec kałowy (Enterococcus)i gronkowiec biały (Staphylococcus albus). Zakażenia grzybicze w ostatnim czasie, z racji powszechnego stosowania antybiotyków, zdarzają się coraz częściej.
Na zakażenie układu moczowego częściej narażone są kobiety. Powodem zakażenia nie są wyłącznie bakterie wnikające z zewnątrz. Ma na to wpływ zaleganie moczu w pęcherzu w wyniku jego niecałkowitego opróżniania, stany zapalne cewki moczowej, wrodzony defekt błony śluzowej pęcherza upośledzający jego działanie ochronne, odpływy wsteczne moczu wywołane wadami wrodzonymi.
Leczenie jest uzależnione od stopnia zakażenia, jego umiejscowienia oraz bakterii, które go wywołały i wielu innych czynników, które lekarz musi brać pod uwagę. Leczenie zakażeń układu moczowego jest długotrwałe. W tym czasie mocz bada się kilkakrotnie, aby nabrać pewności, że zagrożenie minęło. Przerwanie leczenia grozi nawrotem choroby. Poza lekami zaleca się w trakcie kuracji umiarkowanie aktywny tryb życia i ochronę przed oziębieniem.

Aby zapobiegać chorobom układu moczowego wystarczy przestrzegać prostych zasad:
- przestrzeganie zasad higieny osobistej;
- nieprzetrzymywanie moczu;
- regularne wypróżnianie pęcherza;
- niedoprowadzenie do stanów chorobowych.

Druga choroba - nierzeżączkowe zapalenie cewki moczowej (NGU) jest jedną z najczęstszych chorób przenoszonych drogą płciową, będącą przyczyną większości przypadków zapalenia cewki moczowej i szyjki macicy u kobiet, zapalenia cewki moczowej u mężczyzn oraz zapalenia odbytnicy i gardła u osób obojga płci. NGU najczęściej jest wywołane przez Chlamydia trachomatis, rzadziej przez Ureaplasma urealyticum czy Mycoplasma hominis. Co do epidemiologii największą liczbę chorych zaobserwowano wśród osób niezamężnych, poniżej 25 roku życia, które utrzymywały stosunki seksualne z dwiema, lub więcej osobami w ciągu ostatniego roku bez stosowania mechanicznych środków antykoncepcyjnych. Do zakażenia dochodzi podczas kontaktu z błonami śluzowymi zakażonej osoby. U około 75% kobiet oraz 50% mężczyzn przebieg choroby jest bezobjawowy. Z tego powodu wiele z osób nie jest leczona, a tym samym rozprzestrzenia chorobę na dalsze osoby. U mężczyzn objawy zapalenia cewki moczowej zazwyczaj pojawiają się w 7-28 dni po stosunku z chorą osobą i objawiają się uczuciem pieczenia, dyskomfortu oraz wyciekiem ropno-śluzowej wydzieliny z cewki moczowej. Powyższe objawy najbardziej nasilone są rano, kiedy to może dojść do sklejenia brzegów cewki moczowej przez zeschniętą wydzielinę, czemu towarzyszy zaczerwienienie tej okolicy. Na bieliźnie można zauważyć ślady po zaschniętej wydzielinie. W sporadycznych przypadkach przebieg choroby może być ostry, z bólami przy oddawaniu moczu oraz częstomoczem i dużą ilością ropnej wydzieliny. U kobiet do najczęściej zgłaszanych objawów należą upławy, pieczenie podczas oddawania moczu, częste oddawanie moczu oraz niekiedy bóle w podbrzuszu oraz podczas stosunku. Przy zapaleniu szyjki macicy charakterystyczna jest żółtawa, śluzowo-ropna wydzielina.

Potwierdzenie rozpoznania opiera się na badaniu bakteriologicznym rozmazu wydzieliny z cewki moczowej. Obecnie często wykonuje się testy wykrywające obecność Chlamydii, które przeprowadza się po pobraniu wymazów z cewki moczowej lub szyjki macicy. Badanie to ma na celu również wykluczenia zakażenia rzeżączką.

U mężczyzn nieleczone zakażenie może doprowadzić do zapalenia najądrza, zwężenia cewki moczowej a u kobiet do rozwoju zapalenia gruczołu Bartholiniego, zapalenia jajowodów i jajników. U obu płci może dojść do niepłodności, zapalenia stawów lub zespołu Reitera (zapalenie cewki moczowej, zapalenie stawów i zapalenie spojówek lub błony naczyniowej oka). Coraz częściej dochodzi do zapalenia gałki ocznej u noworodków urodzonych przez kobiety z zakażeniem chlamydiowym kanału szyjki macicy. Nierzeżączkowemu zakażeniu cewki moczowej można zapobiec poprzez
• utrzymywanie abstynencji seksualnej
• pozostawanie w związku z jedną, niezarażoną osobą
• unkanie przypadkowych stosunków seksualnych
• używanie prezerwatyw podczas stosunków.

Aby uniknąć powikłań, które wynikają z zakażenia chlamydiami, w tym niepłodności czy ciąży pozamacicznej, kobiety aktywne seksualnie, które mogą ulec zakażeniu powinny poddawać się badaniu razem z testem na Chlamydie przynajmniej raz na rok.
W celu zapobiegnięcia zakażeniom oczu u noworodków, należy przeprowadzać badania w kierunku chlamydii jeszcze w czasie ciąży.
Wszystkie osoby, zarówno kobiety jak i mężczyźni, powinni przechodzić rutynowe badania kontrolne corocznie, nawet, jeśli nie mają oni żadnych objawów chorób przenoszonych drogą płciową. Kobiety powinny mieć przeprowadzane badania kontrolne w kierunku Chlamydii w przypadku, gdy:
• są aktywne seksualnie w wieku poniżej 20 roku życia
• są aktywne seksualnie i mają zwiększone ryzyko zakażenia chorobami przenoszonymi drogą płciową (wielu partnerów seksualnych, stosunki płciowe z mężczyznami, którzy nie używają prezerwatyw).

Nierzeżączkowe zakażenia cewki moczowej mogą być skutecznie leczone przez 7-10dni antybiotykami, różnymi w zależności od rodzaju drobnosutroju. U osób, u których następuje nawrót choroby wymagają dłuższego podawania leków. Zawsze leczeniu powinien zostać również poddany seksualny partner, dzięki czemu ograniczy się ewentualnemu ponownemu zakażeniu. W ciężkich przypadkach, może być konieczne podanie antybiotyków dożylnie. Pełna kuracja antybiotykowa pozwala wyleczyć nierzeżączkowe zakażenie cewki moczowej, a także zapobiec jego powikłaniom.

Tak jak w przypadku wszystkich chorób, tak i przy zapaleniu cewki moczowej najważniejsza jest profilaktyka. Dzięki zapobieganiu można uniknąć nie tylko dyskomfortu związanego z chorobą, ale także wielu groźnych powikłań.