Uprawy w Polsce

Pszenica
Gatunki pszenicy uprawiane w Polsce wymagają urodzajnych gleb. Warunki glebowe, a w mniejszym stopniu klimatyczne, powodują, że na rozległym obszarze północnej i środkowej Polski, z wyjątkiem województw nad środkową i dolną Wisłą (woj. płockie, włocławskie, toruńskie i elbląskie), udział pszenicy w strukturze zasiewów jest mały. Szczególnie mały udział w strukturze zasiewów, poniżej 5 %, ma pszenica na zwanym obszarze środkowo- i północno-wschodnim (woj. olsztyńskie, suwalskie, łomżyńskie, białostockie, ostrołęckie, siedleckie, warszawskie, radomskie). Najwięcej powierzchni gruntów (powyżej 20 %) przeznacza się pod uprawę pszenicy w Polsce południowej i południowo-wschodniej, gdzie występują żyzne gleby utworzone z lessów oraz czarnoziemy. Są to: Nizina Śląska, Przedgórze Sudeckie, Podkarpacie, Wyżyna Lubelska (woj. chełmskie, zamojskie, przemyskie, krośnieńskie, krakowskie, wałbrzyskie, legnickie, wrocławskie, opolskie). Pszenica zajmuje ok. 16 % ogólnego areału zasiewów, przy czym wskaźnik ten w gospodarce uspołecznionej jest wyraźnie niższy niż w gospodarce indywidualnej.
Żyto
Żyto nie ma specjalnych wymagań zarówno glebowych, jak i klimatycznych. Udaje się na glebach słabo urodzajnych. W związku z tym żyto uprawia się w całym kraju, jednakże z bardzo dużym zróżnicowaniem natężenia. Najwięcej żyta uprawia się w Polsce środkowo-wschodniej (Nizina Mazowiecka i Podlaska), gdzie zalegają gleby bielicowe (25-45 %). Niewiele żyta uprawia się na Nizinie Śląskiej oraz w pasie wyżyn południowych i na Żuławach (około 5 %). Żyto zajmuje ok. 16,2 % ogólnego areału zasiewów.
Jęczmień
Obszar zasiewów jęczmienia pokrywa się z rejonami uprawy pszenicy, z tym że zajmuje on znacznie mniejszą powierzchnię - ok. 8 % ogólnego areału zasiewów. Jest on uprawiany głównie jako zboże jare. Najwięcej jęczmienia uprawia się w trzech województwach pół-nocno-wschodnich (elbląskie, olsztyńskie, suwalskie). Jęczmień browarny uprawiany jest na Nizinie Południowo-Wielkopolskiej, na Równinie Wrocławskiej oraz Legnickiej, na Kujawach i na Wyżynie Lubelskiej.
Owies
Zajmuje on ok. 5 % powierzchni zasiewów. Uprawia się go w województwach podlaskich, ponieważ utrzymuje się w nich wysoka obsada koni na 100 ha oraz w trzech województwach górskich - nowosądeckim, bielskim i jeleniogórskim, gdzie ubogie gleby górskie zajmują znaczne powierzchnie. Najmniej owsa uprawia się w środkowej części kraju, szczególnie w województwach: toruńskim, płockim, ciechanowskim, a także legnickim, wrocławskim i zamojskim.

Do roślin przemysłowych zalicza się: buraki cukrowe, len, konopie, rzepak i rzepik, mak, słonecznik, soję, chmiel, tytoń.
Ziemniaki
90 % uprawy ziemniaków skupia się w gospodarstwach indywidualnych. Pod uprawę przeznacza się ok. 13 % ogólnego areału zasiewów. Polska zajmuje drugie miejsce w produkcji ziemniaków na świecie po b. ZSRR - 13,1 % udziału w produkcji światowej. Mało ziemniaka uprawia się w województwach zdominowanych przez sektor uspołeczniony (poniżej 12 %), dużo natomiast na pozostałym obszarze, zwłaszcza w Polsce środkowej i na Podlasiu (21-25 %). Wpływają na to chłonne rynki konsumpcyjne aglomeracji Warszawy i Łodzi oraz konurbacji górnośląskiej.
Buraki cukrowe
W krajowej strukturze zasiewów burak cukrowy zajmuje około 3 %. Mają one duże wymagania zarówno glebowe, jak i klimatyczne. Najwięcej buraków uprawia się w pasie województw od Żuław Wiślanych po Przedgórze Sudeckie, gdzie zajmują ponad 4 % powierzchni zasiewów (oprócz województwa gdańskiego). Drugi zwarty obszar dużego natężenia pokrywa się z Wyżyną Wschodniomałopolską.
Rzepak i rzepik
Wymagają dobrych gleb oraz nie znoszą mrozów. Najwięcej rzepaku i rzepiku uprawia się w zachodniej, zachodnio-północnej i zachodnio--południowej części kraju, a zwłaszcza na Dolnym Śląsku, w Wielkopolsce, na Kujawach, na Żuławach oraz w mniejszym stopniu na Wyżynie Lubelskiej. Rzepak i rzepik zajmują 3,5 % ogólnego areału zasiewów.
Mak, słonecznik i soja
Uprawiany jest na Kujawach i w Wielkopolsce, na południu kraju w województwach na Nizinie Śląskiej oraz w woj. przemyskim i zamojskim.
Len
Wymaga znacznej ilości wilgoci w glebie i w powietrzu. Dlatego też uprawiany jest w Polsce północno-wschodniej i południowo-zachodniej. W produkcji lnu Polska zajmuje drugie miejsce w świecie po b. ZSRR. Len zajmuje 0,2 % ogólnego areału zasiewów.
Konopie
Wymagają żyznych gleb oraz ciepłego i słonecznego lata. Uprawiane są w gospodarstwach indywidualnych na Wyżynie Lubelskiej.
Chmiel
Uprawa jego wymaga żyznych gleb i dużego nasłonecznienia. Jest on uprawiany na Wyżynie Lubelskiej i Kielecko-Sandomierskiej.
Tytoń
Jego uprawa wymaga zezwolenia, a cała produkcja musi być sprzedana państwu. Uprawa tytoniu koncentruje się w następujących okręgach: lubelskim, rzeszowskim, krakowskim, kieleckim, chełmińsko-kwi-dzyńskim i białostocko-suwalskim.

Trzoda chlewna
W Polsce hoduje się ok. 19,5 min sztuk trzody chlewnej, co stanowi 2,3 % udziału w świecie. Średnia obsada na 100 ha użytków rolnych wynosi 104 szt. trzody. Największa obsada utrzymuje się w województwach środkowo-zachodnich i zachodnich (ponad 150), zwłaszcza w trzech województwach: leszczyńskim, poznańskim i kaliskim. Bardzo małą obsadę trzody chlewnej (poniżej 50 szt. na 100 ha) mają tereny Karpat i Sudetów.
Bydło
W Polsce hoduje się ok. 10 min sztuk bydła, co stanowi 0,8 % udziału w świecie. Średnia obsada na 100 ha użytków rolnych wynosi 53,7 sztuk bydła.
Największa obsada bydła (ok. 80 szt. na 100 ha użytków rolnych) występuje w województwach: nowosądeckim, krośnieńskim, rzeszowskim, przemyskim. Związane to jest z dużą gęstością zaludnienia, rozdrobnieniem gospodarstw rolnych i dużym wewnętrznym spożyciem
mleka.
Drugim rejonem znacznego nasilenia hodowli bydła jest pas województw ciągnący się od woj. opolskiego przez kaliskie, leszczyńskie, poznańskie, sieradzkie, płockie, ciechanowskie, włocławskie, toruńskie po
suwalskie.
Najmniejszą obsadę bydła (poniżej 50 szt.) mają województwa północne i środkowo-wschodnie.
Owce
Pogłowie owiec w Polsce wynosi ok. 4 min sztuk, co stanowi 0,3 % udziału w świecie. Średnia obsada na 100 ha użytków rolnych wynosi 22,3 szt. owiec. Najwięcej owiec hoduje się w następujących regionach kraju:
- centralnym - woj.: piotrkowskie, leszczyńskie, poznańskie;
- karpackim - woj. bielskie i nowosądeckie;
- sudeckim.
Nieznaczne natężenie chowu cechuje dwa rejony: Małopolski i Pół-nocnomazowiecki.
Konie
Pogłowie koni w Polsce wynosi 941 tys.szt. i ulega ono z roku na rok zmniejszeniu. Przeciętna w kraju obsada wynosi 6 szt. na 100 ha użytków rolnych, przy czym w gospodarstwach państwowych ok. 1 szt., a w indywidualnych ok. 10 szt.
Najwięcej koni hoduje się w Polsce południowo-wschodniej i centralnej; natomiast najmniej w Polsce zachodniej i północnej.