Język polski

Gatunki literackie okresu starożytności?

Odpowiedź

kaśku1234

ODA [gr.], lit. utwór wierszowany, utrzymany w stylu patetyczno-retorycznym, o kunsztownych układach metrycznych i stroficznych, opiewający wzniosłą ideę, wybitną postać lub niezwykły czyn; termin oznaczający pierwotnie utwór liryczny przeznaczony do śpiewania PIEŚŃ, lit.: Najstarszy i najbardziej powszechny gat. poezji lirycznej, związany genetycznie z muzyką; w tradycji antycznej występowała jako składnik zbiorowych obrzędów TRAGEDIA [łac. < gr.], jeden z podstawowych gatunków dramatu, obejmujący utwory, w których ośr. i siłą napędową akcji jest konflikt tragiczny ( tragizm) między dążeniami wybitnej jednostki a siłami wyższymi, zakończony klęską bohatera ( katastrofa). Jego losy, naznaczone patosem, miały wzbudzać u widzów uczucia litości i trwogi prowadzące do przeżycia katharsis ; tragedia ukształtowana w literaturze starogr., genetycznie związana z uroczystościami ku czci Dionizosa ( dytyramb), miała ściśle określone zasady kompozycyjne: przeplatanie się pieśni chóru (stasimon, parodos, exodos), z dialogami postaci scenicznych (epejsodion), całość poprzedzona prologiem; tematyka nawiązywała do wątków mitologicznych. Ewolucja tragedii prowadziła do ograniczenia roli chóru na rzecz akcji i dialogów. Klasyczną postać nadali tragedii Ajschylos, Sofokles, Eurypides. Tragedia rzymska (Liwiusz Andronikus, Seneka), oderwana od źródeł kultowych, realizowała cele polit., dydaktyczne, moralizatorskie KOMEDIA [łac. < gr.], gatunek dramatu obejmujący utwory operujące środkami komizmu, o żywej akcji i pomyślnym zakończeniu. Powstała w staroż. Grecji z improwizowanych mimów lud. oraz pochodów, połączonych ze śpiewami satyr. (komos), należących do obrzędów dionizyjskich; w V w. p.n.e. pojawiła się komedia staroattycka (Arystofanes), łącząca satyrę polit. z elementami baśniowymi i groteskowymi; w IV w. p.n.e. — komedia średnia (m.in. Antyfanes, Eubulos), pozbawiona elementu satyr.-polit., który zastąpiła realist. obrazkami z codziennego życia; w IV–III w. p.n.e. — komedia nowa (Menander) pogłębiła realizm obyczajowy (do niej gł. nawiązała komedia rzymska, zwł. Plaut i Terencjusz). Komedia antyczna stworzyła podstawowe formy europejskiej komedii nowożytnej, zapoczątkowanej w epoce renesansu. EPIGRAMAT [gr.], epigram, krótki, dowcipny utwór poet. o zaskakującej puencie, oparty na paradoksalnym koncepcie, często satyr.; gatunek przejęty z poezji staroż. (Symonides z Keos uchodzi za jego twórcę, ponadto m.in. Kallimach, Marcjalis)

szafkakrystian1996

Gatunki literackie w starożytności, najwcześniej powstał w Grecji epos bohaterski Homera (VIII w. p.n.e.), w Rzymie reprezentowany przez Wergiliusza (I w. p.n.e.). Grecki poeta Hezjod (VII/VI p.n.e.) jest autorem innych jego odmian: eposu kosmogonicznego, eposu genealogicznego i eposu dydaktycznego. Obchodzone kilka razy w roku uroczystości ku czci boga Dionizosa stały się początkiem greckiego teatru, a następnie gatunków dramatu. Najpierw ukształtowana została tragedia, autorami jej byli Ajschylos, Sofokles i Eurypides (V w. p.n.e.), w Rzymie Akcjusz (II w. p.n.e.), po niej dopiero powstała komedia, w Grecji pisał je Arystofanes (IV w. p.n.e.), a w Rzymie Plaut (III/II w. p.n.e.) i Terencjusz (II w. p.n.e.). Uprawiana w Grecji (VII/VI w. p.n.e.) liryka monodyczna (wykonywana solo) wykształciła zróżnicowaną tematycznie elegię: elegie wojenne Tyrtajosa, elegie polityczne Solona, elegie żałobne Archilocha, elegie erotyczne Mimnermosa, a w Rzymie Owidiusza (I w. p.n.e.). Równie znaczącym gatunkiem stały się pieśni: miłosne Safony, biesiadne Alkajosa i Anakreonta, a w Rzymie wielotematyczne Horacego (I w. p.n.e.). Grecka liryka chóralna wykształciła różne odmiany hymnu (którego twórcą był Alkman), a jego rozwój (VI/V w. p.n.e.) doprowadził do powstania: peanu, dytyrambu, epinikionu, skolionu, epitalamium i trenu (pisali je m.in. Pindar, Alkajos, Safona, Teokryt). W kolejnych latach powstają nowe gatunki literackie, uznanie zyskują: bajki Ezopa (VI w. p.n.e.), w Rzymie pisane przez Fedrusa (I w.); epigramaty Symonidesa (VI w. p.n.e.), zróżnicowane tematycznie przez Kallimacha (IV/III w. p.n.e.), uprawiane w Rzymie przez Marcjalisa (I w.); idylle (sielanki) autorstwa Teokryta (III w. p.n.e.), znane jako rzymskie Bukoliki Wergiliusza; satyry pisane w Rzymie przez Lucyliusza (II w. p.n.e.) i Horacego. Literaturę antyczną reprezentuje również romans, którego początki sięgają historycznej formy Ksenofonta (V/IV w. p.n.e.), ale rozkwit w II/III w. przynosi romans pasterski Longosa i czysty romans Heliodora. Rzymską odmianą tego gatunku była parodia wersji greckiej napisana przez Petroniusza (I w.), wiek później wykształciła się forma powieści satyryczno-fantastycznej o tematyce obyczajowej Apulejusza (II w.). Hasło opracowano na podstawie “Słownika Encyklopedycznego - Język polski” Wydawnictwa Europa. Autorzy: Elżbieta Olinkiewicz, Katarzyna Radzymińska, Halina Styś. ISBN 83-87977-20-9. Rok wydania 1999. to to na pewno ja to pisałam :)

zielarz953

epos, tragedia, bajki, satyry

Dodaj swoją odpowiedź

Język polski

Gatunki literackie okresu starożytności?

Rodzaje i gatunki literackie w literaturze II połowy XVII wieku.

Gatunki literackie

Definicje i rodzaje dramatów

Zestaw pytań i odpowiedzi na maturę ustną z polskiego

Matura ustna - opracowane pytania z Oświecenia.