Wielka Brytania
STOLICA: Londyn
POWIERZCHNIA: 244,1 tys. km2
LUDNOŚĆ: ok. 60 mln
GĘSTOŚĆ ZALUDNIENIA: 238 osób/km2
USTRÓJ: monarchia parlamentarna
PODZIAŁ ADMINISTRACYJNY:
Anglia – 130 obszarów samorządowych;
Irlandia Płn. – 26 dystryktów;
Szkocja – 22 regiony ( w tym 3 wyspiarskie);
Walia – 32 obszary samorządowe.
JĘZYK URZĘDOWY: Angielski
PRODUKT NARODOWY BRUTTO: na mieszkańca: 18 700 dolarów ameryk.
ŚWIĘTO NARODOWE: 8 czerwca – oficjalne obchody urodzin królowej.
Zjednoczone Królestwo to wielonarodowy kraj, najliczniejszą grupę stanowią Anglicy ( 80 % ogółu mieszkańców). Mniej liczne grupy narodowe – Szkoci ( 10%), Walijczycy (2%) i Irlandczycy (4%) - zachowały wiele odrębności etnicznych i kulturalnych ( m.in. język, zwyczaje i poczucie odrębności narodowej). Chrześcijanie stanowią większość, najliczniejszą grupę tworzą anglikanie ( 56,8% ogółu populacji kraju); inni to katolicy ( 13,1%), szkoccy prezbiterianie(7%), metodyści (4,3%) i pozostali chrześcijanie (5,7%). Wśród ludności napływowej dominują muzułmanie, żydzi, sikhowie i hindusi. Dwa kościoły- anglikański i prezbiteriański są oficjalnie uznane przez państwo i wspierane przez nie prawnie i finansowo.
Walutą Wielkiej Brytanii jest funt szterling, którego wartość jest równa 100 pensom. Funta często nazywa się w języku potocznym „quid” a pensy „p”.
Monety znajdujące się w obrocie to: 1p, 2p, 5p, 10p, 20p, 50p i 1£.
Banknoty: 5£, 10£, 20£, 50£.
1 cal (in.) = 2,54 cm
1 stopa (ft.) = 12 in. = 30,48 cm
1 jard (yd.) = 3 ft. = 91,44 cm
1 mila (mi.) = 1,61 km
1 pint (pt.) = 0,57 litra
1 kwarta (qt.) = 2 pt. = 1,14 litra
1 galon (gl.) = 4 qt. = 4,56 litra
1 uncja (oz.) = 28,35 grama
1 funt (lb.) = 16 oz. = 453,6 grama
Wielka Brytania ma bardzo dobrze rozwiniętą linię brzegową. Przekracza ona 7,5 tysiąca km. Wybrzeże charakteryzuje się licznymi zatokami i estuariami rzek. O morskim charakterze państwa decydują liczne zatoki tj. Kanał Brystolski, Zatoka Cardigan, Zatoka Liverpoolska, Firth of Clyde i wiele, wiele innych.
Urozmaicone ukształtowanie powierzchni stanowią w dużej części stare góry i wyżyny. Dominują Góry Kaledońskie, Grampian, Wyżyna Południowo-szkocka, północna Irlandia, Góry Kambryjskie. Ponadto występują też Góry Penińskie, południowa Walia i Półwysep Kornwalijski
Pomimo położenia w wysokich szerokościach geograficznych, na Wyspach Brytyjskich panuje klimat umiarkowany, wybitnie morski i ciepły.
Częstym zjawiskiem są mgły, zwłaszcza jesienią i zimą w rejonach wielkich miast, latem występują na wybrzeżu.
Wyspy pokrywa gęsta sieć rzek, krótkich o wyrównanych stanach wód w ciągu roku. Najdłuższą rzeką w Wielkiej Brytanii jest Tamiza (338 km długości) wypływająca ze wzgórz Cotswold, płynąca przez Basen Londyński do Morza Północnego.
Z rzekami liczne szlaki wodne łączące Morze Północne z Morzem Irlandzkim i Atlantykiem tworzą kanały, budowane już od końca XVIII wieku. Jeziora występują licznie w górach Szkocji, Górach Kumbryjskich i Górach Kambryjskich. Najgłębsze jeziora występują w Szkocji ( Loch Ness i Monar), osiągające do 310 m głębokości.
Na obszarach nizinnych występują gleby brunatne i płowe. W okolicach Salisbury – rędziny. Wyżyny i góry pokrywają ubogie gleby kamieniste i żwirowe( bielicowe, brunatne oraz torfowe).
Poprzez intensywną działalność człowieka, naturalne formacje roślinne zamieniono w większości na użytki rolne. Pozostałości olbrzymich niegdyś kompleksów leśnych zachowały się w południowej Anglii i na wyżynach Walii ( lasy liściaste z dębem i bukiem) oraz w górach Szkocji i na Półwyspie Kornwalijskim ( lasy iglaste, głównie sosnowe).W krajobrazie charakterystyczne są wrzosowiska i torfowiska. Faunę licznie reprezentują ptaki i ryby. Ssaki występują rzadziej, największym zachowanym jest jeleń, zamieszkujący góry Szkocji. Inne, które można tu spotkać, to m.in. lis, borsuk, wydra i gronostaj.
Wielka Brytania należy do krajów wysoko rozwiniętych gospodarczo. Ziemia rolna zajmuje 75% powierzchni kraju a rolnicy stanowią 2 % całkowitej jego ludności. Taka produkcja zaspokaja 50% potrzeb żywnościowych kraju. Uprawia się tam głównie pszenicę, jęczmień, len, rzepak, ziemniaki i buraki cukrowe.
W regionach górskich rozwinęła się hodowla owiec, a na podgórzach i nizinach bydła, głównie mlecznego. W południowo-wschodniej Anglii i Irlandii Północnej rozwinęła się także hodowla trzody chlewnej. Na terenie całego kraju powszechny jest też chów drobiu.
Rybołówstwo w gospodarce brytyjskiej od zawsze odgrywało pewną rolę i nadal odgrywa, pomimo zubożenia łowisk i konkurencji zagranicznej.
Przemysł przetwórczy Wielkiej Brytanii obejmuje głownie przemysł maszynowy i metalowy, chemiczny oraz spożywczy. Nowe gałęzie przemysłu stopniowo wypierają tradycyjne działy. Również przemysł stoczniowy uległ w ostatnich latach redukcji. Obecnie państwo to specjalizuje się w produkcji okrętów i łodzi podwodnych o napędzie atomowym.
Sieć komunikacyjna jest bardzo dobrze rozwinięta w Wielkiej Brytanii. Długość linii kolejowych wynosi ok. 17 875 km (bez Irlandii Północnej), w tym 4970 km zelektryfikowanych. Długość dróg o utwardzonej nawierzchni wynosi ok. 400 tyś. Km, z tego ok. 4000 km to autostrady. W przewozie pasażerów najwyższe miejsce zajmuje transport samochodowy, później kolejowy. W dużych miastach tj. Londyn, transport samochodowy został wyparty przez metro, głownie z powodu korków. Londyńskie metro nazywa się TUBE. Ważną rolę w ruchu pasażerów zajmuje również transport powietrzny, z międzynarodowymi lotniskami tj. Heathrow, Gatwick, Stanstead w Londynie i International w Manchesterze.
Głównymi portami są: Londyn, Liverpool, Southampton, Milford Haven, Glasgow i Grimsby.
W Wielkiej Brytanii 92% uczniów uczęszcza to szkół publicznych, a 8% do renomowanych szkół prywatnych. Przykładami takich szkół jest męska uczelnia przy zamku Windsor bądź szkoła w Londynie znajdująca się przy Downing Street.
Brytyjski program szkolnictwa przewiduje 3 etapy nauczania. Primary School (szkoła podstawowa) trwająca od 5 do 11 roku życia, Secondary School (Gimnazjum) trwające od 11-16 roku życia i nadobowiązkowe College i University.
Nauka w Secondary school zakończona jest tzw. GCofCE (General Certificate of Central Education). 30% Uczniów po zdaniu certyfikatu kieruje się na uniwersytet a 20% wybiera inną formę edukacji. 50% Uczniów po zakończeniu Secondary School idzie do pracy.
Słynne uniwersytety znajdujące się na terenie Wielkiej Brytanii to np. Oxford University czy Cambridge University.
Jedzenie w Wielkiej Brytanii dzieli się na 3 posiłki. Pierwszy z nich to śniadanie (Breakfast). W dzisiejszych czasach są to głównie płatki śniadaniowe i sok, lecz tradycyjny brytyjski posiłek składa się z: jajek, bekonu, pomidorów, kiełbasy i prażonego chleba. Drugim posiłkiem jest lunch, na który zwykle Brytyjczycy jedzą kanapki. Obiad w Wielkiej Brytanii odbywa się dosyć późno, bo ok. godziny 18-19. Zazwyczaj są to ryba (fish) lub pieczona wołowina (roast beef) z frytkami (fries). Tradycją jest jedzenie w niedzielę tzw. Roast dinner, w którego skład wchodzi: pieczone mięso, pieczone ziemniaki, Yorkshire Pudding i warzywa. Brytyjczycy są amatorami piwa, które nazywają „Pint’y”.
Tradycja mówi, iż o godzinie 17 brytyjskiego czasu odbywa się Tea Time, czyli tzw. picie herbaty. Przeciętny mieszkaniec tego kraju pije około 8 filiżanek herbaty dziennie.
· New Year (Nowy Rok)
· Pancake Day – Święto Placka – Luty
· Valentines Day – Walentynki – 14 Luty
· Big Friday
· Easter
· Urodziny królowej – 8 czerwca
· Halloween – 31 pażdziernika
· Guy Folks Day – 5 Listopada
· Christmas Eve – Wigilia Bożego Narodzenia
· Christmas – Boże Narodzenie
· New Year’s Eve (Sylwester)
Jest wiele sportów, które narodziły się w Wielkiej Brytanii i zdobyły popularność na całym świecie. Takimi sportami są:
· Piłka nożna
· Rugby
· Krykiet
· Golf
· Polo
Są one bardzo popularne w krajach brytyjskich. Równie często mieszkańcy Wielkiej Brytanii zmagają się na rowerach, pływają (20.000 publicznych basenów w samej Anglii), uprawiają jazdę konną, grają w tenisa czy uprawiają jogging. Słynne ośrodki sportu na cały świat to np. stadion Wembley czy Wimbledon.
W stolicy Wielkiej Brytanii – Londynie znajduje się wiele atrakcji turystycznych. Jest tam bowiem słynny na cały świat zegar Big Ben, muzeum figur woskowych Madame Tussaud, Westminster Parliament, The Tower of London, Westminster Abbey, St. Edward Chapel, Buckingham Palace, Hide Park, St. James Park, Regent Park, Covent Garden, Science Museum, Natural History Museum, London Eye, Museum of London, Royal Albert Hall. Warto jest również zobaczyć place i mosty tj. Piccadilly Circus, Trafalgar Square, Tower Bridge, London Bridge. Wielką atrakcją turystyczną dla kobiet I mężczyzn jest Oxford Street, ulica wypełniona sklepami.
Poza Londynem jest jeszcze wiele atrakcyjnych miejsc do zobaczenia jak np. Windsor Castle – druga siedziba królowej w Windsorze, Stonehenge, Katedra w Edynburgu, dom Shakespeara w Yorku, Liverpool i jego sławni mieszkańcy - The Beatles, Uniwersytety i miasta Oxford i Cambridge.