Wielka Brytania.

Pełna nazwa tego państwa brzmi : Zjednoczone Królestwo Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej . Jest to państwo "wyspiarskie" , które znajduje się w Północno - Zachodniej Europie . Jest otoczone od strony północno-zachodniej Oceanem Atlantyckim , od zachodniej Morzem Irlandzkim , i od wschodu jak i od południa Morzem Północnym. Wielka Brytania dzieli się zasadniczo na cztery częsci : Anglię, Szkocję, Walię oraz Irlandię Północną. Anglia jest złożona z 46 hrabstw , Walia z 8 hrabstw, Szkocja z 12 regionów , Irlandia Północna z 26 dystryktów , ponadto w skład Wielkiej Brytanii wchodzą dwa obszary autonomiczne : Wyspy Normandzkie i Wyspa Man . Stolicą tego państwa jest Londyn , w którym mieszka ponad 7 mln ludzi .

1.Ludność

Zjednoczone Królestwo Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej jest krajem o wielkim potencjale ludnościowym. Na obszarze mniejszym o 20 % od Polski, zamieszkuje 57 mln osób. Struktura funkcjonalna tej ludności była następująca: osoby w wieku produkcyjnym (16-65 lat) stanowiły 50,7%, zaś w wieku powyżej 65 latm czyli poprodukcynym było aż 26% ludności. Ludności czynnej zawodowo było 46%. Liczby te wskazują, że młodzież i dzieci, czyli ludność w wieku przed produkcyjnym stanowią zaledwie 23,3%. W poszczególnych częściach kraju gęstość zaludnienia bardzo się różni. Najbardziej zaludnione tereny to regiony północno-zachodnie ( Liverpool, Manchester), południowo-wschodnie (Londyn) i zachodnie midlandy (Birmingham).

1.Warunki naturalne

1.1 Ukształtowanie powierzchni

Wielka Brytania jest krajem bardzo zróżnicowanym pod względem budowy geologicznej. Najbardziej wyniesione są obszary starych fałdowań. Są to Góry Kaledońskie, Grampiany, Kambryjskie, a także Masyw Kumbrii, zwany Dystryktem Jeziornym. W tych górach występują szczyty powyżej 600 m. n.p.m. Najwyższym szczytem Wielkiej Brytanii jest Ben Nevis (1343 m. n.p.m.) położony w Grampianach. Wyżej wymienione góry mają parę wspólnych cech krajobrazowych : po pierwsze - rzadko występują tam lasy i są przeważnie pokryte pastwiskami , po drugie - występuje tam dużo szerokich dolin i obłe szczyty. Wyższe wzniesienia (ponad 600m. n.p.m.) występują także w Kornwalii i w hrabstwie York. Są to rozległe, płaskie wyżyny ograniczone stromymi skarpami. Właśnie tam przy opadasz ok. 800 mm rocznie tworzą się torfowiska. Wschodnio-południowe tereny są terenami nizinnymi - niz. Angielska, Basen Londyński (120 - 150 m. n.p.m.). Większość nizin jest bardzo urozmaicona pod względem krajobrazowym. Jedynym obszarem równinnym jest Anglia Wschodnia.

1.2 Klimat

Pod względem klimatycznym Wielka Brytania jest obszarem wybitnie uprzywilejowanym, charakteryzującym się tzw. Dodatnią anomalią termiczną, oznaczającą, że temperatury zimy w Wielkiej Brytanii są znacznie wyższe niż na tych samych szerokościach geograficznych naszego globu. Średnie temperatury stycznia kształtują się w granicach 4,0 7,0 OC , a w Kanadzie na tej samej szerokości geograficznej - 21OC. Jednym z czynników powodujących ocieplenie Wielkiej Brytanii jest Prąd Zatokowy płynący z Zatoki Meksykańskiej. Wielka Brytania charakteryzuje się przewagą dodatnich temperatur. Sporadycznie pojawia się śnieg, za to okres wegetacyjny jest bardzo długi. Trwa on w środkowej Anglii 8 miesięcy, na terenach górzystych i Walii 5-6 miesięcy, a w Szkocji poniżej 4 miesięcy. W okresie letnim działalność Prądu Zatokowego powoduje obniżenie temperatury na obszarach nad oceanem ( 13-17OC). Wysokości sezonowych temperatur wskazują na to, że w Wielkiej Brytanii panuje klimat mordki, odznaczający się małą amplitudą temperatur pomiędzy latem i zimą oraz występują tam częste opady ( niemal codziennie). Największe opady (1000-1500 mm rocznie) są w rejonie wybrzeża zachodniego oraz na terenach górzystych (1500-2500 mm i więcej rocznie). Centralna i wschodnia część Wielkiej Brytanii charakteryzuje się niskimi opadami (ok. 750 mm rocznie).

1.3 Złoża naturalne

Wielka Brytania jest znana ze swoich ogromnych złóż surowców mineralnych, a szczególnie z zasobów węgla kamiennego, który występuje w środkowej części królestwa, południowej Szkocji i Walii. Oprócz węgla kamiennego w Wielkiej Brytanii występują rudy żelaza w środkowej Anglii oraz ropa naftowa i gaz ziemny wydobywany na Morzu Północnym.

1.Gospodarka

Gospodarka Wielkiej Brytanii od czasów kolonialnych stanowiła podstawę ekonomicznej egzystencji dla Europy. Przejęcie kontroli nad morskimi szlakami handlowymi i ogromne kolonie przyniosły temu krajowi bogactwo i status wielkiego mocarstwa gospodarczego. Zgromadzony w ten sposób kapitał był podstawą późniejszych rewolucji przemysłowej opartej na importowanych z kolonii surowcach mineralnych. Wielka Brytania straciła swoją wiodącą pozycję na początku XX wieku na rzecz Niemiec i USA. Natomiast II Wojna Światowa pogłębiła kryzys i zmiejszyła konkurencyjność brytyjskich produktów na rynku europejskim i amerykańskim. Gospodarka uległa jednak modernizacji w kierunku przemysłów nowoczesnych i usług, zdobywając ponownie konkurencyjność.

1.1 Rolnictwo

Rolnictwo Wielkiej Brytanii uwarunkowane jest przez następujące czynniki : zróżnicowane środowisko geograficzne, wielkość gospodarstw oraz rynki zbytu. Rolnicy uprawiający ziemię są tylko w 30 % właścicielami ziemi - są oni dzierżawcami ok. 30% gospodarstw rolnych to gospodarstwa 20-50 ha , a ok. 34% - 50 ha i więcej. Wskazuje to na dużą specjalizację i duża zyskowność brytyjskiego rolnictwa (szczególnie Anglii i Walii). W strukturze użytkowania ziemi dominują pastwiska - 42% i uprawy zbożowe 33,2 %. Produkcja roślinna stanowi 30 % całej produkcji rolnej. Jest ona wspomagana przez państwo. Dotacje i najróżniejsze formy dofinansowania pozwoliy przy równoczesnej chemizacji i specjalizacji produkcji rolnej dwukrotnego wzrostu wydajności z jednego hektara, jak i wzrost produkcji rolnej. W produkcji rolnej dominuje : pszenica, jęczmień i owies.

1.2 Przemysł

Surowce mineralne - przemysł wydobywczy. Wielka Brytania znana była ze swoich ogromnych złóż mineralnych takich jak rudy ołowiu i żelaza. Jednak w wyniku niskiej zyskowności górnictwa rud cynku, ołowiu, miedzi wydobywanie zaprzestało. Pozostało jedynie górnictwo rudy żelaza.

Ogromny regres przeżywa górnictwo węgla kamiennego. Wynika to z wielu względów m.in. : wzrostów kosztów wydobywania, tańszego alternatywnego źródła surowca energetycznego jakim jest ropa naftowa na Morzu Północnym (lata 60-te), importu taniego węgla kamiennego z Europy (m.in. z Polski).

Największe istniejące okręgi górnictwa węgla kamiennego to Yorkshire- Derbyshire-Nottinghamshire, Durham i Południowo-Walijski.

Odkrycie złóż ropy naftowej na Morzu Północnym otworzyła nowe szanse gospodarce brytyjskiej. Z importera tego surowca przeobraził się e exportera ropy jak i gazu ziemnego (który jest ponadto nierozłącznym towarzyszem pokładów ropy naftowej).

Energia dla całego przemysłujest wytwarzana w 85% w elektrowniach cieplnych opalanych węglem kamiennym , 13% ropą , a reszta przypada na elektrownie wodne i atomowe.

Powyżej wymienione gałęzie przemysłu przetwórczego od dawna zapewniają Wielkiej Brytanii wysoką pozycję gospodarczą.

Przemysł tradycyjny obejmujący swym zakresem przemysł włókienniczy, hutniczy, stalowy i ceramiczny jak i przemysł maszynowy, niektóre działy przemysłu chemicznego obecnie dotknięte recesją były podporą rozwoju potęgi przemysłowej Wielkiej Brytanii zaspokajały one potrzebę dawnego imperium. Dodać można także przemysł motoryzacyjny, który napędzał gospodarkę Wielkiej Brytanii. Upadające przemysły tradycyjne skupjają się w ośrodkach górniczych i przemysłowych środkowa i południowa Anglia oraz na Nizinie Środkowoszkockiej, zaś przemysł motoryzacyjny w pasie od Birmingham do Londynu.

Przemysł nowoczesny napędzają współczesny rozwój gospodarki i zaspakajają potrzeby własnego rynku i rynków zachodnio-europejskich i amerykańskich. Skupiają się w Londynie i wokół niego, a także w południowo-wschodniej Anglii. Warto nadmienić, iż przemysł nowoczesny oparty jest przede wszystkim na nowoczesnej technologii, wymagających niewielkich ilości surowców mineralnych, a co najważniejsze - wykwalifikowanej siły roboczej. Są to : przemysł elektroniczny, przetwarzanie danych, elektromaszynowy, poligraficzny, chemiczny(petrochemiczny). Wykazują one tendencje wzrostowe podobnie jak przemysł papierniczy i spożywczy.

1.3 Usługi

Usługi mają ogromne znaczenie, gdyż jak w przypadku Wielkiej Brytanii zatrudniają ok. 75% ogółu zawodowo czynnych. Zajmują się one cyrkulacją jak i towarów i pieniendzy. Ułatwiają zarządzanie i tworzą nowoczesną myśl techniczną. Handel wewnętrzny będący częścią składową usług zdominowany jest przez ogromne korporacje transnarodowe. Wymiana międzynarodowa charakteryzuje się nadwyżką importu nad eksportem , czyli posiada ujemne saldo. Wielka Brytania importuje maszyny i środki transportu i wyroby przemysłowe , natomiast eksportuje także maszyny i środki transportu oraz rope naftową.