Pozytywizm Comte’a

August Comte urodził się w Montpellier w roku 1798, w południowej części Francji. Nauki pobierał w Paryżu w szkole Politechnicznej. Po ukończeniu nauki, osiadł w Paryżu na stałe i utrzymywał się z nauki matematyki. Ale nie nauki ścisłe, a myśl filozoficzna zajmowała go do głębi. W 1826 roku wygłosił zarys swego systemu. Po dwuletniej przerwie w pracy, wywołaną chorobą umysłową, powrócił do pracy. Pracując jako repetytor analizy i mechaniki, a następnie korepetytor, nie znalazł z współpracownikami wspólnego języka na niwie naukowej. W Comte’cie dojrzewało przekonanie o powołaniu do przeprowadzenia całkowitej reformy nauki. W swych zamysłach Comte poszedł, po roku 1845, jeszcze dalej. Jego zamierzenia reformatorskie objęły również aspekty społeczne i metafizyczne, a także religijne. Zaczął on głosić „religię ludzkości”. Główne jego dzieła to: „Cours de Philosophie positive”, „Discours sur l’espirit positif”, a także „Systeme de politique positive”.
Założenia pozytywizmu:
-ograniczenie się głównie do przedmiotów rzeczywistych- dlatego, że nie posiadamy wiedzy o faktach psychicznych, przedmiotem wiedzy mogą być jednie fakty fizyczne.
- badaniem obejmował on rzeczy dostępnie umysłowi, negując istotę tajemnic.
-rozważał jedynie tematy, które określano jako pożyteczne- w założeniu pozytywizm miał służyć polepszaniu życia, a nie zaspokojeniu ciekawości jednostki.
-zajmował się on kwestami ścisłymi.
-celem rozważań była konstruktywne dochodzenie do nowych tez, a nie destruktywna krytyka
Wymienione założenia jak: ograniczenie się do faktów i twierdzeń względnych, nacisk na realność, pożyteczność, pewność, ścisłości pozytywność badań cechują filozofie minimalistyczne. Cechą odróżniającą comte’owski pozytywizm od innych filozofii minimalistycznych, było obiektywne i antypsychologiczne nastawienie.
Dla Comte’a pozytywistyczne rozumienie otaczającego świata było najdoskonalszym tworem ludzkiego umysłu, który przeszedł przez 3 fazy. Dwie poprzednie fazy: teologiczna i metafizyczna kierowały się, odpowiednio, uczuciami i intelektem. Były to fazy złudzeń. Wytworem tych faz była fikcja, zaś odrzucenie ich pozwoliło człowiekowi wejść w ostatnia fazę rozwoju – filozofie pozytywistyczną.
Fakty w filozofii Comte’a:
Fakt, jako jedyna dostępna umysłowi przesłanka poznania świata, stanowił założenie, z którego wyszedł Comte. Zanegowano tym samym twierdzenia nie opartych na faktach. Naczelnym zadaniem nauki wypowiadanie twierdzeń oparty na faktach. Fakty stanowią wyjście do dalszych rozważań, do dalszych poszukiwań myślowych. To zadanie miało stanowić nową cechę poszukiwań myślowych, które wcześniej ukierunkowane były na poszukiwanie przyczyn. Na podstawie poznania zależności, jakie rządzącą faktami, można przewidywać fakty dalsze, następne i uprzednie. Dla założyciela tego kierunku, empiryzm rozumiany jako zbieranie doświadczeń, był nauką „bezpłodną”. Myśl ludzka, miała wskazywać drogę doświadczeniu. Ostatecznym celem nauki było próba uczynienia z doświadczenia elementu zbędnego, próba zastąpienia go przez rozumowanie.
Nowa klasyfikacja nauk:
- 6 nauk abstrakcyjnych: matematykę, astronomię, fizykę, chemię, biologię i socjologię. Nauki te zajmowały się prawami ogólnymi, prawami rządzącymi podstawowymi faktami przyrody, procesami kształtującymi.
-Nauki konkretne swymi zainteresowaniami obejmowały fakty występujące w doświadczeniu.
W klasyfikacji nauki były ułożone według ogólności i złożoności. Matematyka określana była jako nauka najogólniejsza, mówiąca o rzeczach najprostszych, jej zwierciadlanym odbiciem była socjologia. W swej klasyfikacji Comte nie uwzględniał filozofii. Uważał, że zjawiska, którymi ona się zajmuje, podzielone są między inne nauki. Przed filozofia postawiono zadanie encyklopedyczne
Wyparto się metafizyki- z założenia, że poza zjawiskami nie ma innej rzeczywistości, wynikał fakt, że metafizyka nie znajdowała źródła swego zainteresowania. Metafizyka, dla pozytywistów, polegała na błędnym rozumieniu abstrakcyjnych bytów.
Zanegowano również teorię poznania oraz logikę. Dociekanie możliwości poznania i rozważanie, czy jest one w ogóle możliwe stało w sprzeczności z pozytywistycznym pojęciem zdrowego rozsądku.
Społeczny punkt filozofii:
Pozytywizm zakładał, że nasza wiedza o faktach jest pewna, ale względna. Badanie wiedzy, nie pozwoli na obiektywne poznanie, zawsze poznanie uzależnione będzie od organizmu i sytuacji. Zakładano również, że nasza wiedza naukowa zależy od warunków indywidualnych i społecznych. Pojęcia są zjawiskami społecznymi, wytworem zbiorowej ewolucji. Ciągła zbiorowa ewolucja powoduje tworzenie nowych pojęć naukowych. Niezbędną częścią rozważań filozoficznych stał się społeczny punkt widzenia.
Nowym celem postawionym przed filozofią była próba znalezienia doskonałego ustroju dla ludzkości. Hasło: „żyć dla innych” postulowało zrzeczenie się pewnych praw osobistych na rzecz obowiązków względem ogółu. Celem ostatecznym była zbiorowość, była ludzkość. Jednakże zbiorowość ludzka, świat nas otaczający to różnorodność, to niejednolita bryła, stanowiąca całość. Pomimo to, nauka stara się, według pozytywistów, objąć obraz świata w ramy jednorodności. Jest to możliwe jedynie w przypadku założenia subiektywizmu poznania
Filozofia a polityka:
Filozofia stała się środkiem przygotowawczym do osiągnięcia celu, jakimi były sprawy praktyczne, m. in. polityka. Zaangażowanie w politykę motywował zdolnością pogodzenia wymagań porządku i postępu. Rozwiązanie zagadnień politycznych uzależniał od przeniesienia ich na płaszczyznę filozoficzną. Ostatni etap swego życia poświęcił projektom ulepszania ludzkości – polityce.