August Comte

Auguste Comte



Za twórcę socjologii uważa się francuskiego myśliciela- Augusta Comte’a, żyjącego w latach 1798-1857. Uważał, że socjologia powinna być nauką ścisłą. Stworzył własny system- „filozofię pozytywną” po to, aby zwalczać negatywną (wg. Niego) filozofię oświecenia.
Comte stworzył system, który wywarł wpływ na wielu pierwszych socjologów. System ten nazwał „Fizyką społeczną”, a od 1839 r.- socjologią.
Dla Comte’a ta nowa dyscyplina miała stać się najważniejszą z nauk. Zajmowała się istniejącymi strukturami społecznymi (statyką) i zmianami (dynamiką). Uznawał, że dynamika jest ważniejsza od statyki.
Sformułował „Prawo trzech stadiów”. Podstawą jego teorii był ewolucjonizm. Według tej teorii świat przechodzi w swoich dziejach przez trzy stadia rozwoju intelektualnego: teologiczne, metafizyczne i pozytywne, czyli naukowe.
W stadium teologicznym wierzono, że podstawą wszystkiego są moce nadprzyrodzone. Świat społeczny i materialny uważano za wytwór Boga, stadium metafizyczne charakteryzowała wiara we wszechmoc sił abstrakcyjnych, takich jak przyroda. Stadium pozytywne cechuje wiara w naukę. W swojej teorii rozwoju świata Comte skupił się na czynnikach intelektualnych. Przyczyną nieładu społecznego jest nieporządek w sferze myśli, który ma swoje źródła we wcześniejszych systemach filozoficznych.
Upatrując w socjologii nadzieje na pomoc w rozwiązywaniu kwestii praktycznych i stworzenie „właściwego” ładu społecznego. Uważał, że cel ten da się osiągnąć dzięki nauce. Wg. Comte’a socjologia może uporządkować świat społeczny. Niewątpliwą zasługą Comte’a jest stwierdzenie, że możliwa jest nauka o społeczeństwie, kierująca się takimi samymi regułami, jak wszystkie nauki. Konstruując jednolity, piętrowo zbudowany system nauk, na którego szczycie umieścił socjologię, określił 3 podstawowe reguły postępowania naukowego:
• Badać fakty i tylko fakty
• Szukać między nimi związków i ustalać prawa.
W ten sposób wyraźnie oddzielił to, co jest opisem naukowym, od tego, co jest oceną nauki wykrywającej prawa.
W Comte’owskim systemie nauk wzór naukowości wywiedziony został z nauk przyrodniczych.
Głównym przedmiotem zainteresowania Comte’a nie jest jednostka, ale większe grupy, np.: rodzina. Zachęcał socjologów do obserwacji, eksperymentowania, oraz stosowania porównawczej analizy historycznej. Był przekonany, że socjologia stanie się nauką dominującą.
Comte zapoczątkował socjologię pozytywistyczną. Przed nauką stawiał zadania praktyczne. Miały one mieć charakter „pozytywny” czyli empiryczny, ścisły, jasny, pewny. Comte stwierdził, że poszczególne nauki teoretyczne rozwijają się pod tym względem nierówno. Najbliżej ideału znajduje się astronomia, fizyka, a dalej chemia, biologia i socjologia. Kolejność wynika stąd iż tworzą one szereg uporządkowany wg malejącej ogólności i rosnącego stopnia złożoności. Każda z wymienionych nauk musi korzystać z dorobku nauk wcześniejszych.
Według Comte’a, pozytywny znaczy realny, nie odbiegający od rzeczywistości. Pozytywizm był nastawiony na badanie przez filozofów człowieka jako części społeczeństwa. Pozytywizm opierał się na zaufaniu do nauki, na empirycznym poznawaniu świata, a co za tym idzie, sprzeciwiał się metafizyce.
Naturalizm – inaczej przyrodoznactwo jako nauka wzorcowa.