Sytuacja Żydów podczas II wojny światowej (holocaust).

Jedną z wielkich tragedii, które spotkały Polskę w czasie drugiej wojny światowej, było systematyczne prześladowanie i eksterminacja polskich Żydów przez niemieckiego okupanta. Takie określenia jak „zbrodnia przeciwko ludzkości”, „ludobójstwo” czy „holocaust” tylko częściowo oddają grozę tych wydarzeń.
26 października 1939r. wprowadzony został dla Polaków obowiązek, a dla wszystkich Żydów w wieku 14-60 lat przymus pracy. Żydzi wykonywali ciężkie prace, zwłaszcza przy remontach dróg. Zaczęły też powstawać obozy pracy dla Żydów. Od 1 grudnia 1939r. na terenie GG wszyscy Żydzi powyżej 10 roku życia musieli nosić na prawym ramieniu białe opaski o szerokości 10cm z niebieską gwiazdą Dawida.
Dążąc do całkowitej izolacji, a w jej wyniku wykluczenia Żydów z życia społecznego, Niemcy zdecydowali się na stworzenie zamkniętych dzielnic żydowskich – gett. Pierwsze getto Niemcy stworzyli w Piotrkowie Trybunalskim 8 października 1939r. Było to tzw. getto otwarte: ludność polska mogła wchodzić na jego teren, ale Żydzi mogli je opuszczać wyłącznie na podstawie specjalnych zaświadczeń.
W drugiej połowie 1940r. i w 1941r. nastąpił proces przekształceń gett otwartych i dzielnic żydowskich w getta zamknięte. Największe getta istniały w Warszawie, Częstochowie, Tarnowie, Lublinie, Radomiu i Kielcach.
W październiku 1941r. Niemcy dokonali na ziemiach wcielonych pierwszego masowego mordu 3tys. Żydów z powiatu konińskiego.
8grudnia 1941r. naziści uruchomili pierwszy obóz zagłady w Chełmnie nad Nerem (Kulmhof), na terenach wcielonych do Trzeciej Rzeszy. Pierwszymi jego ofiarami byli Żydzi polscy z Kraju Warty uznani za ,,elementy zbędne” – niepracujące na rzecz gospodarki niemieckiej. Ofiary mordowano spalinami w mieszczących 80-100 osób samochodach – komorach gazowych (Sonderwagen), które wcześniej stosowane były przez Einsatzgruppen na wschodzie.
Już od wiosny 1940 r. na przedmieściach Oświęcimia funkcjonował obóz koncentracyjny Auschwitz. Początkowo więziono tu Polaków, od 1941 r. do obozu kierowano obywateli innych państw okupowanych. W sierpniu i wrześniu 1941 r. Niemcy przeprowadzili w Auschwitz pierwsze próby gazowania za pomocą gazu cyklon B.
Do wiosny 1942 r., gdy uruchomiono obozy zagłady, liczba ofiar wśród Żydów polskich wynosiła około 6-8% stanu sprzed wojny.
Z czasem jednak wprowadzono zakaz opuszczania gett przez Żydów, a za ich złamanie hitlerowcy wymierzali różne kary. Generalne Gubernatorstwo w tym przypadku stosowało karę śmierci, taką samą karę wymierzano tym, którzy udzielali schronienia obywatelom izraelskim, handlują z nimi oraz dostarczają im żywności. W samym gettcie porządku strzegła żydowska straż porządkowa, natomiast poza nią policja niemiecka. Ta sytuacja była spowodowana tym, że Niemcy nie mogli utrzymywać żadnych kontaktów z mieszkańcami gett.
. Mordowano z różnych powodów, w celu naukowym, ekonomicznym, dla zabawy. Ostatni z tych powodów był stosowany najczęściej w gettcie przez niemieckich oficerów, w którym wybierano jakieś mieszkanie wchodzono do niego i po prostu strzelano do ich mieszkańców. Czasem podczas takich łowów, niektórym udawało się przeżyć jeśli zostali postrzeleni i nie umarli w wyniku odniesionej rany. W Oświęcimiu natomiast Niemcy własnoręczne uśmiercanie Żydów traktowali jako sprawdzian swojej sprawności. Jeden z nich dążył do tego, aby dziennie udusić piętnastu więźniów swoimi rękami, inny z kolei specjalizował się w uderzaniu więźniów w nerki, czego konsekwencją była śmierć. Ponadto hitlerowcy szydzili z Żydów oraz ich religii poprzez obcinanie im pejsów i bród, a także zmuszali na przykład do rytualnego pogrzebu koni. Więźniowie obozów śmierci w tym obywatele żydowscy byli traktowani jak zwierzęta. Poddawano ich masowej eksterminacji, na ogromną skalę, zagazowywano Żydów w komorach gazowych, a ich ciała były następnie spalane. Czasem się zdarzało, że ci którzy przeżyli komory gazowe byli spalani żywcem w piecach krematoryjnych. Z ciał pomordowanych więźniów hitlerowcy produkowali mydło i nawozy. Żydzi byli również wywożeni do lasu, gdzie następnie zostawali rozstrzelani.