Analiza i interpretacja "Pieśni XI" Jana Kochanowskiego.
Renesansowa recepta na dobre życie. Dokonaj analizy Pieśni XI (Stateczny umysł pamiętaj zachować) Jana Kochanowskiego. Zwróć uwagę na rady, których udziela podmiot liryczny, oraz sposób, w jaki je formułuje.
?Pieśń XI? jest utworem złożonym z pięciu strof czterowersowych pisanych sylabicznym jedenastozgłoskowcem. Autor użył w nim rymów. Nadawca wiersza jest nieokreślony. Zwraca się on do odbiorcy, którego nazywa ?człowiekiem cnotliwym?, poprzez apostrofę, używając czasowników w drugiej osobie liczby pojedynczej, na co wskazują zwroty takie jak: ?z tobą?, ?postąpisz? itp.
W pierwszej zwrotce pieśni podmiot liryczny zaleca odbiorcy zachować obojętność wobec wypadków losu, co wyraża słowami: ?Stateczny umysł pamiętaj zachować, jeżeli cię pocznie nieszczęście frasować?. Nawiązuje tym do starożytnej filozofii stoickiej, której wierny był sam Kochanowski. Nadawca przypomina, że człowiek jest istotą śmiertelną i dlatego powinien korzystać z życia w pełni spędzając je na zabawie z przyjaciółmi, wolnej od nieszczęść i w tym upatruje warunek szczęścia człowieka. Nawo łanie do beztroskiego życia jest z kolei przytoczeniem doktryny filozoficznej starożytnego myśliciela, twórcy epikureizmu, Epikura. W kolejnej strofie podmiot liryczny przypomina o ulotności życia i o tym,że wszystko , co osiągniemy za życia, cały majątek, otrzymają po nas nasi potomkowie. Nadawca stwierdza, że każdy kiedyś umrze. Śmierć nie przebiera w swych ofiarach, nie zważa na ich bogactwo i przynależność do klasy społecznej, na co wskazuje cytat: ?(?) czyjkolwiek naprzód los wynidzie, wsiadaj, wieczny wygnańcze, ani więcej odkładaj.?
W tekście ?Pieśni XI? spotykamy się z wieloma personifikacjami np.,? się szczęście z tobą imie bratać? lub ?wiek służy?. Pojawiają się tu również liczne epitety np. ?stateczny umysł?, ?drogo zapłaconych?, ?zacnym rodził?. Mnogie archaizmy zawarte w tekście (np. namiastek, przyspieje, radzęć) znacznie utrudniają poprawną interpretację utworu dla współczesnego czytelnika. W utworze występują również wykrzyknienia ( ?[?] nie przyspieje!?, ?[?] odkładaj!?) mają na celu spotęgowanie ekspresji wypowiedzi nadawcy. W dwóch ostatnich strofach utworu spotykamy się z anaforami ?postąpisz? i ?bądź?.
Pieśń XI jest radą na życie sformułowaną przez Jana Kochanowskiego w duchu podstawowych filozofii starożytnych, których zwolenników łatwo jest znaleźć również we współczesnym świecie.