Normanowie
PRZYCZYNY PODBOJÓW NORMANÓW:
- surowy klimat, nieurodzajne gleby i nadmiar ludności,
- rozpad systemu plemiennego i walki o nowe tereny i bogactwa,
- Znajomość techniki żeglowania i mapy,
- chęć łupów i bogacenia się.
Rozwój wczesnych ośrodków handlowych w rejonie Bałtyku:
- VII – pierwsza połowa IX w. – powstawanie portów zalążkowych,
- IX – XI w. – rozwój wielonarodowych centrów handlu i produkcji,
- Koniec X w. – włączanie tych ośrodków w powstające państwa feudalne Skandynawów oraz Słowian zach. I wsch.
PODBOJE NORMANÓW:
W 787r. Duńczycy pojawili się w Brytanii. Łatwo dostali się do kraju i do połowy następnego stulecia opanowali wschód oraz część płn. i śr. w 878 r. zawarli umowę z królem Angielskim Alfredem i utworzyli tu swoje władztwo – Danelaw. W następnych dziesięcioleciach Duńczycy rozszerzali woje granice, a w 1013 r. panujący w nim Swed I Widłobrody uznany został przez część możnych władcą całej Anglii. Jego syn, Kanut I Wielki w 1017 r. opanował całą wyspę. W efekcie podboju wykształciła się w społeczeństwie klasa zawodowych wojowników, co stworzyło grunt dla utrwalenia stosunków feudalnych. Rozwinął się system feudalny. System administracyjny pozostał bez zmian – podział na gminy. Władzę ustawodawczą stanowiło zgromadzenie jej członków, zaś wykonawczą starosta. W celach wojskowych, sądowych i skarbowych powoływane „setkę”. Hrabstwami rządzili szeryfowie. Przy osobie króla istniało zgromadzenie doradcze zwane radą starszych.
W 843 r. Normanowie pod wodzą Rollona dotarli do wybrzeży Francji oraz w głąb kraju aż do Paryża. By zapobiec grabieży król Francji zawarł z nimi układ i Normanowie otrzymali jako lenno tereny w dolnym biegu Sekwany, w zamian stali się obrońcami granic Francji. W X. w. Przyjęli chrzest, co ułatwiło im stworzenie królestwa. Na dworze normandzkim znalazł schronienie Edward Wyznawca uciekający przed Kanutem I Wielkim, który obiecał w razie swojej bezpotomnej śmierci przekazać im tron angielski. W 1035 r. powrócił on na wyspę wraz z grupą drużynników w Normandii. W styczniu 1066 r. Edward zmarł, a miejscowi feudałowie wynieśli na tron Harolda II, co zapoczątkowało walki o tron angielski.
We wrześniu 1066 r. Wilhelm wyprawił się na wyspę. Wcześniej rozprawił się z Norwegami. 14 października stoczył on bitwę pod Hastings, która zakończyła się zwycięstwem Wilhelma. Koronował się on na króla Anglii i powrócił na kontynent. Na wyspach powstał sojusz duńsko – angielski i rozbito normandzkie garnizony. Wilhelm Zdobywca rozerwał sojusz wypłacając Duńczykom okup. Przez 6 lat wojska normandzkie przemierzały wyspę konfiskując majątki możnych. Obdarowywał ziemia swoich rycerzy. Zarządził też, że wasale niższego stopnia musieli zaprzysiąc wierność królowi przed złożeniem hołdu seniorowi. Wilhelm nakazał płacić dangeheld – podatek królewski. Lenno ograniczone. W 1085 r. Duńczyny ponownie zagrozili najazdem na Anglię. Wilhelm nie zamierzał płacić, z Normandii i Bretanii ściągnął sojuszników, osadził ich w dworach i nakazał sprawdzić faktyczny stan majątkowy => Domoesday Book. 1 sierpnia 1086 r. zwołał on do Salibury wszystkich wasali nakazując złożenie mu przysięgi wierności. Przywrócił karność angielskich duchownych. Wprowadził język francuski do Anglii.
Normańscy wojownicy znani byli w Europie jako Waregowie. Byli to zorganizowani na sposób wojskowy żeglarze trudniący się handlem i rozbojem. Strefa ich oddziaływań sięgała do Zatoki Fińskiej, Ładogi na wschodzie. Tu brały początek dwa szlaki kupieckie:
I – płd – wsch wybrzeża Bałtyku, jezioro Ilmeń, terytoria plemion Pieczyngów i Chazarów, w górą Wołgi nad Morze Kaspijskie do Bagdadu.
II – od Zatoki Fińskiej, jezioro Ładoga, rzeki Wołochow i Dniepr, przez Morze Czarne do Konstantynopola.