Teoria potrzeb i konsumpcji.

TEROIA POTRZEB I KONSUMPCJI Wykład I13.10.02r.
Konsumpcja a spożycie – traktujemy je jako synonimy, jedyna różnica to: schematyczna, etymologiczna, Konsumpcja z łać spożywanie używania spożycie-pol
Istota konsumpcji – wszelkie zaspokojenie potrzeb ludzkich, istnieją 3 różnice ujęcia konsumpcji:
1.Traktowanie go jako akt społeczny jednorazowy akt zaspokojenia, ekonomiści obliczają całkowite jednorazowe zużycie konsumpcji po obrotach sprzedanych produktów ( produktów wydatkami ludności) Inaczej sytuacja ma się do wielokrotnego zużycia (wskaźnik stanu posiadania z ewentualnym stanem wskaźnika zużycia):
-całkowite zużycie konsumpcyjne
-wielokrotny rozłożony czasie proces spożywania
2.Jako proces społeczny - po pewnym czasie następuje konieczność powtórzenia, zachowanie konsumpcji na rynku, rozpoznanie alternatyw zaspokojenia potrzeb
3.Jako faza reprodukcji społecznej – zarządzanie etyką wraz z makroekonomią, Strefa konsumpcji to cześć gospodarki i życia społecznego bezpośrednio związane z zaspokajaniem potrzeb. W ramach sfery konsumpcji wyróżniam 4 segmenty: potrzeby ludzkie; środki zaspokojenia potrzeb (przedmioty konsumpcji); sposoby zaspokojenia potrzeb; efekty skutki wyniki zaspokojenia potrzeb
Potrzeby ludzkie- potrzeba to pewien stan psychofizyczny człowieka, pojawiający się w subiektywnym poczucia braku lub w pożądaniu jakiegoś dobra lub stanu
Potrzeba konsumpcyjna – wyzwalający aktywność gospodarczą stan konieczności posiadania, użytkowania produktów wynikający z osiągniętego poziomu rozwoju środowiska człowieka oraz jego wymogów jako struktury biopsychicznej
Środki zaspokojenia potrzeb –
a) przedmioty materialne zużywające się w trakcie konsumpcji
b) przedmioty materialne o znaczeniu symbolicznym (cechą główna jest ich umowna wartość, która została przyjęta przez ludzi), o ich wartości decydują cechy niematerialne
c) niematerialne wartości społeczne i kulturowe (wiedza poczucie bezpieczeństwa)
d) czynności czyli świadczenie usług
Sposoby zaspokajania potrzeb ogół zachowań i działań zmierzających do zdobycia środków zaspokajających potrzeby oraz sposoby obchodzenia się z tymi środkami; zachowanie konsumpcyjne na rynku (zachowanie nabywców); zachowanie konsumentów gospodarstwach domowych (co konsumenci robią z kupionymi rzeczami)
Efekty, wyniki skutki zaspokojenia potrzeb – efekty bezpośrednie ( skutki zaspokojenia potrzeb ujawniają się natychmiast) pośrednie ( skutki są widoczne po pewnym czasie0 efekty pozytywne i negatywne
Sposoby interpretacji potrzeb –
a)trwała własność człowieka wynikając a z warunków, bez których nie może funkcjonować
b)subiektywne odczucia braku i wynikające stąd chęć posiadania czegoś
c)aktualny stan organizmu człowieka charakteryzujący się niespełnieniem pewnych ważnych warunków
Źródła potrzeb:
-organizm człowieka (biologiczne)
-osobowość psychiczne
-otoczenie społeczne
Rodzaje potrzeb :
-potrzeby konieczności (biologiczne)
-potrzeby aspiracje, psychiczne społeczne
-rzeczywiste np. sen
-otoczkowe, te które otaczają rzeczywiste
-pozorne (nie są naturalne często szkodliwe dla zachowań fizycznych psychicznych
-pierwotne i wtórne
Cechy potrzeb:
-Zróżnicowania- każdy z nas odznacza się innymi potrzebami
-Odnawialność- wielkość potrzeb ludzkich odnawia się
-Zmienność
Powiązania między potrzebami-
-substytucyjne- zastępowalność (jedną potrzebę możemy zastąpić różnymi dobrami)
-komplementarne-uzupełniające (jedno zaspokojenia potrzeby wywołuje inne)
- synergiczne – potrzeby edukacyjne i kulturalne ( wraz ze wzrostem potrzeb intelektualnych wzrasta zapotrzebowanie na dobro kulturowe)
Potrzeba a pragnienie
Pragnienie – jest wyrazem szczególnego sposobu zaspokajania potrzeb. Potrzeby na przełomie wieków się nie zmieniły (głód) zmieniają się pragnienia (śr zaspokojenia potrzeby się zmieniają, więc inaczej postrzegamy możliwości jej zaspokojenia)
Kryteria kwalifikacji potrzeb:
Kryterium pilności zaspok potrzeb : potrzeby elementarne (podstawowe), potrzeby wyższego rzędu(Masłowa)
Kryterium podmiotu potrzeb: indywidualne i zbiorcze
Kryterium funkcji: potrzeby biologiczne, psychiczne, gospodarcze, społeczne, kulturowe
Kryterium przedmiotu potrzeb: potrzeby konkretnych przedmiotów np. w zakresie żywienia
Hierarchia potrzeb: to kolejność zaspokojenia potrzeb określona przez pilność potrzeb, wynika z faktu nieograniczoności potrzeb, co do liczby ograniczenia środków do zaspokojenia potrzeb
Cechy potrzeb podstawowych:
1.Komplementarne wobec siebie, dla prawidłowego funkcjonowania przedsiębiorstwa muszą być zaspokojone wszystkie
2.Środki zaspokojenia potrzeb podstawowych wobec siebie są konkurencyjne (substycyjne)
3.Potrzeby podstawowe nie są plastyczne na oddziaływanie czynników zewnętrznych (cena dochody)
4.Słabe oddziaływanie informacji na te potrzeby
5.Niska elastyczność dochodowa, cenowa wydatków na dobra i usługi zaspokajające te potrzeby
Warunkiem zaspokojenia potrzeb wyższego rzędu jest: występowanie funduszy swobodnej decyzji (nadwyżka dochodu); występowanie czasu wolnego
Cech potrzeb wyższego rzędu:
1.Nie są wrodzone tylko nabyte
2.Sposoby nabywania są różne, oddziaływanie środowiska, informacji, reklamy
3.Silnie reagują na informacje prywatna
4. Są wtórne dzięki temu jest możliwe ich wywołanie
5.Są konkurencyjne względem siebie tzn możemy zrezygnować z jednej potrzeby na rzecz innej
Wykład II 9.11.02r.
Kryteria klasyfikacyjne konsumpcji
1.Przedmiot konsumpcji- konsumpcja dóbr materialnych, konsumpcja usług
2.podmiot konsumpcji – konsumpcja jednostkowa(osobista), konsumpcja zbiorowa (gospodarstw domowych,grupowa,ogólnospołeczna)
3.Żródła pochodzenia przedmiotu konsumpcji- konsumpcja rynkowa,naturalna,społeczna
4.Żródła finansowania konsumpcji-konsumpcje prywatne (indywidualne), publiczne
Usługa- to czynność która zaspokaja potrzeby ludzkie, ale nie powstaje dobro materialne
Serwicyzacja – wzrost znaczenia usług w globalnym wolumenie konsumpcji
Usługa materialna-czynność oddaje istotę usługi, jest skierowana na dany przedmiot w celu (efekty): przywrócenia wartości użytkowej (naprawa przeróbka); zwiększenie bądź zmniejszenie wartości użytkowej danego przedmiotu (usprawnienie, modyfikacja); przemieszczenie, przechowanie danego przedmiotu (transport)
Usługa niematerialna- czynności usługi są skierowane bezpośrednio na osobę człowieka-usługi społeczne (na organizm lub na psychikę(, np. usługi kulturowe:kino teatr TV); usługi edukacyjne(wykładamy dla studentów) usługi medyczne (badania( usługi rekreacjne *sport turystyka)
Konsumpcja jednostkowa – dotyczy dóbr konsumowanych przez jedną osobę, żywność, odzież.
Konsumpcja zbiorowa- dobro konsumowane przez zbiorowość TV samochód, konsumpcja gospodarstw domowych, grupowe (emeryci mieszkańcy osiedla) ogólno społeczne (całe społeczeństwo)
Źródło finansowania konsumpcji:
-prywatne (indywidualne0 dóbr i usług finansowane z prywatnych środków konsumenta lub wytwarzane przez konsumenta
-publiczne-źródłem finansowania są środki publiczne (fundusze socjalne państwowe)
Dobro prywatne– które jest spożywane przez ich nabywców lub wytwórcę(auto mieszkanie odzież)
W przypadku dóbr prywatnych występuje zasada konkurencyjności –dane dobro może być konsumowane przez 1 podmiot Na rynku odbywa się o nabycie dóbr prywatnych
Zasada wykluczalności –nabycie danego dobra wyklucza z konsumpcji inne podmioty
Zasada dobrowolności- nabywanie prywatnych jest dobrowolne
Zasada opłacania – finansowanie dóbr odbywa się z własnych środków pieniężnych
Dobro publiczne – które jest konsumowane przez określoną zbiorowość ludzką, jest finansowane z funduszy publicznych (droga publiczna)
Zasada nie konkurencyjności – np. droga jest dostępna dla wszystkich
Zasada nie wykluczalności – jeśli ja konsumuje to i inni mogą
Zasada nie odmawialności (przymusu) – istnieje społeczny biologiczny przymus
Zasada publicznego finansowania – wszyscy płacą i wszyscy korzystają
Dobro społeczne – nie mają stałych cech prywatnych lub publicznych, lecz są kwalifikowane, do której z tych grup w zależności od realiów polityczno-gospadarczo-społecznych kraju
Źródło pochodzenia przedmiotów konsumpcji:
Konsumpcja rynkowa – dobra spożywane pochodzą z rynku SA zakupione na rynku (obecnie widoczne jest zjawisko komercjalizacji, wzrost konsumpcji rynkowej wraz z rozwojem gospadrczo-społecznym i udziału konsumpcji
Konsumpcja naturalna – to konsumpcja artykułów, które zostały wytworzone przez konsumenta w jego gospodarstwie domowym (samozaopatrzenie) Zjawisko spadku konsumpcji naturalnej-denaturalizacja
Konsumpcja społeczna – konsumowane dobra i usługi uzyskane nie we własnym zakresie ze środków publicznych (dobra, które mają względy społeczne-choroba wiek rodzaj pracy) Konsumpcja społeczna obejmuje te dobra, które mają społeczne uwarunkowania
Socjalizacja konsumpcji – to wzrost udziału konsumpcji w globalnym wolumenie konsumpcji
INNE KATEGORIE SFERY SPOZYCIA
Poziom życia (stopa życia) – stopień zaspokojenia potrzeb ludzkich wynikający z konsumpcji dóbr materialnych usług oraz wykorzystania walorów środków naturalnych i społecznych:
-Relacje pomiędzy potrzebami danego społeczeństwa a faktyczną konsumpcją
-Taka sama ilość dóbr spożytych kraju A i B nie oznacza takiego samego poziomu życia
Dobrobyt – zasób podmiotów konsumpcji oraz środków finansowych, będących w dyspozycji człowieka, społeczeństwa, rzeczowo finansowa baza konsumpcji, potocznie bogactwo, majątek
Sposób życia(styl życia) – całokształt zachowań i czynności, przez które ludzie zaspokajają swoje potrzeby
DETERMINANTY SPOŻYCIA można podzielić w skali mikro (odnoszą się do poszczególnych jednostek gospodarczych) gospodarczych makro (odnoszą się do całego społeczeństwa)
Wśród skali mikro rozróżniamy 4 grupy czynników:
-Biologiczne i ekologiczne –wpływ na poziom potrzeb ma środowisko, teren,klimat,wiekwzrost)
-Ekonomiczne – zasoby dóbr konsumpcji w gospodarstwach domowych (zasoby majątkowe) dostępność dóbr publicznych; dochody gosp dom; poziom cen i relacje artykułów konsumpcji; podaż dóbr konsum i sposoby ich dystrybucji
-Społeczne
-Kulturowe
Dochód rozporządzalny – obejmuje bieżące pieniężne dochody gosp dom, pomniejszone o podatki od dochodu i o składki i powiększone o uzyskane transfery socjalne (renty,emerytury stypendia)
Dochód dyspozycyjny – to dochód rozporządzalny pomniejszony o pozostałe wydatki (podatek od spadku)
Źródła dochodów rozporządzalnych – dochody z prac najemnych (wynagrodzenie) d-dy z indywid gosp dom, d-dy prac na własną rękę, d-dy z własności i wynajmu nie związane z działalnością gospodarczą, wszystkie inne np. darowizny, odszkodowania wygrane
Fundusz Swobodnej Decyzji – reszta dochodów rozporządzalnych, pozostała po wydatkach potrzebnych do życia
Minimum socjalne – pieniężny wyraz wolumenu niezbędnych dóbr konsumpcyjnych związanych reprodukcją sił: posiadaniem i wychowaniem potomstwa; utrzymanie więzi ze społeczeństwem
Minimum biologiczne – (egzystencji,przeżycia) to pieniężny wyraz dóbr materialnych usług niezbędnych konsumentowi do: utrzymania się przy życiu; zachowania zdrowia; zachowania zdrowego podejścia do pracy
Skłonność do konsumpcji – autorem jest Jon Keynes, to relacja wlk konsumpcji do dochodów:
-skłonność przeciętna – udział wydatków do konsumpcji w dochodach rozporządzalnych danego gospodarstwa
-skłonność końcowa- odsetek dodanych dochodów przeznaczony na cele konsumpcji
Cena- im cena niższa tym chętniej po dobro sięgamy, im cena wyższa tym rzadziej, jeżeli dynamika wzrostu cen niż wartość dochodu nominalnej to nasz dochód realny maleje i na odwrót. W krajach rozwiniętych maleje znaczenie ceny przy wyborze dóbr konsumpcyjnych
Podaż artykułów systemu dystrybucji – jakość dóbr to nie tylko i ilość jest ważna
Wykład III – 08.12.02r.
Czynniki społeczne – cechy gosp
-skład gosp dom (liczba członków,wiek płeć) – wraz ze wzrostem liczby członków w rodzinie wzrasta globalna konsumpcja, aczkolwiek zmiany te przebiegają w sposób zróżnicowany aktywność zależności od rodzaju potrzeb i dóbr zaspokajających te potrzeby. Są dobra których konsumpcja nie wzrasta wraz ze wzrostem członków aktywność gosp dom. Wraz ze wzrostem liczby członków maleje zużycie przypadające na jednego mieszkańca (prąd woda gaz)
-aktywność aktywność pozycja zawodowa członków gosp dom –pozycja głowy domu, ma wpływ na poziom: struktury konsumpcji,-powód ekonomiczny-z pozycją zawodową wiążą się dochody im większe dochody tym większy konsumpcja -powód socjologiczny-pełniony zawód stanowisko ma wpływ na zachowanie konsumpcyjne
- wykształcenie poziom,rodzaj-wraz ze wzrostem wykształcenia rosną i różnicują się potrzeby, im wyższy poziom wykształcenia tym wyższe dochody i większe możliwości konsumpcji
-czas wolny-zasoby struktura- zasób czasu pomniejszamy czas pracy, czas niezbędny do normalnego funkcjonowania Ekonomika czasu wolnego- rynek na czas wolny(popyt zapotrzebowanie na czas wolny) rynek czasu wolnego(rynek dóbr, usług służących do wykorzystania czasu wolnego, kino teatr) rynek dla czasu wolnego(rybek z wiązany z czasem wolnym pośrednio powstał dla obsługi czasu wolnego innych ludzi (rynek pracy w turystyce)
-rodzaj więzi z otoczeniem- grupy społeczne: dobrowolne, niedobrowolne, formalne, nieformalne. Grupy odniesienia – to takie, które kształtują nasz sposób postępowania
Produkty w zasobach czasu wolnego czasooszczędne (pralka) czasochłonne (kino TV, wykorzystywane do zagospodarowania czasu wolnego
Czynniki kulturowe:
a)zwyczaje tradycje nawyki – mogą wynikać z przynależności do jakiejś kultury, grupy społecznej, mogą mieć źródło w religii, która określa pewne normy postępowania
Globalizacja konsumpcji: rozwój środków masowego komunikowania (uproszczone ujednolicone zachowanie) rozwój ruchliwości osobowej (migracja turystyka) produkcja i upowszechnianie dóbr o identycznych lub podobnych standardach
b)systemy wartości
c)wzorce konsumpcji rodzaje: naśladownictwo(często występująca forma zbilżania się do sposobu życia osób sławnych) stereotypizacja (utrwalony z reguły uproszczony obraz pewnych rzeczy zachowań, ludzi-do niedawna produkty zagraniczne uznawane za lepsze niż polskie)
d)edukacja konsumenta – informacje o ludzkich potrzebach uwarunkowaniach prawidłowościach rozwoju, a także o środkach sposobach strukturach konsumpcji Reklama to sposób informowania konsumenta
Czynniki w skali makro – poziom i tempo rozwoju gosp, oddziaływania państwa, czynniki demograficzne i społeczne
FUNKCJE KONSUMPCJI, PRAWIDŁOWOŚCI JEJ ROZWOJU
Funkcje konsumpcji- role które konsumpcja pełni w życiu gospodarczym i społecznym, wyróżniamy 2 gr: Funkcja o ch-rze gospodarczym – ekonomicznym produkcyjnym, to wpływ jaki konsumpcja wywiera na aktywności czyli zachowanie gospod człowieka, efektem końcowym powinien być wzrost zamożności w skali mikro lub, wzrost gosp w skali makro
1.Funkcje ekonomiczne – przejawiają się w inicjowaniu każde kolejnego procesu produkcji, unicestwianiu poprzednio wyprodukowanych produktów, uruchamianiu nowej produkcji dla zaspokojenia przyszłych potrzeb spożycia, stwarzania materialnych przesłanek dla nowej powiększonej produkcji Efekt reprodukcyjny- konsumpcja posiada właściwości reprodukcyjne Efekt motywacyjny – motywacja do coraz większej aktywności społeczno biologicznej
Dzięki konsumpcji odnawiamy ciągle utracaną energię-ciągłe odtwarzanie reprodukcja:
Reprodukcja biologiczna- odtwarzanie sił na wcześniejszym poziomie
Reprodukcja rozszerzona- podnoszenie kwalifikacji, rozwój osobowości, kształcenie, korzystanie z dóbr kultury,
W miarę podnoszenia poziomu życia jesteśmy mobilizowani do coraz większej aktywności społecznej i biologicznej. Efekt motywacyjny nie ujawnia się we wszystkich warunkach , pojawia się tam gdzie występują fundusze swobodnej decyzji wraz z wzrostem dochodów, w pewnym momencie gaśnie – nie ma charakteru nieograniczonego.
2. Funkcja o ch-rze społeczno-kulturalnym – wyrażają się świadomym celowym rozmieszczaniu sfery spożycia z jednej strony przez rozwój, a z drugiej przed zwiększeniem możliwości ich zaspokajania warunkuje to wzrost rozwoju społeczeństwa: podtrzymanie człowieka w zdrowiu, powiększenie poziomu i rodzaju wiedzy, zwiększenie przestrzennej zawodowej ruchliwości człowieka,
Stadia rozwojowe spożycia – zwiększenie spożywanych dóbr i usług, w miarę wzrostu funduszy spożycia, zastępowanie dotychczas spożywanych dóbr innymi w lepszym stopniu zaspokajającymi dotychczasowe potrzeby, przechodzenie od słabszych do mocniejszych zwiększenie ilości pragnień, przechodzenie od mniejszych do większych form, sposobów konsumpcji, przechodzenie od biernej konsumpcji do aktywnego spożycia dóbr
PRAWIDŁOWOŚCI KONSUMPCJI
1 Prawo Gassan
a) prawo malejącej użyteczności końcowej- w miarę zwiększenia się konsumpcji jakiegoś dobra następuje zmniejszenie przyrostu zadowolenia z każdej następnej jednostki produktu, maleje jego użyteczność końcowa
b) prawo próbujące wyjaśnić zachowanie konsumenta przy zakupie większej ilości dóbr. Konsument będzie tak rozdzielał śr finansowe, aby ostatnia jednostka każdego dobra przyniosła mu jednakowy przyrost zadowolenia
c) prawo związane z wartością produktu. Towar produkt ma wartość subiektywną, która jest wyznaczona przez wielkość zadowolenia, jaką dostarcza konsumentowi. Jeden i ten sam produkt będzie w różnym stopniu będzie zaspokajać te same potrzeby dla różnych ludzi.
2.Prawa Earst Engel wpływ dochodów cen na strukturę konsumpcji
a) prawo Engla – wraz ze wzrostem dochodów udział wydatków na żywność w dochodach ogółem zmniejsza się, niska wartość oznacza, że mamy do czynienia z gosp dom zamożnym
-sytuacja przedenglowska- prawo Engla nie działa, nie ma spadku udziału wydatków
-sytuacja englowska- dochody rosną a przyrost zaczyna powoli spadać, udział wydatków maleje
-sytuacja poenglowska- po pewnym czasie nie jesteśmy w stanie wydawać więcej na żywność
3.Hipoteza dochodu absolutnego Caynes’a (prawo psychologiczne) – konsumpcja rosnie wraz z dochodami lecz jej przyrost jest mniejszy od przyrostu dochodu, wraz ze wzrostem dochodu maleje udział konsumpcji a rośnie udział oszczędności
Wykład IV – 22.12.02r.
Efekt rygla ( Duesenberry) – powszechna prawidłowość gosp dom w zakresie konsumpcji, dotyczy gosp dom zamożnych, które w pewnym momencie dotyka nagły spadek dochodów. Zaobserwowana zdolność utrzymania konsumpcji na wysokim (nie zmienionym) poziomie. Jest to możliwe dzięki oszczędnością, kredytom:
1.Paradosk Giffera- wraz ze wzrostem ceny danego dobra popyt na to dobro nie maleje, a wręcz przeciwnie- rośnie. Irlandia Ipoł Xix- problem „wielkiego głodu” spowodowany nieurodzajem ziemniaków. Popyt z ziemniaków skierował się na inne dobro bliskie – chleb. Cena chleba wzrosła a mimo to popyt nie zmalał.
2.Paradoks Vedlen’a –wraz ze wzrostem ceny dóbr uznanych za wysoce prestiżowe popyt na te dobra rośnie
3.Paradoks spekulacyjny – giełdy towarowe, przy spadku cen na giełdzie towarowej część nabywców wstrzymuję się od zakupu przedmiotu obrotu towarowego, a powinni kupować więcej. I odwrotnie-przy wzroście cen zakup przedmiotów również wzrasta
4.Paradoks sezonowości – dotyczy tych produktów, które cechują się dużą zmienną konsumpcji ciągu roku
ZACHOWANIA KONSUMPCYJNE
Zachowanie konsumenta – ogół działań i percepcji konsumenta składających się na przygotowanie decyzji wyboru produktów dokonanie owego wyboru im konsumowanie. Na zachowanie konsumenta wpływają 3 rodzaje działań: wybieranie, nabywanie używanie.
Decyzja konsumencka- postanowienie rozstrzygnięcia decyzja związana jest z dokonaniem wyboru (potrzeb oraz śr zaspokojenia potrzeb) Decyzje podejmowane przez konsumenta możemy podzielić na (wg długości czasu namysłu) :
-rozważane-czas podejmowania decyzji jest najdłuższy dot produktów trwałego użytku, nierzadko luksusowych
-nawykowe- nie są podejmowane z namysłem, chociaż początkowo były rozważane różne warianty działań (art. Żywnościowe higieny osobistej wyroby tytoniowe)
-impulsywne –bardzo krótki czas namysły, podejmowane są pod wpływem silnie działającego bodźca
PROCES DECYZJI (PROCES ZAKUPU)
To kilkufazowy proces w trakcie, którego następuje stopniowa konkretyzacja decyzji zakupu. Proces ten składa się z5 faz:
a)odczuwanie potrzeby
b)rozpoznanie poszukiwanie sposobu zaspokojenia potrzeby- należy wprowadzić tzw rozważne zbiory produktu w procesie zakupu: zbiór całkowity:obejmujący wszystkie marki typy zaspokojenia potrzeby znajdującej się na rynku; zbiór znany:zanane marki modele pochodzące ze zbioru całkowitego, zbiór rozważany: grupa produktów spełniających nasze oczekiwania, zbiór wyboru: ok5-4 produktów każdy z nich jest akceptowany, wybór.
Kryteriami wyboru są najczęściej cechy produktów będących przedmiotami wyboru, mogą być również cechy nabywcy. Sytuacja nabywcza-kolejne kryterium, w przypadku kiedy mamy do czynienia z nagłą potrzebą to pod uwagę bierzemy małą ilość cech produktu.
c)ocena alternatyw zaspokojenia potrzeb
d)decyzja o zakupie i zakup- podjęcie decyzji o zakupie, zawężenie do jednego produktu, podjęcie decyzji nie oznacza decyzji o zakupie. Czynniki mogące zmienić, wpłynąć na podjętą już decyzję o zakupie: postawy innych ludzi pod wpływem negatywnych opinii rezygnujemy z zakupu, nieoczekiwane czynniki sytuacyjne :np. nagła negatywna opinia produktu
Uczestnicy procesu decyzyjnego-w każdym gos dom wyróżnić można funkcje przypisane uczestnikom procesie zakupu możemy wyróżnić: inicjator zakupu-wysuwa pomysł zakupu, doradca-osoba której poglądy mają pewną wagę w podjęciu decyzji, decydent-osoba która decyduje czy kupić, co kupić i gdzie, nabywca-dokonuje fizycznego zakupu, użytkownik- osoba konsumująca.
Na podstawie badań stwierdzono że istnieją grupy produkcyjne gdzie przy wyborze decyduje: żona(odzież damska,żywność śr czystości) mąż(opony samochodowe ubezpieczenia) autonomicznie-odrębnie(kosmetyki, leki samochód) synkretyczne-wspólne(zabawki dla dzieci, czas wolny)
e)odczucia po zakupie-to wynik porównania oczekiwań przed zakupem związanych z zakupionym produktem oraz jego późniejszym użytkowaniu.
Dysonans pozakupowy-bardzo często istnieje rozdźwięk pomiędzy odczuciami nabywcy związanych z zakupem a wyobrażeniami w tym produkcie. Dysonans wystapienie i intensywność, uzależnienie od:
-ekonom znaczenia decyzji dla konsumenta im więcej musimy zapłacić tym bardziej prawdopodobne że dysonans wystąpi
-stopień nieodwracalności decyzji-im łatwiej zmienić decyzję tym mniejsze prawdopodobieństwo wystąpienia dysonansu
-złożoność decyzji im więcej produktów bierzemy pod uwagę tym większe prawdopod wystąpienia dysonansu
-czas jaki upłynął od podjęcia decyzji – im dłuższy okres tym ryzyko wystąpienia dysonansu mniejsze
-ogólna skłonnośc konsumenta do przeżywania niepokoju – cechy psycho-fizyczne
Wykład V – 11.01.03r.
NOWE ZJAWISKA W SFERZE KONSUMPCJI
Rewolucja konsumpcyjna:
Ekologizacja konsumpcji – której wyrazem jest ekokonsumpcja, w II poł XX w pojawiły się skutki szybkiego rozwoju gospodarczego, degradacja środowiska, dobra naturalne i zasoby zaczęły się wyczerpywać, uciążliwe stało się życie w dużych metropoliach (hałas, zanieczyszczenie, przeludnienie).
Rozwój ruchów ekologicznych- ochrona naturalnego środowiska człowieka szczególnie w europie Zachodniej i USA.
1.Sugerują oszczędne, racjonalne wykorzystanie dóbr konsumpcyjnych
2.Propagują ograniczenie konsumpcji takich dóbr do produkcji, których potrzebne są rzadkie, nieodnawialne zasoby naturalne
3.Ograniczene konsumpcji tych dóbr, w wyniku których powstają groźne odpady tzw pokonsumpcyjne
4.Propagowanie konsumpcji dóbr ekologicznych, nie uszlachetnianych (zdrowa żywność), modyfikowanie konsumpcji tak, aby skutki były pozytywne, najmniej szkodliwe
Ekokonsumpcja- jest zjawiskiem marginalnym, w skali globalnej jedynie w krajach wysoko rozwiniętych, jednak rozwój tego zjawiska staje się bardziej powszechny (zielona konsumpcja)
Serwicyzacja konsumpcji – jest związana ze wzrostem znaczenia sektora usług we współczesnej gospodarce, sektor usług jest wiodący (70%PKB) Przyczyny sericyzacji:
-wzrost konsumpcji produktów materialnych, których użytkowanie pociąga za sobą korzystanie z usług
-polega na tym , że obserwowane jest zjawisko zastępowania pewnych dóbr materialnych pewnymi usługami
-postęp cywilizacyjny, techniczny, usługi edukacyjne, ochrony zdrowia, turystyki
Dematerializacja konsumpcji – usługi materialne (na przedmiot) i niematerialne(na czł) związane z usługami niematerialnymi, wzrost znaczenia tych usług (informacja, wiedza poprawa zdrowia, samopoczucia)
Domocentryzacja konsumpcji – przenoszenie konsumpcji do domu z różnego rodzaju instytucji publicznych (kultura, edukacja, odnowa biologiczna)
Prywatyzacja konsumpcji:
1.Rozumiana jaki komercjalizacja konsumpcji, spada udział dóbr,
2.Rozumiana jako proces indywidualizacji konsumpcji, uciekanie od zbiorowych form zaspokojenia potrzeb na rzecz indywidualnej konsumpcji
Przyczyny domocentralizacji i prywatyzacji konsumpcji:
1.Obserwowane jest zjawisko ucieczki w prywatność, indywidualizacji stylów życia-domokratyzacja życia społecznego (każdy jest panem swojego losu, brak bezpieczeństwa publicznego, socjalnego, rywalizacja między ludźmi w pracy)
2.Wzrost wyposażenia gos dom w dobra materialne, środki transportu, dobra z zaspokajające potrzeb informacyjnych i kulturowych dobra służące do komunikowanie się
3 Zmiany w organizacji pracy, w wykonywaniu pracy (przenoszenie pracy z biura do domu)
Homogenizacja – to proces ujednolicania, unifikacja upodabniania się poziomów struktur konsumpcji w przekrojach geograficznych i społeczno-zawodowym, Głównym czynnikiem jest globalizacja. Upodobnianie się stylów życia różnych grup wiekowych i społecznych, detradycjonalizacja zachowań konsumencyjnych (efekt globalizacji, zmniejszenie roli lokalnych zawodowych tradycji w zachowaniu konsumpcyjnym
Globalizacja konsumpcji – rozpowszechnienie się identycznych lub podobnych wzorców konsumpcji w skali międzynarodowej. Wzorce te są z USA np. McDonal duża sprzedaż duże zyski, cały świat, globalna konsumpcja, produkty globalne. Wady: hamuje rozwój lokalnych kultur, niszczy lokalne produkty i sposoby konsumpcji, przenikanie ról płci
Heterogonizacja – narastanie zróżnicowanie zachowań konsumpcyjnych, czynniki sprzyjające heterogonizacji: rozwój demokracji, powiększenie obszarów swobód obywatelskich, zanikanie wielkich ideologii, indywidualizacja stylów życia i tworzeni się różnorodnychsubkultur, wzrost mobilności ludzi i podmiotów konsumpcji, zmiany w technologii produkcji i w sposobach dystrybucji dóbr konsumpcyjnych, odejście od Freudowskiej konc3epsji produktu-maks ujednolicenia-produkt powinien być indywidualny dla każdego konsumenta powinien go odróżniać
Dekonsumocja- polega na świadomym ograniczaniu konsumpcji do rozmiarów racjonalnych, wynikających z indywidualnych, fizycznych i psychicznych cech konsumenta.
Wirtualizacja konsumpcji – zaspokojenia potrzeb za pośrednictwem elektronicznym środków przekazu (Internet TV) Przejawy:
1.Nastąpiło przeniesienie zaspokojenia wielu potrzeb kulturalnych, edukacyjnych medycznych instytucji publicznych do domu
2.Zastępowanie kultury znaku, przez kulturę obrazu, pismo na wizualizację
3.Kreowanie świata wirtualnego, rozdwojenie życia ludzkiego na rzeczywisty i wirtualny.




Pełna wersja - patrz załącznik.