Podstawowe pojęcia z wiedzy o kulturze

Wiedza o Kulturze

Etymologia słowa „kultura” zawiązana jest z rolnictwem „carere” znaczy oprawiać, pielęgnować. To co jest wynikiem pielęgnacji i uprawy różni się od tego, co rodzi się samo – wyłącznie wg działania natury.
Kulturą nazywamy wszystko to, co wytworzył człowiek na przestrzeni wieków, działający w jakiejś trwałej wspólnocie, dzięki niej i dla niej.

„Kultura wyrasta z natury, ale ją przerasta”
W znaczeniu potocznym kultura oznacza zachowanie określone z góry pewnym wzorem. Głębsze zastanowienie ujawnia odmienną definicja, zgodnie z którą kultura jest to wszystko, co nie jest naturą. Jest to więc nurt myślowy, zachowane wzorce oraz dobytek pozostawiony po grupie ludzi żyjących w danej epoce.

Kultura jest mniej więcej spójnym wzorem myślenia i działania w obrębie którego występują charakterystyczne cele, normy i wartości. Niepowtarzalny układ daje nam nową jednostkę.
Podstawowe pojęcia kultury. Kultura a cywilizacja
Cywilizacja – stan rozwoju społeczeństwa w danym okresie historycznym. Warunkowany stopniem opanowania przyrody przez człowieka. Ogół dóbr materialnych, środków i umiejętności produkcyjnych oraz instytucji społecznych.
Cywilizacja oznacza wszystko to, co ludzkość stworzyła i dodała do natury w celu ułatwienia życia i czynności ludzi, którzy z tej cywilizacji korzystają. Cywilizacja sprawia, że świat dzisiejszy różni się od pierwotnego, a kultura, że dzisiejsi ludzie różnią się od pierwotnych.
Czy globalizacja jest szansą czy zagrożeniem? Czy kultura ogranicza naturę człowieka?

Jedna kultura, wiele znaczeń. Wzory kultury.
Kulturę możemy podzielić ze względu na zasięg i czas oddziaływania. Mówimy o kulturze europejskiej, narodowej, regionalnej, starożytnej, nowożytnej, pokoleniowej, miejskiej, wiejskiej, elitarnej, młodzieżowej, masowej, społecznej, elitarnej.
Ze względu na charakter wytworów ludzkich: materialną, duchową.
Dlaczego należy przestrzegać zasad zachowania?
Pojęciem określającym sposoby zachowania w różnych sytuacjach jest francuski savoir vivre (dosłownie „umieć żyć”). Kulturę osobistą drugiego człowieka możemy poznać poprzez kilka zasad, do których powinniśmy się stosować. Są to: odpowiednie zachowanie przy stole, umiejętność nawiązywania i prowadzenia kulturalnej rozmowy oraz higiena osobista.
To, w jaki sposób się zachowujemy, w dużej mierze uwarunkowane jest sposobem wychowania w domu rodzinnym. Sądzę, że należy przestrzegać zasad zachowania, gdyż świadczy to o naszym poziomie intelektualnym. Zapewne nikt z nas nie przepada za „pozostałościami po ludziach nie znających dobrego smaku”. Dlatego by nie szkodzić sobie nawzajem, winniśmy zachowywać się godnie. W końcu to rozum i świadomość swoich czynów odróżnia nas od zwierząt.

Kultura masowa – kultura popularna. Subkultury. Znaki kultury.
Porozumiewamy się używając do tego celu znaków. Znaki to przedmioty, dźwięki i zdarzenia z otaczającego nas świata. Mają charakter fizyczny i postrzegane są zmysłowo, ale odnoszą się do czegoś innego niż ich fizyczna postać. Takie znaki nazywamy znakami arbitralnymi – w niczym nie przypominają tego, do czego odsyłają. Trzeba zrozumieć konwencję (umową), aby ją odczytać. Niektóre znaki przypominają to, co oznaczają. Są to znaki ikoniczne – mapy, zdjęcia, rysunki informacyjne.

Kultura ludowa.
„Kulturę narodu jednoczy trwałe oddziaływanie na zbiorowość miejsca i czasu, czyli przyrody i historii”.
Czynniki integrujące członków polskiej wspólnoty narodowej: historia, tradycja i język, wierzenia, dorobek kultury, urzędy, instytucje kultury, obrzędu o źródle ludowym, wspólne symbole.
Kanon kultury narodowej – swoisty niepowtarzalny, wyróżniający daną kulturę narodową od innych, układ jej naczelnych wartości. Zbiór takich elementów, które dana zbiorowość uznaje za szczególnie ważne i traktuje jako wzór godny respektowania i naśladowania.
Kultura ludowa – tradycyjna kultura społeczności wiejskiej. Cechy tej kultury to:

* Izolacja od innych kultur
* Samowystarczalność
* Zbiorowa twórczość

Nurt twórczości artystycznej współtworzy kulturę ludową nazywamy folklorem.

Sposoby uczestnictwa w kulturze uzależnione są przede wszystkim od znajomości kodów (słownych i obrazowych).

Uczestnictwo w kulturze elitarnej (wysokiej) wymaga przygotowania, chęci odbioru i umiejętności odczytania konwencji znakowych (np. dzieła sztuki). Taki typ uczestnictwa w kulturze nazywamy refleksyjnym.

Pobieżne uczestnictwo w kulturze bez przygotowania i zaangażowania nazywamy potocznym (biernym).

Akulturacja – edukacja kulturalna, przebiegająca przez całe życie

Etnocentryzm – pogląd głoszący, że własna kultura jest najważniejsza

Kultura - „carere” znaczy oprawiać, pielęgnować. To, co wytworzył człowiek na przestrzeni wieków, działający w jakiejś trwałej wspólnocie, dzięki niej i dla niej. Kultura wyrasta z natury, ale ją przerasta.

Cywilizacja - stan rozwoju społeczeństwa w danym okresie historycznym. Warunkowany stopniem opanowania przyrody przez człowieka. Ogół dóbr materialnych, środków i umiejętności produkcyjnych oraz instytucji społecznych.

Kultura masowa – jednolite wytwory kultury, użytkowane przez wielkie zróżnicowane masy odbiorców; określenie odnoszące się do treści przekazywanych i odbieranych przez środki masowego przekazu.

Kultura narodowa – kulturę narodu jednoczy trwałe oddziaływanie na zbiorowość miejsca i czasu, przyrody i historii

Subkultura – grupa społeczna i jej kultura, wyodrębnienie wg jakiegoś kryterium, np. zawodowego, etnicznego, religijnego. Subkultura jest segmentem kultury i nie podlega wartościowaniu na wyższą i niższą.