Rodzaje prac naukowych
Dokonanie określonego podziału prac, którymi musi interesowac sie historyk, jest bardzo złożone. Można je bowiem dzielić ze względu na charakter ogólny na prace naukowe i popularnonaukowe; kryterium podzialu moze byc także forma publikacji, a wiec przykladowo : bibliografia, słownik, podrecznik, monografia, artykuł, recenzja; a takze sposób ujęcia : praca syntetyczna, analityczna i sprawozdawcza.
Wydawnictwa ogólne :
Do wydawnictw ogólnych zaliczamy przede wszystkim dzieła, które zawierają całokształt wiedzy lub też określone jej dziedziny, ujete w formie encyklopedycznej. Włączymy w to również wszelkie wydawnictwa informacyjne i uogólniajace dorobek określonej nauki.
E N C Y K L O P E D I E
Rozróżniamy ogólne ( powszechne ) np. Mała encyklopedia powszechna
specjalistyczne np. Encyklopedia staropolska
obce np. Encyclopedia Britannica
Do encyklopedii siegamy zawsze kiedy chodzi nam o zdobycie informacji ogólnych.
S Ł O W N I K I
Każdy słownik obejmuje zbiór wyrazów z odpowiednim ich objasnieniem. Szczególną wartośc dla pracy badawczej mają słowniki historyczne różnych języków czy też dziedzin wiedzy, objaśniające znaczenie wyrazów w aspekcie historycznym, z podaniem źródłosłowu i zestawieniem podstawowych źródeł.
Podstawowe słowniki to np. Słownik języka polskiego
Inne słowniki to np. Słownik gwar polskich
B I B L I O G R A F I E
Zawierają zestawienie, opis i klasyfikacje twórczości literackiej w najogólniejszym znaczeniu tego słowa. Mogą ujmowac całokształt tej twórczości bądź też tylko jej wybór.
BIBLIOGRAFIE BIBLIOGRAFII informuja nas z kolei, jakimi wydawnictwami bibliograficznymi dysponujemy dla poszczególnych dziedzin wiedzy.
Najobszerniejszym dziełem bibliograficznym w naszej literaturze jest Bibliografia polska Karola Estreichera (22tomy) [dalsze tomy napisał po jego śmierci Stanislaw E. jego syn]
I N F O R M A T O R Y I R E P E T Y T O R I A
Są to pozycje zbierające sumarycznie pewną określoną dziedzine wiedzy
np. Druga wojna światowa. Informator. 1939 ? 1945
P O D R Ę C Z N I K I
Zadaniem podręcznika jest syntetyczne przedstawienie sumy wiedzy z określonej dziedziny.
Do podstawowych rodzajów prac historycznych należą : monografie, rozprawy, artykuły i recenzje naukowe.
M O N O G R A F I A
jest przeważnie pracą analityczną. Daje zwykle wyczerpujący opis jednego wybranego zagadnienia, poprzez wszechstronną krytykę literatury i źródeł oraz ich interpretacje. Istnieją także specjalne studia krytycznoźródłowe o charakterze monograficznym, poświecone określonemu zabytkowi źródłowemu np. kronice.
R O Z P R A W Y
zwane również PRACAMI, nie dają ujęcia monograficznego określonego zagadnienia. Opracowywuje się w nich z regóły jedynie częśc wybranego zagadnienia o charakterze dyskusyjnym. W rozprawie poddaje się szczegółowej analizie określoną problematyke, rozpatrujac ja na podstawie
dotychczasowej literatury i źródeł.
Wymienione przeze mnie prace opatruje się licznymi przypisami, w których cytuje się źródła i literaturę dla ilustracji wypowiadanych tez, prowadzi rozmowe na temat wartości cytowanych źródeł.
Badania monograficzne rozprawy i inne studia stanowią podstawę prac syntetycznych.
W oparciu o nich powstaje podręcznik.
A R T Y K U Ł
naukowy może mieć charakter polemiczny, analityczny lub syntetyczny. Zależy to od zadania jakie mu stawiamy. Najczęsciej bedziemy w nim rozpatrywali takie problemy, które NIE wymagają szerokich badań analitycznych lub można je doprowadzić do uogulnień na podstawie osiągniętych już badań. Niekiedy spotykamy artykuły mające na celu zasygnalizowanie określonego problemu lub jego odpowiednie ujęcie.
R E C E N Z J E
wśród nich rozróżniamy sprawozdawcze i polemiczne. Najczęsciej pisze się recenzje dla oceny poszczególnych opracowań lub wydawnictw źródłowych.
Niekiedy recenzja bedzie także uzupełniała problematyke omawianej pracy lub też wysuwała propozycje w stosunku do dalszych badań nad poruszonym zagadnieniem.
Na podstawie : Benon Miśkiewicz ?Wstęp do badań historycznych? Warszawa 1973