Autorytet i jego rodzaje

Termin autorytet pochodzi od łac. Auctoritas, który tłumaczy się jako rada, wola, ważność, powaga moralna, nawet wpływowa osoba. Słownik Wyrazów Obcych określa autorytet jako 1) uznanie u innych, wpływowość, 2) człowiek, doktryna, pismo cieszące się w jakiejś dziedzinie lub opinii pewnych ludzi szczególną powagą. Autorytet jest zawsze relacją, między co najmniej dwiema osobami, z których jedna budzi uznanie drugiejAutorytet jest to prestiż osoby oparty na uznanych i cenonych w społeczeństwier wartościach- religii, prawie, nauce itp. Autorytet ma osoba, która dysponuje dużą wiedzą , ale też, w zależności od przyjętych wartości, dużą siłą lub bogactwem. Myślę, że każdy z nas w swoim życiu próbował naśladować jakąś osobę. Znaczy to tym samym, że w tej osobie widzi autorytet. Wśród współczesnej młodzieży można zaobserbować absolutny zanik poczucia wartości. Nastolatkowie za swój autorytet potrafią uznać piosenkarza, aktora, lub innego przedstawiciela osób o stworzonym przez media charakterze. Często też za osobę godną naśladowania uważają rówieśnika, dysponującego siłą lub "władzą" w jego otoczeniu. Młodzi ludzie nie odczuwają już potrzeby bycia sobą; chcę być akceptowani w społeczestwie. Ich życie bardziej obrasta fałszywość, aniżeli szczerość. Młodzież kształtuje swoje poglądy wzorując się na osobach, które nic w zyciu nie osiągneły samodzielnie i, które nic dla swiata nie zrobiły. Nie mówię tutaj oczywiście o całej młodzieży, ale tylko o jej pzeważającej częsci.

Istnieją różne rodzaje autorytetów, które na ogół występują parami.
Autorytet wyzwalający i ujarzmiający i autorytet wewnętrzny i zewnętrzny. Autorytet wyzwalający ma inspirujący i konstruktywny wpływ na postępowanie osób, u których cieszy się uznaniem. Autorytet taki ma szczególne znaczenie w pracy wychowawczej z dziećmi i młodzieżą. Wychowawca darzony takim autorytetem mobilizuje swoich wychowanków do inicjatyw i podejmowania samodzielnych działań, pogłębia poczucie odpowiedzialności za własny rozwój. Autorytet ujarzmiający natomiast wypływa nie z osobistych zalet czy zasług jego nosiciela, lecz z wygórowanej ambicji i żądzy władzy. W przypadku wychowawcy czy nauczyciela o takim autorytecie mamy do czynienia z osobą pragnącą bezwzględnie podporządkować sobie wychowanków poprzez stosowany wobec nich przymus zewnętrzny. Cel taki uzyskuje się w wyniku wydawania ambitnych zakazów i nakazów, nieustannej i nużącej perswazji, w której nie ma miejsca na dyskusję i jakikolwiek kompromis.

Dla autorytetu wewnętrznego charakterystycznym jest fakt dobrowolnej uległości innych osób i gotowości do podporządkowania się ze względu na odczuwany podziw i uznanie. Autorytet taki zwykle przypisuje się osobie, której siła wpływa na innych, tkwi nie tyle w jej sposobach postępowania czy stosowanych przez nią technikach oddziaływań ile w jej cechach charakteru i wartościach, jakie uznaje i konsekwentnie realizuje w życiu codziennym. Z autorytetem zewnętrznym mamy do czynienia wówczas, gdy podporządkowanie nie jest dobrowolne. Osoba o takim autorytecie ma moc wywierania wpływu na innych nie tyle dzięki swym osobistym przymiotom, ile zajmowaniu ważnego stanowiska w hierarchii władzy lub pełnieniu funkcji upoważniającej do formalnego podporządkowania sobie innych. Pod tym względem autorytet zewnętrzny jest tożsamy z autorytetem instytucjonalnym, urzędowym lub formalnym.

Najważniejszym z pedagogicznego punktu widzenia jest autorytet moralny osoba o takim autorytecie staje się dla innych wzorem postępowania. Na tym polega jej niebywała wręcz siła wywierania wpływu na sposób myślenia i działania innych. Dlatego też wychowawcy i nauczyciele cieszący się autorytetem osobistym u młodzieży są niezastąpionym czynnikiem w ich prawidłowym rozwoju.

Rola autorytetu w wychowaniu wydaje się obecnie szczególnie aktualna, pogłębia się bowiem przekonanie jakoby uznawanie autorytetów było przeżytkiem. W wychowaniu zapewniającym młodzieży swobodę i poszanowanie ich praw, uznawanie autorytetów ma znaczącą rolę. Uznawanie autorytetów wiąże się z pewnym ograniczeniem wolności, ale i ukierunkowaniem co zapobiega niepożądanym zachowaniom. Wychowawcy i nauczyciele będący autorytetem dla swoich uczniów mają na nich pozytywny wpływ. Władzy tej młodzież chętnie się podporządkowuje. Jednak nadużycie tej władzy pozbawia wyrobionego autorytetu na który trzeba sobie długo zapracować.

Rola autorytetu w wychowaniu wydaje się bardzo ważna szczególnie w obecnych czasach, gdy nastąpiła dewaluacja pojęcia „autorytet”, stało się ono niemodne, nastąpiło też przewartościowanie historii w związku ze zmianami ustrojowymi – upadły jedne, oficjalne autorytety, pojawiły się inne, zanegowano pewne wartości, a na ich miejscu wyrosły nowe. Wszystko to nie sprzyjało zarówno dyskusji na temat autorytetów, jak i refleksji. Równocześnie w związku z powszechną dostępnością informacji medialnej nasiliło się zjawisko naśladowania pewnych zachowań. Określić je możemy mianem snobizmu, mody, a czasem zachowanie to związane jest z funkcjonowaniem w subkulturach. Ponieważ każdy z nas potrzebuje punktu odniesienia jakim jest autorytet.