AIDS

AIDS-Zespół nabytego upośledzenia odporności – jest nową chorobą . Nie znano żadnego jej przypadku aż do 1981 roku . Od tego czasu wirus HIV, wywołujący AIDS, rozprzestrzenił się na całym świecie i nie sposób przecenić zagrożenia, jakie niesie za sobą, zarówno w Wielkiej Brytanii, jak i w większości innych krajów świata .
W czasie najbliższych kilku lat najskuteczniejszym sposobem ograniczenia rozprzestrzeniania się wirusa będzie edukacja społeczeństwa, a w szczególności ludzi wyjątkowo zagrożonych zakażeniem .
Aids (Acquired Immune Deficincy Syndrome – Zespół Nabytego Upośledzenia Odporności )_to ciężki zespół niedoboru odporności, spowodowany zakażeniem wirusem HIV (Human Immnodefyciency Virus).
Wirus HIV jest przenoszony przez krew i płyny ustrojowe , powoduje zniszczenie układu immunologicznego, przez co osoba zakażona staje się nieodporna na różne infekcje i choroby. Chorzy na AIDS umierają zwykle z powodu nietypowych zapaleń płuc albo nowotworów .
AIDS – po raz pierwszy oficjalnie rozpoznano w Ameryce w 1981 roku, choć znacznie wcześniej pojawiały się podobne przypadki, wówczas nierozpoznane .W krajach rozwiniętych choroba częściej występuje u homoseksualistów .
AIDS szybko rozprzestrzenił się na całym świecie .W 1989 roku WHO odnotowało 203599 chorych w 177 krajach .Dane szacunkowe mówiły o ponad 600000 ludzi chorych na AIDS i 6-8milionach nosicieli wirusa HIV.
W 1995 roku według WHO na AIDS zachorowało około 4,5 miliona ludzi , większość z nich zmarła. Zaka-
żonych wirusem jest 13 – 15 milionów . W Polsce zarejestro-
wano około 3,5 tysiąca przypadków zakażenia wirusem HIV , ale szacuje się, że faktyczna liczba wynosi 12-15 tysięcy.
Przenoszenie HIV
HIV w przeciwień-
stwie do wielu innych wirusów nie może być przekazany w czasie okazjonalnych kontaktów między-
ludzkich , przez katar lub kaszel , podanie ręki , korzystanie ze wspólnych toalet. Wirusem można się zakazić w czasie kontaktów seksualnych , przez wspólne używanie igieł i strzykawek , transfuzję zakażonej krwi oraz płód od matki .
W Polsce najwięcej zakażonych to narkomani , homo- i biseksualiści . Wzrasta także liczba zakażeń w związkach heteroseksualnych , szczególnie wtedy , gdy mężczyzna jest biseksualistą lub któreś z partnerów przyjmuje dożylnie narkotyki . Najbardziej zagrożone rejony świata to Środkowa Afryka i duże miasta Ameryki Północnej .
Rozwinięcie pełno objawowego AIDS trwa zwykle dość długo i na razie naukowcy nie są w stanie przewidzieć , kiedy choroba się rozwinie .Rzadko się zdarza , aby dorosła osoba zachorowała przed upływem 8 laty są nadal zdrowi .Zależy to w dużym stopniu od stanu zdrowia przed zakażeniem oraz prowadzonego trybu życia.
Przyszłość
Jak dotąd nie ma skutecznego lekarstwa na AIDS , choć pracuje nad tym wiele ośrodków i pojawiają się wciąż nowe leki , mające zwalczać wirusa HIV i choroby ,od których on usposabia .
Azydotymidyna – oznaczana jako „AZT” lub „Retrovir” jest najlepiej znanym lekiem . Wykorzystuje się go w początkowym okresie choroby . Niestety , wywołuje on poważne objawy uboczne i jest mniej skuteczny u osób dłużej zakażonych . Cały czas trwają poszukiwania taniego, mało toksycznego i łatwego do przyjmowania środka . Największą nadzieję wiąże się ze szczepionką przeciw AIDS , jednak jej odkrycie jest jeszcze sprawą odległą , gdyż wirus ma bardzo złożony cykl życiowy , a działa w obrębie układu immunologicznego .
Najlepszą bronią przeciwko AIDS jest nauczenie ludzi zasad bezpiecznego seksu , używania własnego , jednorazowego sprzętu przez narkomanów , badanie osób z grup ryzyka . Konieczne są także działania uświadamiające społeczeństwo ,że nosiciele HIV nie stanowią zagrożenia dla osób zdrowych codziennych kontaktach, można z nimi pracować, uczyć, bawić się bez obawy o własne zdrowie. Ludzie ci mogą mieszkać obok osób zdrowych i nie są dla nich zagrożeniem.
Identyfikacja wirusa
Gwałtowna i nieuzasadniona utrata masy ciała, przewlekła biegunka lub gorączka mogą być wczesnym objawem AIDS. Każdy u kogo występują takie objawy, powinien natychmiast zgłosić się do lekarza. Jeśli podejrzewa się AIDS, należ wykonać testy krwi. Bardzo często, mimo zakażenia wirusem, przez pewien czas nie ma żadnych objawów. Jest to szczególnie groźne, gdyż nieświadomy nosiciel może zarazić wiele osób.
Prewencja
Bezpieczny seks (z użyciem prezerwatywy ) chroni przed szerzenie się wirusa. Narkomani nigdy nie powinni używać wspólnych igieł.
Badania nad wirusem HIV
Od czasu do czasu słychać głosy, że to nie HIV jest przyczyną AIDS. Niektórzy uważają, że ten wirus przypadkowo znajduje się w organizmie osoby chorej na AIDS i że inny, nieznany sprawca powoduje zarówno AIDS, jak i obecność HIV.
Intensywne badania naukowe prowadzone od początku lat 80 sprawiły, że wirus ten został zbadany tak dokładnie, jak żaden inny. Naukowcy znają jego dokładną strukturę i budowę genetyczną. Odkryli także, że istnieje nie jeden, a kilka rodzajów wirusa HIV. Różne rodzaje wirusa podlegają regularnym mutacjom, co utrudnia wyprodukowanie szczepionki.
HIV a inne wirusy
Wirusy są najprostszymi formami życia. Miliony tych mikroorganizmów mogą się zmieścić na główce od szpilki. Wiele chorób, takich jak świnka, odra, grypa i przeziębienie, jest wywołanych przez wirusy. Typowy wirus składa się z rdzenia z DNA, czyli kwasu dezoksyrybonukleinowego, i kapsydu białkowego pełniącego funkcję ochronną. DNA zawiera informację genetyczną wirusa, pozwalającą na produkcję następnych, identycznych osobników. Rdzeń DNA jest owinięty w osłonę z przypominających mozaikę różnych cząsteczek białkowych. Jednakże wirus nie jest w stanie rozmnażać się samodzielnie; potrzebuje do tego żyjącej komórki, na przykład komórki ludzkiej. Wkracza do komórki gospodarza, wprowadza swoje geny do genów tej komórki i opanowuje jej mechanizm produkcji chemicznej, zmuszając do wytwarzania setek lub tysięcy swoich kopii. Następnie nowe wirusy rozrywają komórkę gospodarza, niszcząc ją, i atakując kolejne komórki. W ten sposób cały cykl się powtarza.
HIV jest niezwykłym wirusem z tego względu, że należy do grupy tak zwanych retro wirusów. Wirusy te nie posiadają w swoim rdzeniu DNA, a tylko RNA, czyli kwas rybonukleinowy. RNA ulega najpierw transkrypcji na DNA, który służy jako kod do produkcji nowych wirusów. W porównaniu z innymi wirusami, wirus HIV należy do stosunkowo trudno przenoszących się drobnoustrojów. Nie może on przetrwać poza organizmem nosiciela, pozbawiony ciepła i płynów, a zatem nie może unosić się w powietrzu. Oznacza to, że nie można się zarazić drogą oddychania. W normalnych okolicznościach HIV nie roznosi się podczas kaszlu i kichania, za pośrednictwem komarów i much, czy też w czasie normalnego używania wspólnych ręczników, sztućców lub innych przedmiotów gospodarstwa domowego.
Sposób transmisji
HIV przenosi się trzema głównymi drogami, przy czym przy każdej dochodzi do wymiany krwi lub płynów ustrojowych. Do zainfekowania wirusem dochodzi wtedy, gdy krew lub płyny organizmu (na przykład sperma) zarażonej osoby bezpośrednio zetkną się z krwią lub płynami ustrojowymi ofiary wewnątrz jej organizmu. Wynika stąd, iż podstawowym sposobem przekazywania wirusa HIV są stosunki płciowe. Obejmują one kontakty hetero- i homoseksualne. Wirus przemieszcza się od jednego do drugiego partnera w płynach ustrojowych. W większości rejonów świata choroba rozprzestrzenia się w ten właśnie sposób.
Drugą drogą transmisji wirusa HIV jest przekazanie go nie narodzonemu dziecku przez zarażoną matkę . Wirus może dostać się do krwi płodu w macicy lub podczas porodu .
Trzecia droga zarażenia to wprowadzenie do organizmu krwi lub płynów ustrojowych najczęściej podczas wykonywania zastrzyków . Zanim zaczęto badać oddawaną przez ludzi krew , zdarzało się , że niektórzy krwiodawcy byli zarażeni wirusem HIV . Część osób , które otrzymały zakażoną krew , została zainfekowana . Obecnie w wielu krajach prowadzi się dokładne badania krwi oddawanej w stacjach krwiodawstwa , aby zapobiec transmisji wirusa HIV podczas transfuzji . Jednakże ciągle można zarazić się wirusem , korzystając z niesterylnej strzykawki lub igły, użytych wcześniej przez nosiciela wirusa HIV .

Zachowanie wirusa w organizmie
HIV atakuje pewne typy białych krwinek (leukocytów) . Kiedy układ immunologiczny zaczyna zawodzić , leukocyty nie są w stanie spełniać swoich normalnych zadań polegających na zwalczaniu chorób i zabijaniu zarazków . Mikroby , które normalnie zostałyby szybko usunięte , bez przeszkód rozmnażają się w organizmie . Objawy AIDS nie są wywołane przez samego wirusa HIV , jak dzieje się w przypadku zwykłej infekcji wirusowej – ich bezpośrednią przyczyną jest niesprawność układu immunologicznego, który nie zwalcza infekcji .
Kolejną niezwykłą cechą HIV jest fakt , iż główne objawy dają o sobie znać po dłuższym czasie , kilka lat po wniknięciu wirusa do organizmu . Bywa na przykład tak , że organizmie osoby zainfekowanej wirus zaczyna gwałtownie się rozmnażać . Można go znaleźć we krwi i płynach otaczających mózg i rdzeń kręgowy . Jednakże na tym etapie pacjent często nie odczuwa żadnych objawów albo mogą pojawić się u niego dolegliwości przypominające grypę , katar i gorączka , wysypka skórna , powiększone gruczoły limfatyczne pod pachami czy częste bóle głowy . Winę za te objawy nierzadko przypisuje się przeziębieniu lub „jakimś krążącym wirusom ”.
Po kilku tygodniach objawy te , jak również wysoki poziom HIV w organizmie , mijają . Człowiek znowu czuje się zdrowo . Wirus ciągle jest obecny w jego ustroju , ale nie jest aktywny . jednak zarażona osoba może przez cały czas przekazywać wirusa innym . W końcu , często po wielu latach wirus HIV „budzi się” i zaczyna się rozmnażać . Właśnie wtedy rozwija się choroba AIDS .
Metody leczenia
W miarę poszerzania się wiedzy na temat AIDS , opieka nad chorym staje się coraz lepsza , jak również skuteczniej leczy się choroby towarzyszące . Na przykład pewne rodzaje wywołanego przez AIDS zapalenia płuc można leczyć lekami antywirusowymi i antybiotykami . W bolesnych uszkodzeniach skóry przez mięsak Kaposiego pomaga radioterapia (napromieniowanie lub leczenie promieniami rentgena).
Niestety, w dniu dzisiejszym nie znamy jeszcze leku przeciw AIDS, nie ma też metody leczenia skutecznej długofalowo. Jak dotąd nie udało się wyprodukować szcze-
pionki, która zapobie-
głaby rozwojowi i rozprzestrzenianiu się wirusa HIV-jak to ma miejsce w przypadku heinemediny, odry i podobnych chorób. Pomimo nieprzerwanej pracy nad lekami i szczepionką przeciw AIDS, oraz sporadycznym kroków naprzód, ogólnie postęp w zwalczaniu choroby jest bardzo powolny.
Wirusy żyją i rozmnażają się wewnątrz komórki gospodarza, z tego względu badania nad nimi są niezwykle trudne. Istnieje niewiele skutecznych leków przeciwwirusowych w porównaniu z liczbą leków przeciwbakteryjnych. Lek zidovudine (AZT) opóźnia rozwój AIDS u niektórych ludzi, jednak może wywołać nieprzyjemne skutki uboczne, jak mdłości, wymioty i osłabienie, a w niektórych przypadkach niszczy nawet szpik kostny. Istnieją więc pacjenci, którzy nie mogą, lub nie chcą, przyjmować tego leku.
Wśród prowadzonych obecnie badań niektóre koncentrują się na próbach uniemożliwienia wirusowi przymocowania się do powierzchni komórki gospodarza. Punkty styczne pomiędzy wirusem a komórkami krwi są dobrze poznane. Naukowcy próbują wynaleźć lek, który utrudniałby proces łączenia się lub blokowałby go, mając nadzieję, że udałoby się w ten sposób zabić wirusa.
AIDS-choroba społeczna
Nie ulega natomiast wątpliwości, że AIDS jest chorobą społeczną, zagrażającą zdrowiu całej populacji ludzkiej. Na początku lat 90 eksperci oceniali ,że ponad 10 milionów ludzi jest nosicielami wirusa HIV. Światowa Organizacja Zdrowia przewiduje,
że liczba ta może wzrosnąć do 40 milionów do roku 2000. W roku 1991 w Stanach Zjednoczonych co 12 minut umierał ktoś chory na AIDS.
Niemal każdy kraj na świecie boryka się w jakiś sposób z tą chorobą, chociaż HIV częściej występuje w pewnych określonych rejonach, takich jak Ameryka Północna, Wyspy Karaibskie, środkowa Afryka i południowo-wschodnia Azja. Biorąc pod uwagę, że przeważająca większość nosicieli HIV zachoruje na AIDS i umrze, widać, jak straszliwe żniwo zbierze ta niebezpieczna choroba.
Obecnie jedyną bronią przeciwko AIDS jest wiedza, jak wirus HIV się rozprzestrzenia. Chociaż naukowcy nie ustają w poszukiwaniach leku, jedyną obroną pozostaje unikanie sytuacji niosących ze sobą ryzyko zarażenia.