Operacje bankowe

Ruch strumieni pieniężnych - jest odbiciem procesów rzeczowych w gospodarce ( w przedsiebiorstwach) oraz w gospodarce domowej
Strumienie pienieżne zasilają zasoby pieniężne
Zasoby pieniężne są źródłem powstawania nowych strumieni pienieznych
Operacje bankowe ? są to czynności wykonywane przez banki i świadczone usługo bankowe. Z punktu prawa- Operacje bankowe są umowa w formie prawnej miedzy bankiem a klientem, w którym bank oferuje usługi, a klient jest ich usługobiorcę.
Operacje bankowe są często wykonywane przy wykorzystaniu rachunku banowego i maja charakter przeważnie pieniężny
Banki wykonują operacje masowe ( wykonywane wg jednakowych standartów na bieżąco) i operacje jednostkowe np. udzielanie kredytów.
Postep w operacjach bankowych (zblizenie banku do klienta):
1. Operacje nowe ? inowacje bankowe (leasing, factoring, forfaiting, home bancing) oraz wykorzytsywanie nowowczesnych technologii informatycznych i skutki globalizacji
2. Kryterium czasu ? w usługach bankowych jest istotne powiązanie często z charakterem operacji:
? On Line operacje rpzeprowadzone w czasie rzeczywistym ? natychmistowym
? Operacje zlecane bankowi wykonywane z pewnym opóźnieniem
3. Liberalizacja nprzepisów ( w tym dewizowych):
? Globalizacja
? Zmiany przepisów dotyczących miedzynarodowych przepływów kapitału
Ustawa ?Prawo Bankowe? wyróżnia nastepujące czynności bankowe :
A. Czynności wykonywane wyłącznie przez banki w granicach okreslonych statutem banku
1. Przyjmowanie wkładów pienięznych płatne na żądanie terminowych
2. Prowadzenie rachunków bankowych
3. Udzielanie kredytów
4. Emitowanie bankowych papierów wartościowych
5. Udzielanie gwarancji bankowych
6. Przerowadzenie bankowych roliczeń pienieznych
7. Wykorzytsanie innych czynności przewidzianych wyłącznie dla banków w odrębnych ustawach

B. Czynności wykonywane przez banki ( ale mogą być także wykonywane przez inne instytucje)
8. Udzielanie pozyczek pieniężnych
9. Operacje czekowe i wekslowe
10. Wydawanie kart płatniczych oraz wykonywanie operacji przy ich uzyciu
11. Terminowe operacje finansowe
12. Nabywanie i zbywanie wierzytelności pieniężnych
13. Przechowywanie podmiotów i papierów wartościowych oraz udostepnianie sktytek sejfowych
14. Wykonywanie czynności obrotu dewizowego

C. Czynności bankowe to także :
15. Operacje uzyte karta płatniczą
16. Nabywanie akcji i udziałów innej osoby prawnej
17. Dokonywanie zmian swych wierzytelności na składniki majatku dłuznika
18. Zaciaganie zobowiązań zwiazanych z emisją papierów wartościowych
19. Nabywanie i zbywanie nieruchomości oraz wierzytelnosci zabezpieczonych hipoteka
20. Świadczenie usług konsultacyjno doradczych i innyh usług finansowych
Rodzaje operacji bankowych:
1. Operacje czynne
2. Operacje bierne
3. Posredniczące (komisowe lub usługowe)
Ponadto banki świadczą inne usługi nie mające charakteru operacji bankowych

Operacje czynne (aktywne) banki wykorzytstujac swoje własne i zgromadzone zasoby :
- udzielają różnego rodzaju kredyty
- lokuja zasoby własne i powierzone przez klientów w innych bankach lub korzystnych przedsiewzieciach lub papierach wartościowych

Operacje bierne ( pasyne) banki wykonują czynności zmierzające do powiększenia sumy środków znajdujących się wdyspozycji banku:
- gromadzenie wkładów na rachunkach bankowych
- przyjmowanie lokat oszczednosciowych
- emitowaniem własnych papierów wartościowych

Operacje czynne i bierne banki wykonuja na własny rachunek i własne ryzyko
Operacje pośredniczące to czynności wykonywane przez banki na zlecenie i ryzyko klientów

Operacje posredniczące mają charakter usług bankowych ( czynności ewidencyjno-rozliczeniowe):
- prowadzebnie rachunków bankowych
- przeprowadzenie za ich pośrednictwem roliczeń pieniężnych
- zakup i sprzedaż papierów wartościowych na zlecenie klienta

Operacje bierne (pasywne) gromadzenie wkładów pozyskiwanie depoztów

Źródła środków gromadzonych w ramach operacji bankowych:
- wkłady oszczędnościowe ludności
- pieniądz tranzakcyjny i lokaty terminowe jednostek gospodarczych pzrechowywanie na rachunkach bankowy
- środki pieniężne sfery budżetowej
- Środki pienieżne różnych isntytucji i organizacji przechowywanych an rach bank
- lokaty przyjmowane od innych banków
- kredy refinansowy zaciagany w BC(NBP)

Depozyty (wkłady oszczednościowe:
- depozyty a vista ( wkłady bieżące wypłacane na żądanie ? rach. Oszczędnościowo- rozliczeniowy
- depozyty terminowe ( wyplacane w ścisle określonym terminie lokaty)
- bony oszczędnościowe ( kupony odsetkowe)
- walutowe rach. Oszczędnościowe

Konkurencyjność banków ( prowadzenie określonej polityki dobywania depozytów):
- atrakcyjne formy oszczędzania ( nietypowe terminy w stosunku do innych banków
- korzystne warunki lokowania
- łagodniejsze traktowanie zrywjących lokaty ( przedterminowe wycofanie wkładów)

Rachunek Lokat terminowych
Firmy lokują środki częsciowo nie wykorzytywane do przedsiewzięść bieżących (oprocentowanie wyższe niż na rach. Bieżących)
Rachunki oszczędnościowe osób fizycznych
Rach. Skonsolidowany (zbiorczy) ? stosowany w rozbudowanych firmach posiadajacych odziały np. na koniec dnia gromadzone są srodki (lub okreslone nadwyzki) i wszytskich placówek i umozliwia pełniejsze planowanie i wykorzytsywanie ich czasami zasilenie pewnych oddziałów.
Depozyt automatyczny ? po przekroczeniu określonego salda na rachunku bankowym automatycznie uruchomienie pewien depozyt terminowy






Po operacji bankowej jest wyciąg bankowy




Polecenie przelewu ? polega na wydawaniu dyspozycji przekazania określonej kwoty z rachunku bankowego płatnika na wskazany przez niego rach we wskazanym banku. Formę tą mogą stosować osoby fizyczne, osoby prawne i inne jednostki gospodarcze nie bedące osobowością prawną

Polecenie zapłaty ? właściciel wydaje dyspozycje swojemu bankowi, aby obciążył określona kwotę rachunku dłużnika i miał na rachunkach wierzyciela. Może być stosowana przy regulowaniu nalezności bezspornych gdy dłużnik i wierzyciel maja rachunek w tym samym banku, jeśli banki zawarły porozumienie o stosowaniu tej formy rozliczeń

Emitowanie papierów wartościowych:
1. Emitowanie akcji (akcja ? forma finansowania własnościowego)
? Powstanie banku w formie spółki akcyjnej
? Powiekszenie kapitału akcyjnego istniejącego banku
2. Emitowanie obligacji ? instrumentów pożyczkowych ( w celu rozszerzenia działalności opartej na długoterminowtch źródłach finasowania
? Banku formie spółki akcyjnej
? Inne banki
3. Emitowanie bonów
? Krótkoterminowych bonów kasowych ( w celu krótkoterminowych finasowania operacji aktywnych)
4. Emitowanie certyfikatów depozytowych
? Wygodne i bezpieczne papiery wartościuowe mogą być zbywalne na miedzynarodowych rynkach pieniężnych
Operacje posredniczące ? usługowe ( rozliczenia pieniężne)
Jednostki gospodarcze musza rozliczać się bezgotówkowo przeprowadzając transakcje. Do tego celu konieczne jest posiadanie rachunku bankowego. Niedotrzymywanie tego obowiazkuskutkuje karami pienieznymi.
Numeracja rachunków bankowych
Wg standardu IBAN ( Indyfikation bank Account Number). Rachunek składa się z 3 elementów i posiada 26 cyfr, a w rozliczeniach międzynarodowych dodaje się jeszcze kod kraju.
2 cyfry kontrolne
8 cyfr nr banku
16 cyfr nr rachunku

Rachunek Bankowy
? Rachunki bankwe maja otwierać osoby osoby fizyczne i prawne, instytucje
? Otwarcie rachunku bankowego ? umowa cywilno ? prawna bank ma takie same prawa co klient, osoba
? Bank zobowiazuje się do przechowywania środków paosiadania rachunku bankowego oraz do przeprowadzenia na jego zlecenie rozliczeń pienieznych
? Posiadacz rachunku bankowego zobowiazuje się do gromadzenia na rachunku środków pienieżnych i przeprowadzenia rozliczeń za jego pośrednictwem
? Instytucje rachunku reguluja przepisy kodeksu cywilnego i prawo bankowe. Na podstawie, których banki opracowywuja swoje we. Regulaminy

Rodzaje Rachunków Bankowych
? Bieżące
? Pomocnicze
? Lokat terminowych
? Oszczędnościowe

Umowa Rachunku Bankowego powinna określać :
1. Strone umowy
2. Rodzaj otwieranego rachunku
3. Określona waluta
4. Czas na jaki zostaje otwarty
5. Wysokość oprocentowania i warunki jego zmiany
6. Sposób dysponowania srodkami zgromadzonymi na rachunku
7. Terminy wyplaty lub kapitalizacji odsetek
8. Terminy reazlizacji zlecen
9. Zakres odpowiedzialności banku za terminowe ( prawidłowe prowadzenie rozliczeń pienięznych oraz wysokość odszkodowania za przekroczenie terminu)
10. Tryb i warunki dokonywania zmiany umowy
11. Sposób i termin wypowiedzenia i rozwiązania umowy rachunku
12. Zasoby rozwiazywania umowy w razie braku obrotów na rynku

Dokumenty wymagane przy otwieraniu rachunku powinny odzwierciedlać podstawy prawne do prowadzenia działalności :
? Wpis do ewidencji działalności gospodarczej lub wyciąg z rejestru sadu, gdzie firma została zarejestrowana
? Regon ( nr. Statystyczny)
? Nr NIP
? Wskazanie na osoby upowaznione do reprezentowania firmy i dysponowania rachunkiem ( upoważnienie to musi wynikać z załączonych do wniosku dokumentów np. uchwał, nominacji pełnomocnictw

Prywatne jednostki gospodarcze przekładają:
- poświadczony odpis z rejestru handlowego
- koncesę albo oświadczenie o podjęcie działalności
Spółdzielnie przekładaja wyciąg z rejestru sądowego i statut
Rachunki dla osob fizycznych otwierajacych są na podstawie dowodu osobistego

Rozliczenia to operacje polegające na dokonaniu zmian w stanie środków na rachunku bankowym
Klient- jest właścicielem srodków jako posiadacz rachunku jest dysponentem
Ksiegowania ? (zapisy) na rachunku klienta mogą być wykonywane:
- z dyspozycji klienta
- inicjatywy banku
- opłaty i prowizje bankwe
- Udzielanie kredyty
- zobowiązania wynikające z tyt. wykonywanych czynności sądowych i administracyjnych

Bank może na wniosek organów prokuraturskich sądowych i administracyjnych dokonać zablokowania kwot na rachunku klienta. Istnieje tak zwana egzekucja rachunkuyspozycje
Bank realizuje wpłat z rachunku klienta w granicach

Bieżące wpłyty niestanowiące podstawy wypłat w tym samym dniu. Ograniczenie to jest podyktowane względami technicznymi i znika po komputeryzacji
Czynnościom wypłat i wpłat towarzyszą odpowiednie zapisy na rachunkach bankowych
Prowadzą one zwiekszenie i zmniejszenie stanu środków posiadanych na rachunku czyli salda.
Zpisy są wykonywane w zaleznosci od charakteru po stronie debet, kredyt, a różnicą zapasów ( czyli obrotów po obu stronach jest saldo)

Rachunek bieżący ( podstawowoy)
Wpływy: - naleznosci od odbiorców,- za świadczone usługi,- za sprzedane usługi

Wypływy: pokrywanie zobowiazań wobec dostawców, wypłata wynagrodzeń, podatki oplaty

Rachunek pomocniczy ( celowy)
Gromadzi srodki niewyodrębnione z rachunku bieżącego na ściśle okreslone cele przedsięwzięć:
- fundusz socjalny, f. płac, rozliczenia zagraniczne, budowa nowej linii technicznej

Rachunek call ? rach. Ban. Otwiera się gdzie bank ma podwyzke

Istota czeku potwierdzonego polega na zagwarantowaniu remitentowi jego realizacji przez bank czyli zapłaty

Bank potwierdzając czek :
- dokonuje rezerwacji środków na rachunku na opłacenie czeku
- umieszcza odpowiednią klauzurę na odwrocie czeku

Klauzule mogą być dwojakiego rodzaju:
1. Jeżeli czek na przedniej stronie zawiera wszystkie elementy łacznie z data wystawienia czeku ( czek zupełny ? bank potwierdza czek do realizacji w swojej placówce na kwote np. 5000 pln z waznością 10 dniową od daty występowania czeku tu nastepuje stempel firmowy, dwa podpisy za bank miejscowość i data)
2. Potwierdzony może także być czek nie zupełny np. nie zawiera daty wystepowania czeku i kwoty) wówczas bank potwierdza taki czek do kwoty określonej z możliwością zrealizowania 10 dniowego terminu wazności czeku.
Czek rozrachunkowy ? jest przedstawiany do zapłaty w banku, który prowadzi rachunek posiadacza czeku wierzyciela
Bank:
- przyjmuje czek i przelewa środki na rachunek obciążając konto wystawcy ( gdy dłużnik i wierzyciel posiadaja konto w tej samej placówce banku.
- przyjmuje czek wraz z lista inkasową do inkasa gdy dłużnik i wierzyciel posiada konto w różnych bankach wierzyciela zostanie uznany kwota czeku gdy bank dłużnika (transat) zapłaci za czek bankowi i wierzyciela.

Czek gotówkowy
Czek rozrachunkowy słuzy do rozliczeń bezgotówkowych, tzn ze bank nie wypłaci na ten czek pieniędzy może natomiast zapłacic za kwote czekiem na rachunek bankowy. Forma zabezpieczenia jednostki pzryjmujacej czek przed brakiem pkrycia jest potwierdzenie czekowe.
Czek rozrachunkowy jest przedstawiony do zapłaty w banku, którym prowadzi rach. Posiadacza czekiem wierzyciela.

Korzysci ze stosowania czeków rozrachunkowych:
- zminiejszenie ryzyka bankowego
- skrócenie cyklu rozliczeniowego
- zakladanie zatorów płatniczych
- zmniejszenie bezpieczeństwa obrotu
- wygodna forma zapłaty tam gdzie dopiero w momencie płacenia znamy cene

Rozliczenia planowane słuzą do uregulowania płatnosci za dostawy powtarzające się. I polega na :
- okresowym przelewaniu co 5, 10 dni kwot przez odbiorce na rzecz dostawcy wynikajacych z planowanej wartości dostaw. Różnicę pomiedzy przelewanymi kwotami a faktyczną wartościa dostaw rozlicza się za dłuzy okres czasu np. 1 mc. Stosuje się ten typ rozliczeń przy dostawach surowców, paliw w przemysle i innych materiałach powtarzalnych zgodnie z charmonogramem.
- okresowe rozliczenia saldami ? stosuja je kontrahenci świadczący sobie wzajemne usługi wystepuja oni wobec siebie jako dłuznik i wierzyciel. Istota tej metody rozliczeń polega na zastapieniu regulowaniu poszczególnych. Czynności ewidencjonowanie poszczególnych swiadczeń oraz wyrównywanie sald wzajemnie rozczeń.
- okresowe porównywanie i rozliczenie salda zastepuje wielokrotne rozrachunki

Akredytywa dokumentowa (pieniezna) w rozliczeniach krajowych
Metoda rozliczeń zabezpieczajaca interesy dostawcy ? zapewnia natychmiastowe otzrymanie zapłaty od odbiorcy- pozwala uzaleznic zapłaty od spełnienia przez dostawce odpowiednich warunków.
Stosowana do rozliczenia :
- z nieznanymi kontrahentami
- ze słabo wyplacalnymi partnerami
- gdy dostawca pragnie zapewnic sobie zapłatę

Dokumenty przywolywane w treści akredytywy : faktury, listy przewozowe, swiadectwa rzeczoznawca
Bnak może zwolnić dłuznika od obowiazków wyodrębnienia środków gdy zapewnia mu pokrycie zobowiazań z tyt. Akredytywy z kredytu bankowego

Zdolność kredytowa ? definicia
Posiadanie przez kredytobiorcę zdolności kredytowej jest warunkiem formalnym udzielania mu kredytu narzuconym przez ustawę prawo bankowe. Zdolność kredytowa jest zdefiniowana jako zdolność kredytobiorcy do spłaty zaciagnietego kredytu wraz z odsetkami w terminach okreslonych w umowie.

Do działalnosci kredytowej banków zalicza się nastepujace czynnosci bankowe będace typowymi czynnosciami kredytowymi:
- udzielanie kredytów
- udzielanie przez banki pozyczek pienieżnych
- wydawanie kart płatniczych oraz wykonywanie operacji przy ich uzyciu

Dodatkowo zdanie częsci praktyków bankowych do działalnosci ziazanej bezposrednio lub posrednio z udziałem kredytów można również zaliczyć inne czynności bankowe:
- operacje wekslowe ( np. dyskonto wekslowe) kredyt wekslowy
- udzielanie gwarancji bankowych ( np. kredyt zobowiazaniowy, akredytywa)
- Nabywanie wierzytelności pienieżnych ( np. factoring niezupełny, niewłasciwy)
- udzielanie poręczeń

Kredyt ? jest zewnetrzną forma zasilania przedsiebiorców i stanowi jedną z podstawowych form finansowania procesów gospodarczych
W procesach gospodrczych wykorzytuje się do przedewszytskim na nastepujace cele:
- finansowanie zapasów, towarów,, surowców i srodków obrotowych do produkcji
- wyrównanie bieżących niedoborów płynnosci lub dokonywanie tranzakcji i rozliczeń pieniężnych
- finansowanie inwestycji rzeczowych i nie materialnych
- pinansowanie projektów inwestycyjnych

Najwazniejsze kryteria klasyfikacji kredytów:
- forma kredytu
- okres kredytowania
- finansowane podmioty
- przedmiot (cel) kredytu
- waluta kredytu
- sposób korzystania z kredytu
- forma udostepniania kredytu
- sposób amortyzacji kapitału splaty, kwoty kredytu
- sposób naliczania odsetek

Podstawowe formy kredytowania wyróznia się ze względu na sposób korzytsania z wypłaty kredytu sa to
- kredyt w rachunku bieżącym oznacza kredyt, którego wykorzystanie nastepuje poprzez przekroczenie salda na rachunkach bankwoych kredytobiorcy o określona kwotę. Mozliwość wypłaty z rachunku lub zadysponowania przez kredytobiorcę kwote będacej sumą środków wł. Kredytobiorcy ( lokat, depozytów) i kwoty udzielanego kredytu.
- kredyt w rachunku kredytowym oznacza przelanie przez bank kwoty kredytu na specjalny rachunek otwarty w celu wypłaty kredytu, korzystania z kredytu, przez kredytobiorce oraz dokonywania rozliczeń kredytu. Na rachunku kredytowym nie dokonuje się z reguły zadnych rozliczeń pieniężnych poza spłata kwoty kredytu i odsetek oraz oplat i prowizji powiazanych z kredytem lub ustanowieniem zabezpieczeń.
- kredyt bieżący ? który może być udzielony na rachunku bieżącym lub rachunku bankwym.
- Kredyt dyskontowy ? polegający na dyskontonowaniu własnych weksli przedsiebiorstwa lub weksli handlowych jego kontrahentów przez bank prowadzacy obsługe rachunku bieżacego przedsiebiorstwa. Przedsiebiorstwo może szybko otrzymać środki należne mu od jego kontrahentów za pewien okres w wysokosci sumy wekslowej pomniejszonej z góry o nalezne bankowi dyskonto oprocentowanie kredytów wekslowych
Biorąc pod uwage potrzeby finansowe podmiotów gospodarczych możemy wyróżnic co najmniej nastepujące formy kredytowania: kredyt bieżący, dyskontowy i linie kredytowe.