Historia hutnictwa w Polsce

Żelazo na ziemiach polskich znane było około 750 r. p.n.e., lecz ślady produkcji pochodzą z VI-V wieku p.n.e. Hutnictwo świętokrzyskie w I-V wieku n.e. zalicza się do największych w Europie. Istniały tez znacznie mniejsze ośrodki hutnictwa żelaza, min. na terenie Wielkopolski, Śląska i w Karpatach. W XVI wieku głównym okręgiem hutniczym było Zagłębie Staropolskie. Pierwszy wieki piec zbudowano około 1611-1613 roku nad rzeką Bobrzą koło Kielc. W końcu XVIII wieku było już w Polsce (bez Śląska) około 50 wielkich pieców. Najsilniejszy rozwój Zagłębia Staropolskiego nastąpił (dzięki inicjatywie S. Staszica) w I połowie XIX wieku. Rozbudowano zwłaszcza zakłady wzdłuż rzeki Kamiennej. Z chwilą zastosowania koksu do wytopu żelaza nowe huty lokalizowano w pobliżu kopalń węgla kamiennego (na Górnym Śląsku). Pierwszy wielki piec opalany koksem (zbudowany przez Szkota J. Baildona) uruchomiono w 1796 roku w Gliwicach (pierwszy tego typu piec na kontynencie europejskim). W uruchomionej w 1802 roku Hucie Królewskiej (Huta Kościuszko) zastosowano po raz pierwszy do dmuchu maszynę parową. Większość istniejących obecnie w Górnośląskim Okręgu Przemysłowym hut powstała w XIX wieku, np. huty: "Baildon", "Florian", "Jedność", "Pokój", "Bobrek", "Batory"; w Zagłębiu Dąbrowskim (z inicjatywy Banku Polskiego) powstała Huta Bankowa (w okresie PRL Huta im. F. Dzierżyńskiego), pozostałe istniejące tu huty pochodzą z lat 1881-1906. W latach 1836-37 uruchomiono huty w Zawadzkiem i w Ostrowcu Świętokrzyskim. W końcu XIX wieku zbudowano huty: "Częstochowa", "Katarzyna" i "Zawiercie". W latach 50-tych XIX wieku powstały liczne nowe walcownie. W Hucie Królewskiej zainstalowano w 1865 roku konwertor besemerowski. W Hucie "Borsing" w Biskupicach Śląskich zbudowano w 1872 roku piec martenowski, a w 1878 wybudowano w Hucie Królewskiej i w Hucie "Pokój" konwertory thomasowskie i fabryki tomasyny. W okresie międzywojennym hutnictwo polskie rozwijało się w kierunku produkcji stali jakościowych i stopów metali, nie zwiększając ilości wytwarzanych stalowych wyrobów hutniczych. Dużym osiągnięciem walcownictwa było zbudowanie w latach 1933-34 przez T. Sendzimira w Hucie "Pokój" walcarki do walcowania blach na zimno. W latach 1937-39 zbudowano hutę stali jakościowych w Stalowej Woli. W czasie okupacji hitlerowskiej hutnictwo polskie poniosło dotkliwe straty. Po wyzwoleniu nastąpił intensywny rozwój. Odbudowano, rozbudowano i zmodernizowano wszystkie stare huty, zbudowano Hutę im. Lenina w Krakowie (obecnie Huta im.T.Sendzimira), Hutę "Warszawa" i Hutę "Katowice". W maju 1976 roku powstało przedsiębiorstwo państwowe Kombinat Metalurgiczny Huta Katowice w Dąbrowie Górniczej, w skład którego włączono nowobudowany zakład hutniczy, Hutę Bankową oraz Zakłady Koksownicze im. Powstańców Śląskich w Zdzieszowicach.
Hutnictwo ołowiu i srebra znane było na ziemiach polskich w rejonie Bytomia już w XII wieku; rozwijało się w okolicach Olkusza i Chęcin; w XVI wieku głównym ośrodkiem wydobycia rud cynkowo ołowiowych były Tarnowskie Góry (występujący w rudzie cynk odrzucano). W końcu XVIII wieku produkcja cynku miała większe znaczenie niż produkcja ołowiu i srebra. Zagłębie Górnośląskie stało się w XIX wieku największym producentem cynku na świecie. W okresie międzywojennym hutnictwo metali nieżelaznych ograniczyło się do produkcji cynku znacznie zmniejszonej w stosunku do stanu sprzed I wojny światowej oraz małych ilości ołowiu i kadmu. W okresie powojennym nastąpił olbrzymi rozwój hutnictwa metali nieżelaznych. Rozbudowano istniejące przed 1939 rokiem huty cynku i ołowiu. (zakłady Cynkowe "Szopienice" i Zakłady Cynkowe "Silesja" w Katowicach) oraz zbudowano huty: 1953 Zakłady Górniczo-Hutnicze "Bolesław" w Bukowinie k. Olkusza, 1961-66 Hutę Cynku "Miasteczko Śląskie" i inne.
Hutnictwo miedzi w Polsce (istniejące od około XV wieku) nie miało większego znaczenia wskutek małej zawartości metalu w rudzie. Po II wojnie światowej odkryto nowe złoża rud miedzi (1957), co zaowocowało budową nowych ośrodków w utworzonym w 1970 roku Kombinacie Górniczo-Hutniczym Miedzi w Lublinie, w skład którego wchodzą: Huta Miedzi "Głogów" w Żukowicach i Huta Miedzi "Legnica" w Legnicy".
Produkcję aluminium podjęto w Polsce dopiero po II wojnie światowej, budując: w latach 1952-54 Hutę Aluminium w Skawinie i 1961-66 Hutę Aluminium "Konin".
Oprócz wymienionych metali produkowany jest w Polsce w niewielkich ilościach magnez metaliczny (huta w Trzebini) i żelazonikiel w hucie w Szklarach. Pewne ilości metali nieżelaznych, np. kadmu, tantalu, indu, itp. uzyskuje się w hutach cynku i miedzi. Stopy metali nieżelaznych (mosiądz, brąz, stopy cynku i cyny, ołowiu i niklu) oraz wyroby walcowane z metali nieżelaznych i ich stopów wytwarzane są min. w Hucie "Będzin" w Będzinie, w Zakładach Przetwórczych Metali Nieżelaznych "Hutmen" we Wrocławiu, Zakładach Metali Lekkich w Kętach.
Intensywny rozwój hutnictwa w Polsce związany jest ściśle z prowadzonymi badaniami naukowymi oraz kształceniem kadr hutniczych; w 1922 utworzono wydział hutniczy w krakowskiej AGH. Poza krakowskim AGH istnieją wydziały metalurgii w Politechnice Śląskiej i Politechnice Częstochowskiej. Powstały też placówki naukowo-badawcze: Instytut Metalurgii Żelaza i instytut Nieżelaznych w Gliwicach, Instytut Odlewnictwa w Krakowie, Instytut Obróbki Plastycznej w Poznaniu, oraz liczne instytuty na politechnikach i w PAN.






Dodaj swoją odpowiedź
Historia

Historia Polski

POLSKA. HISTORIA. PRAHISTORIA


Pierwsze ślady bytowania człowieka na ziemiach pol. pochodzą sprzed ok. 400 500 tys. lat (Trzebnica) i są związane z homo erectus. Następne to środkowopaleolityczne znaleziska sprzed ok. 200 40 tys....

Geografia

Parki Narodowe w Polsce

Woliński Park Narodowy

Utworzony na podstawie rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 3 marca 1960r. (Dz. U. Nr 14, poz. 79 z późn. zm.) do 1 stycznia 1999r. w województwie szczecińskim - obecnie w województwie zachodnio-pomorskim. Po...

Historia

Historia gospodarcza

Despotie Wschodnie.

Dwa ośrodki geograficzne stanowiły kolebkę cywilizacji. Stworzyły się one głównie w dolinach wielkich rzek tj. Tygrys, Eufrat, Nil. Na Bliskim Wschodzie powstało państwo o nazwie Mezopotamia, a później Babilon...

Górnictwo

Historia górnictwa - zagadnienia


1. Czym różniło się żelazo „kamień niebiański” od zwykłego żelaza.
Niklem.
2.
Gdzie znajdował się największy „historyczny” ośrodek metalurgii żelaza na ziemiach polskich. Staropolski Okręg Przemysłowy koło ...

Historia

Historia gospodarcza.

II wojna światowa,gospodarka państw:

WILEKA BRYTANIA: 1.przestawienie przemysłu na tory wojenne 2.produkcja na duża skalę czolgów,samolotów,łodzi podwodnych 3.słabym punktem gosp. brytyjskiej było uzależnienie od dostaw surowcó...