Podstawy eksploatacji maszyn
Użytkowanie-jest to praca sprawnej maszyny plus bieżąca kontrola jej stanu technicznego
Obsługiwanie-jest to przywracanie pierwotnego stanu technicznego (obsługa i naprawa techniczna) Połączenia części: *połączenia ruchowe *połączenia spoczynkowe
Czynniki wpływające na zużywalność części maszyn: *rodzaj konstrukcji i zespołu *jakość użytych materiałów *jakość i dokładność obróbki *dobór luzów a dopływ oleju *dobór pasowań (zbyt ciasny powstawanie naprężeń wstępnych) *rodzaj stosowanych maszyn i urządzeń Wpływ wielkości i przeznaczenia na nazewnictwo: *maszyna *urządzenie *przyrząd *narzędzie Eksploatacja-jest to zespół czynności obejmujący swym zakresem: *planowanie *użytkowanie *obsługiwanie *przechowywanie w magazynie W praktyce eksploatacja jest to użytkowanie i obsługiwanie obiekt techniczny Racjonalna eksploatacja-optymalne wykorzystanie, właściwe wykorzystanie pod względem technicznym i eksploatacyjnym Podział funkcjonalny:*podstawowe *pomocnicze Podział ze względu na krotność użycia: *jednokrotnego użycia *wielokrotnego użycia Podział ze względu na miejsce użytkowania: *stacjonarne *przemieszczalne Podział ze względu na naprawialność:*naprawialne *nienaprawialne Podział ze względu na zasilanie w energie elektryczną:*produkujące energie *pobierające, przetwarzające energię Każdy układ eksploatacji składa się z trzech stanowisk:*stanowisko eksploatowane (pracownik, urządzenie, przedmiot) *stanowisko obsługi (pracownik obsługi i środki obsługi) *stanowisko kierowania eksploatacją (kierownik, kierownik eksploatacji, kierownik obsługi, kierownik eksploatacji bezpośredniej ZŁUŻYCIA - Zużycie naturalne zależy od: *czasu pracy *rodzaju połączeń Zużycie naturalne może być: *mechaniczne *chemiczne (korozja) –korozja chemiczna –elektroniczna Zużycia zmęczeniowe-części maszyn obciążone długotrwale zmienne Zużycie ekonomiczne –urządzenie nie ulega fizycznemu zużyciu, ale ze względu na wydajność – postęp techniczny TARCIE-jest to zjawisko powstające na styku poruszającym się części względem siebie, które powodują powstawanie oporu ruchu. Podział tarcia ze względu na sposób smarowania: *tarcie czyste-ścieraja się z wierzchołków nierówności cząsteczki złożone z tlenków metali *tarcie suche- na powierzchniach współpracujących nie ma czynnika smarującego *tarcie półsuche-wystepuja cechy tarcia suchego lub granicznego *tarcie płynne-powierzchnie nie stykają się oddziela je smar, olej *tarcie półpłynne-mogą wystąpić cechy tarcia Tarcie kinetyczne- występuje wówczas, gdy powierzchnie styku są w ruchu Tarcie statyczne-wystepuje podczas wprowadzania w ruch współpracujących części Tarcie ślizgowe-powierzchnie ślizgają się po sobie Tarcie toczne i zewnętrzne-wzajemne toczenie się współpracujących części Tarcie wewnętrzne-w cieczach Smarowanie: *hydrostatyczne *hydrodynamiczne *klin smarowy Zmęczenie materiału-obejmuje proces zmian zachodzących podczas działania naprężeń okresowo zmiennych lub obciążeń które mogą doprowadzić do zniszczenia materiału Naprężenia dzielimy na: *naprężenia zmęczeniowe, obustronnie zmienne (lina windy) *naprężenia zmęczeniowe, jednostronnie zmienne (hak liny) Cykl-jest to jeden pełny przebieg obciążeń, który charakteryzuje się współczynnikiem asymetrii równym stosunkowi naprężenia minimalnego do maksymalnego Przełom zmęczeniowy (miejsce zniszczenia, pęknięcia)-powstaje w wyniku rozciągania i zginania Spiętrzenie (koncentracja)-miejscowe zwiększenie naprężeń powstałe przez korby (rysy, nacięcia, korozje, wtrącenia) Wytrzymałość zmęczeniowa-jest to wielkość graniczna naprężeń zależna od amplitudy zmiany naprężenia ni liczby cykli zmian Niezawodnością urządzenia nazywamy-właściwość określoną przez prawdopodobieństwo spełnienia przez urządzenia postawionych mu wymagań w ciągu określonego czasu i w określonych warunkach pracy. Ogólnie przez niezawodność rozumie się zdolność urządzenia do zrealizowania postawionych mu zadań. Trwałość maszyny lub urządzenia-własność, która charakteryzuje proces zużywania się urządzenia podczas jego eksploatacji Teoria niezawodności-obejmuje wszystkie zagadnienia związane z niezawodnością urządzeń, badanie wszystkich zjawisk z tym związanych oraz formułowanie teoretycznych i praktycznych wniosków. Teoria niezawodności opiera się na teorii prawdopodobieństwa i na zasadach statystyki matematycznej Teoria ta daje konstruktorom i technologom informacje dotyczące ustalania i eliminowania słabych miejsc maszyn i urządzeń. Wskaźnikiem niezawodności- urządzenia jest prawdopodobny średni czas bez zakłóceniowej pracy. Postacie uszkodzeń: *Niedopuszczalne uszkodzenia –makroodkształcenia –mikroodkształcenia * Korozja *Przełomy –przełomy doraźne –przełomy zmęczeniowe –przełomy kruche Ze względu na makroskopowy charakter pęknięć rozróżniamy przełomy: *kruche *zmęczeniowe Ze względu na makrostrukturę:*przełomy miedzy ziarniste *przełomy śródziarniste Przełomy zmęczeniowe–charakteryzują się wyraźnymi odkształceniami plastycznymi w części przełomu, czego nie ma w przełomach kruchych. Przełomy międzyziarniste (tzn. międzykrystaliczne)-są to rozwarstwienia tworzywa przechodzące na granicy ziaren krystalicznych. Przełomy śródziarniste-przechodzące przez ziarna krystaliczne