Oddziaływania między organizmami

Oddziaływania międzygatunkowe

1.Typy oddziaływań w obrębie jednego populacji:
a. konkurencja( pokarm, pozycja w stadzie , samice, teren)
b. życie z stadach , klanach rodzinnych, społecznościach
c. skupianie się w grupy na czas wędrówek
2. Typy oddziaływań między gatunkami:
a. antagonistyczne:
- konkurencja
- pasożytnictwo
- amensalizm
b. nieantagonistyczne:
- mutualizm
- komensalizm
- protokooperacja
- neutralizm
3. Konkurencja ma miejsce, gdy organizmy rywalizują ze sobą o zasoby środowiska np. światło , pokarm, teren. By do niej doszło organizmy muszą zajmować tę samą niszę ekologiczną , a środowisko nie jest w stanie zaspokoić wszystkich ich potrzeb jednakowo. Przykłady:
- jastrząb i sokół polujące na sroki
- sosny, dęby, graby , świerki konkurują o światło
- gołębie miejskie i wróble
4. Pasożytnictwo ma miejsce, gdy jedna populacja wykorzystuje drugą jako źródło pokarmu. Pasożyt nie doprowadza do natychmiastowej śmierci żywiciela, bo nie przeżyłby bez niego.
5. Podział pasożytów:
a. zewnętrzne ( świerzbowiec ,komar, huba, kanianka,rdza źdźbłowa, łuskiewnik,zaraza żółta, galasy )
b. wewnętrzne ( tasiemiec , kornik, owsik , glista ludzka, przywra, motylica wątrobowa, włosień )
6. Podział żywicieli:
a. pośredni( żyją w nim larwy pasożyta)
b. ostateczny ( żyją w nim formy dorosłe, dochodzi tu do rozmnażania)

Komar- aparat gębowy kłująco- ssący
Tasiemiec- przyssawki, wieniec haczyków, nabłonek odporny na działanie enzymów trawiennych żywiciela, wchłanianie pokarmu całą powierzchnią ciała, oddychanie beztlenowe, silnie rozwinięty układ rozrodczy i olbrzymia jego produktywność obojnactwo i samozaplemnienie
Kanianka – wytwarzanie ssawek i przytwierdzanie się nimi do łodygi żywiciela

7. Drapieżnictwo( roślinożerność, parazytoidalność, kanibalizm ma miejsce , gdy osobniki jednego gatunku chwytają , zabijają i zjadają przedstawicieli drugiego. Drapieżnik nie przeżyłby bez swej ofiary , dlatego nie niszczy całkowicie jej populacji ( chyba , że teren jest ograniczony, a ofiary nie mają gdzie się ukryć)
8. Rośliny owadożerne :
- rosiczka,
- muchołówka wytwarzanie chemicznych substancji wabiących
- dzbanecznik
9. Przystosowania drapieżników:
- ostre pazury , dzioby
- odpowiednie ubarwienie
- zęby, kły
- szczękoczułki i nogogłaszczki
- wyostrzone zmysły
- lepki język
- aparat gębowy
10. Przystosowania ofiar:
- ubarwienie obronne
- wyostrzone zmysły
- przybieranie groźnych pozycji i min
- odstraszający zapach
11. Amensalizm – typ oddziaływania negatywnego , w którym populacja jednego gatunku hamuje rozwój drugiej populacji, nie czerpiąc z tego żadnych korzyści( grzyby produkujące penicylinę – pędzlaki, brzoza oddziałująca ujemnie na sosnę )
12. Oddziaływania nieantagonistyczne polegają na tym , że żadna z populacji nie ponosi strat w wyniku współżycia , zwykle obie , albo przynajmniej jedna odnosi korzyści .
13. Mutualizm – ( symbioza obligatoryjna) ścisłe współżycie dwóch gatunków przynoszące korzyści każdemu z nich i nieodzowne do ich przetrwania. Przykłady:
- porosty ( symbioza glonów z grzybami . Glon daje grzybowi pokarm , a grzyb glonowi wodę i sole mineralne)
- bakterie brodawkowe i rośliny motylkowe(np. wyka ptasia, groszek) ( bakterie wiążą azot , natomiast rośliny zapewniają pokarm i miejsce do życia)
- mikoryza( ektotroficzna i endotroficzna) np. sosna i kozak , koźlarz babka i brzoza ( współżycie drzewa z grzybem, grzyb przekazuje drzewu hormony wzrostu , ułatwia pobieranie wody i soli mineralnych)
- bakterie i pierwotniaki z przeżuwaczami i termitami ( bakt. trawią celulozę ,a termity zapewniają pokarm i miejsce do życia)
- trzmiel i koniczyna ( trzmiel zapyla , a koniczyna daje nektar)
- człowiek ( j. grube)i bakteria pałeczka okrężnicy ( bakteria trawi witaminy B, C, K, a człowiek zapewnia resztki pokarmowe i miejsce życia)
14. Protokooperacja – typ oddziaływania pozytywnego , współżycie 2 organizmów oparte na obustronnych korzyściach , lecz niekonieczne , zachodzące tylko okresowo.
- ukwiał i rak pustelnik ( ukwiał maskowanie i ochrona , a rak zapewnia transport i pokarm)
- rośliny kwiatowe z ptakami , nietoperzami i owadami
- duże ssaki i bąkojady ( bąkojady oczyszczają skórę z pasożytów , a ssaki zapewniają pokarm)
- mrówki i mszyce ( mrówki zlizują słodki sok wydalany przez mszyce odwdzięczając się obroną przed napastnikami)
15. Komensalizm- współżycie przynoszące korzyści tylko jednej populacji, podczas gdy druga nie ponosi w związku z tym żadnych szkód:
- zjadanie resztek pokarmów przez hienę albo sępa
- zjadanie złuszczonego naskórka przez roztocza
- ryba podnawka transportowana przez rekiny i płaszczki
- ryba pilot zjada resztki pokarmu rekina
16. Neutralizm- to typ obojętnego współżycia jednej populacji wobec drugiej( np. sikorka i bocian)