Ekologia - ekosystemy, populacje, stosunki między populacjami
EKOLOGIA - NAUKA O STRUKTURZE I FUNKCJONOWANIU PRZYRODY
Czynniki wpływające na różnorodność biologiczną
? Interakcje między organizmami
? Wpływ organizmów na środowisko nieożywione,
? Oddziaływania środowiska na strukturę zbiorowisk organizmów oraz na rozmieszczenie gatunków na Ziemi
? Zajmują się tym ekologia i biogeografia,
Ekologia
? XXw, ważna na co dzień,
? Zajmuje się badaniem interakcji pomiędzy organizmami i ich środowiskiem życia
? Inaczej: nauka o strukturze i funkcjonowaniu przyrody
? Organizm (osobnik) - najmniejsza wyróżnialna jednostka zdolna do samodzielnego życia
Poziomy ekologiczne
? Populacja - tworzą ją organizmy należące do tego samego gatunku, zamieszkujące określony obszar i powiązane ze sobą wzajemnymi, bezpośrednimi zależnościami, mają kontakt, mogą się krzyżować, ? przepływ informacji genetycznej
? Pula genowa - własny, niepowtarzalny zestaw genów dla danej populacji
? Ekosystem - funkcjonalna jednostka ekologiczna,
o Biocenoza - część ożywiona
? Fitocenoza - część roślinna
? Zoocenoza - część roślinna
o Biotop - część nieożywiona
? Biom - olbrzymie środowiska, obejmujące całą formację roślinną i zwierzęta żyjące w danej strefie klimatycznej
? Krajobraz ekologiczny - układ z kilku niewielkich ekosystemów, różniących się charakterem,
Cechy charakteryzujące populację
? Wpływające na populację:
o Wewnętrzne - wynikają z biologicznych właściwości danego gatunku (odżywianie się, wielkość osobników, migracja, sposób i tempo rozrodu
o Zewnętrzne:
? Abiotyczne - wpływ środowiska nieożywionego
? Biotyczne - oddziaływanie osobników innych populacji
? Cechy grupowe populacji:
o Stosunki ilościowe
? Liczebność
? Zagęszczenie
o Rozrodczość
o Śmiertelność (ginące w czasie)
o Przyrost naturalny
? Struktura wiekowa
o Rowijająca się
o Ustabilizowana,
o wymierająca
? Struktura płciowa
? Struktura przestrzenna:
o Areał
o Rozmieszczenie
? Rozmieszczenie:
o Skupiskowe (stada - antylopy, łąwice - sardynki, kępy i wegetatywne - mchy i stokrotki)
o Losowe (biedronki na łące)
o Równomierne (silna konkurencja - kaktusy - opuncje, wyraźny terytorializm - obrona przed innymi tego samego gatunku, sztuczne populacje)
Rozwój populacji
? Opór środowiska - czynniki ograniczające rozwój populacji (klimat, ukształtowanie powierzchni, podłoże, woda, pierwiastki, oddziaływanie populacji innych gatunków)
? Pułap wydolności - maksymalna pojemność środowiska
Stosunki między populacjami
? Nisza ekologiczna - określone wymagania, miejsce i rola do spełnienia dla populacji
? Oddziaływania protekcjonistyczne - nieantagonistyczne=kooperacyjne):
o Komensalizm: A , B0,
? szakale jedzą pożywienie lwów
? ryba różanka - małże (ochrona ikry)
? ryba podnawka i rekin
? ryba pilot - rekin (usuwanie pasożytów)
o protokooperacja A , B , współpraca nie jest niezbędna
? krab pustelnik - ukwiał
? jamochłony - kraby (maskowanie, przenoszenie)
? bawół i drobne ptaki (oczyszczanie skóry - pokarm)
? trzmiel - koniczyna
o Mutualizm A , B , brak przetrwania bez siebie
? Termity-wiciowce
? Mikoryza - drzewa, grzyby
? Porosty (grzyb, glon)
? Przeżuwacze - bakterie jelitowe
? Oddziaływania antagonistyczne
o Drapieżnictwo A , B-, dobór naturalny
? Lew-gnu
? Płoc-dafnia
? Wilk-sarna
? Zając-trawa
o Pasożytnictwo A , B-, brak wytępienia, żywiciel mniejszy
? Pijawka, pchła
? Nicień, tasiemiec,
? Grzyby
o Konkurencja A-, B-, podobne nisze ekologiczne, atrybuty środowiska
? Okrzemki
? Dafnie
? Mysz domowa, nornik
? Jastrząb-sokół
o Amensalizm A0, B-, szkoda bez korzyści
? Pędzlak-bakterie
? Koniczyna lucerna-trawy
? Lnicznik-len
? Mak polny, ostrożeń-przenica
? Neutralizm 0,0,
o Dzięcioł-ryjówki,
o Itp.