Układ pokarmowy, trawienie, składniki pokarmowe
Układ pokarmowy zaczyna się jamą ustną , której funkcją jest rozdrabnianie i połykanie pokarmu. Do jamy gębowej dochodzą przewody trzech par gruczołów ślinowych zwanych śliniankami. W zależności od położenia nazywamy je podżuchwowymi, podjęzykowymi i przyusznymi, ich funkcja to produkcja śliny zwilżającej pokarm. Poza tym wytwarzają substancje trawiące zwane enzymami. Gardło rozdziela się na przełyk i kanał prowadzący do płuc. Przełyk to kanał, dzięki któremu pokarm trafia do żołądka dzięki ruchom robaczkowym. Żołądek wyściela błona śluzowa, której zadaniem jest wytwarzanie śluzu, kwasu solnego oraz enzymów trawiących białka. Pokarm z żołądka zostaje przesunięty do jelita cienkiego, którego pierwszy odcinek nazywamy dwunastnicą. Do dwunastnicy dochodzą przewody dwóch bardzo ważnych gruczołów wchodzących w skład układu pokarmowego. Są to wątroba i trzustka. Zadaniem wątroby jest produkcja żółci, która rozbija tłuszcze na krople. Trzustka natomiast wytwarza sok trzustkowy zawierający enzymy powodujące rozkład białek na aminokwasy, tłuszczów na glicelor i kwasy tłuszczowe, a cukrów na glukozę. Roztwór tych związków nosi nazwę mleczka pokarmowego. Pokarm z dwunastnicy przedostaje się do dalszej części jelita cienkiego. Ścianki jelita cienkiego wyścielają palczaste wyrostki-kosmki jelitowe. Następuje proces wchłaniania mleczka pokarmowego do krwi i limfy. Niestrawione resztki pokarmu trafiają do jelita grubego. W jelicie grubym następuje formowanie kału. Uformowny kał trafia do odbytnicy i zostaje wydalony.1)enzymy trawiące węglowodany tj. amylaza, maltaza, laktaza, sacharaza.2enzymy trawiące białka: pepsyna, trypsyna, chymotrypsyna, peptydazy: aminopeptydazy, karboksypeptydazy i dwupeptydazy.3enzymy trawiące tłuszcze tj. lipazy, fosfolipazy.enzymy trawiące kwasy nukleinowe - nukleazy.Składniki pokarmowe, składniki odżywcze, najmniejsze cząstki organiczne i nieorganiczne, które po uwolnieniu w procesie trawienia mogą być wchłonięte w przewodzie pokarmowym i wykorzystane przez organizm. Składniki pokarmowe pełnią w organizmie jedną z trzech funkcji: budulcową, energetyczną i regulującą. Do składników budulcowych należą: woda, białko i związki mineralne. Do składników energetycznych: węglowodany, tłuszcze i częściowo białko. Do składników regulujących: witaminy, enzymy i niektóre związki mineralne.1 gram węglowodanów dostarcza 3,75 kilokalorii, tłuszczu 9 kilokalorii, białka 4 kilokalorie, alkoholu 7 kilokalorii. W bilansie energetycznym prawidłowe proporcje dostosowywane do indywidualnych potrzeb wahają się w granicach; 40 –60 % energii z węglowodanów, 25 – 35 % energii z tłuszczów, 10 – 20 % energii z białek