Kościół katolicki i katolicyzm w II połowie XIX w. i w XX w.
Kościół katolicki i katolicyzm w II połowie XIX w. i w XX w.
XIX wiek nie był korzystnym okresem dla kościoła katolickiego. Był to czas rewolucji przemysłowej, wielkiego rozwoju, rozdziału kościoła od państwa, a talże rozkwitu mysli liberalnej. Pierwszą reakcją kościoła była encyklika Quanta cura papieża Piusa IX, w której skrytykował właśnie rozdział kościoła od państwa oraz wolność prasy i sumienia(1864 r. ). W kolejnym pismi- sylabus errorum ie potępił ideę pstępu i całą współczesną mu cywilizację. Odrzucił tez możliwość pojednanka papiestwa z z nowoczesną cywilizacją
Sobór
W latach 1869-1870 trwał sobór watykański I . Ogłoszono na nim dogmat mówiący o nieomylności papieża. Zadecydowano również o centralistycznej organizacji ówczesnego kościoła.
Trwała dyskusja nad tym jaką stratategię działania powinien przyjąć kościół. Mniej radykalną postawą charakteryzował się następca Piusa- Leon XIII. Przyczynił się on do załagodzenia konfliktu na lini kościół – rządy państw takich jak np. Niemcy, czy Francja. Papiez z niepokojem obserwował rozwój liberalizmu. Postanowił mu przciwdziałac poprzez swoją encykliką Rerum novarum, która przyczyniła się po kształtowania chrześcijańskiej nauki społecznej. Wspierał on również rozwój organizacji skupiających świeckich katolików. Odbywały się nawet masowe zjazdy i spotkania katolików.
PAPIEŻ, A ZJEDNOCZENIE WŁOCH
Totalitaryzm i faszyzm
Kolejnym zagrozeniem dla kościoła był totalitaryzm. Sprzeciwiał mu się w 1931 roku Pius XI w encyklice Quadragesimo Anno( 1922-1939)
Faszyści w przeciwieństwie do Rosjan dążyli do kompromisu z kościołem. Istniały niezależne kościelne organizacje m.in. młodzieżowe. Kościół mimo, ze negował nacjonalizm, popierał faszystowską negację komunizmu, a także pochwały idei hierarchi w życiu publicznym oraz opieki nad rodziną..
Ogromnym sukcesem kościoła były nadal obowiązujące tz. Traktaty laterańskie, na mocy których utworzo Państwo Watykańskie.
Kościół próbował się porozumieć z Niemcami. W 1933 roku zawarto konkordat. Mimo to Kościół szybko został zepchnięty na margines życia społecznego. Spowodowało to liczne protesty a nawet wydanie przez papieża encykliki( napisanej po niemiecku!). Kościół katolicki w hitlerowski Niemczech – mimo zróżnicowanych postaw wiernych i hierarchii- stał się ostatnią instytucją, nad którą hitlerowcy nie sprawowali pełnej kontroli( w swerze kultu, teologi oraz nauki moralnej). Doprowadzili natomiast do zniszczenia świetnie rozwiniętych niemieckich organizacji katolickich i katolickiej prasy.
PO WOJNIE
Zmiany- szybko zachodzące w świecie , a także w samym kościele , w którym coraz większe znaczenie zaczeli zdobywać przedstawiciele krajów poza europejskich- rodziły pytanie o miejsce i rolę kościoła w nowej rzeczywistości.
Odpowiedzią miał być Sobór Watykański II. Zwołał go Jan XXIII, lecz sobór zakończył się już w czasach pontyfikatu Pawła VI. Trawał on w latach 1962-1965.. Sobór ten jest uważany za najważniejsze wydażenie w nowoczesnych dziejach kościoła katolickiego. Sobór pominął kwestie dogmatyczne, skupiając się na duszpasterstwie. Wprowadzono zmiany w strukturze organizacyjnej. m.in. bardziej kolegialny sposób sprawowania władzy( np. konferencje biskupów poszczególnych krajów. Położono nacis na zwiększenie roli ludzi świeckich w życiu kościoła. Zmieniono liturgię – łacina została zastąpiona językami narodowymi. . Zaakcentowano problem pokoju na świecie. Dla części konserwatywnych duchownych oznaczało to odejście od zasad prawdziwej wiary, dlatego efektem Soboru było również powstanie wielu napięć wewnątrz kościoła.
Po soborze Kościół zmagał się z kryzysem kapłaństwa i zycia zakonnego w wielu krajach Europy Zachodniej.
JAN PAWEŁ II
Po zaledwie 33 dniowym pontyfikacie Jana Pawła I, zastąpił go Jan Paweł II.
Wprowadził nowy styl pracy duszpasterskiej, którego widocznym efektem były bardzo liczne papieskie pielgrzymi. Występował przeciw skrajnością teologicznym i moralnym( teologi wyzwolenia, aborcji, eutanazji…) Był inicjatorem opublikowania Katechizmu Kościoła Kaolickiego. . Ważną rolę w działaniach papieża odgrywał również dialog ekumeniczny, rozwijanie nauki społeczniej K,ościową, bezkompromisowa obrona podstawowych praw człowieka pokoju na świecie.