Charakterystyka porównawcza Cześnika i Rejenta.
„JEDEN OGIEŃ, DRUGI WODA, CHCĄC POGODZIĆ, CZASU SZKODA.”
Głównymi bohaterami komedii Aleksandra Fredry są Cześnik Raptusiewicz i Rejent Milczek. Osią dramatu jest kłótnia tychże bohaterów wynikająca z ich antynomicznych charakterów.
Autor wyraziście rysuje postacie słowami, nadając im rysy charakterystyczne dla osobowości. Cześnik - Sarmata to postać o masywnych kształtach i twarzy pijusa. Ubiera się w dość modne dla epoki stroje: kontusz przewiązany szerokim pasem, nosi karabelę, a przy tym obfity wąs. Jego wygląd zewnętrzny znacząco różni się od skromnego wyglądu Rejenta. Ten zaś nosi ciemne, niezbyt wyszukane szaty. Jego ruchy są dość flegmatyczne jak na człowieka o tak sprytnym charakterze i nikczemności w interesach.
Hrabia Fredro doskonale scharakteryzował osobowości postaci nadając im sugestywne nazwiska odzwierciedlające ich charaktery. I tak Cześnik Raptusiewicz (raptus) to osoba porywcza i bardzo wybuchowa, bez namysłu wyzywa przeciwnika na pojedynek. Zawiera w sobie wszystkie cechy polskiego Sarmaty: nie tylko porywczość, ale także obżarstwo, przeinaczone pojęcie patriotyzmu i dumy narodowej w rzeczywistości będąc tylko podrzędnym szlachcicem zaściankowym. Rejent Milczek (milczy), natomiast jest osobą spokojną i zrównoważoną, lecz nie do końca postacią pozytywną. Jego pokora jest fałszywa, podobnie jak miłość do syna, będąca przykrywką wspaniałej umiejętności robienia interesów. Cechuje go obłuda, także religijna, oraz przebiegłość, co zdecydowanie odróżnia go od Cześnika, który mimo swej cholerycznej natury, w obejściu jest szczery, prostolinijny, wręcz naiwny.
Cześnika uważam za postać pozytywną, gdyż pomimo wielu wad jest on osobą kierującą się właściwymi wartościami w życiu. Natomiast Rejent jest człowiekiem zgorzkniałym, wręcz bankrutem moralnym, którym stał się poprzez chęć zdobycia wielkiej ilości pieniędzy. Obydwaj bohaterowie są postaciami wykluczającymi się nawzajem, a trwalsza zgoda miedzy nimi przez długie lata jest niemożliwa. Dopiero po zawarciu małżeństwa przez Wacława (syna Rejenta) i Klarę ( krewną Cześnika) nastaje zgoda między dwoma stronami.