Charakterystyka porównawcza Cześnika i Rejenta, „Zemsta”
„Jeden ogień, drugi woda” - charakterystyka porównawcza Cześnika i Rejenta.
Rejent Milczek i Cześnik Maciej Raptusiewicz są głównymi bohaterami sztuki „Zemsta” Aleksandra Fredry. Są oni Sarmatami żyjącymi na przełomie XVIII i XIX w. Mieszkają w tym samym zamku i toczą spór o mur graniczny.
Cześnik Maciej Raptusiewicz to wuj Klary, właścicielki połowy zamku. Jest starym kawalerem i Sarmatą. W przeszłości był żołnierzem i brał udział w konfederacji barskiej. Choruje na reumatyzm i podagrę. Rejent Milczek to właściciel drugiej części zamku. Jest wdowcem posiadającym jednego syna, Wacława. Pracował jako urzędnik sądowy i dzięki temu stanowisku dorobił się majątku, który przeznaczył na zakup wsi i połowy zamku.
Cześnik jest tęgim, wysokim mężczyzną. Ubiera się w typowy sarmacki sposób; kontusz, żupan, pas słucki i wysokie skórzane czarne lub czerwone buty. Nosi też przy sobie swoją szablę, Panią Barską. Sylwetka Rejenta jest drobna i szczupła. On także nosi strój Sarmaty.
„Mocium panie” jest ulubionym zwrotem Cześnika, ukrywającym jego braki w znajomości słów i mały stopień inteligencji. Nie jest on zbyt wykształconym człowiekiem i nie posiada on dużej wiedzy. Rejent jest za to człowiekiem inteligentnym i dobrze wykształconym. Potrafi umiejętnie dobierać słowa i bardzo dobrze zna prawo.
Podczas mówienia Cześnik gwałtownie gestykuluje rękoma, oraz gdy się zdenerwuje wywija szablą – zrobił to, gdy zobaczył mularzy naprawiających mur graniczny. Porusza się szybko i mówi głośno, urywanymi zdaniami. Jego gwałtowność pokazuje także moment w którym uderza dłonią w stół podczas rozmowy z Papkinem. Ruchy Rejenta są natomiast powolne i flegmatyczne, tak samo jak jego mowa. Lubi wtrącać łacińskie zwroty i zdrabniać słowa, a jego ulubionym powiedzeniem jest „niech się dzieje wola nieba, z nią się zawsze zgadzać trzeba”. Mimo, iż robi wrażenie pobożnego, naprawdę taki nie jest.
Raptusiewicz, jak samo nazwisko wskazuje jest gwałtowny, porywczy i posiada bujny temperament - gdy zauważył, że mularze naprawiają mur graniczny, chciał zastrzelić Rejenta. Działa bez zastanowienia – sprowokowany, bez przemyślenia tej decyzji, wydał Klarę za mąż za Wacława. Jest skłonny do bójek – wyzwał Rejenta na pojedynek. Wyzwanie go na pojedynek oznaczało także brak poszanowania prawa i samowolę szlachecką. Cześnik jest nieśmiały wobec kobiet – posłał Papkina na swata. Jest także łakomy na bogactwo – chciał poślubić Podstolinę, sądząc, iż posiada ona pokaźny majątek. Cechują go przekora – zrobił Rejentowi na złość i zgodził się na ślub Klary i Wacława, oraz poczucie humoru – zabawiał się dręczeniem Papkina. Rejent to człowiek spokojny i opanowany. Jest jednak ponadto także oschły i obłudny – udawał, że chce utrzymywać dobry kontakt z Cześnikiem. Podporządkowuje sobie ludzi i traktuje ich przedmiotowo – nie dbał o szczęście syna. Jest nieufny – nie wierzył w słowa Papkina. Ukrywa upór, zawziętość i żelazną wolę pod łagodnością i pobożnością – mimo złości Rejenta, nakazał dalej naprawiać mur. Jest sprytny – nakłonił mularzy do zeznawania przeciw Cześnikowi. Maskuje swoje prawdziwe zamiary. Działa po zastanowieniu, nie jest spontaniczny – poprosił Cześnika aby zawarli pokój.
Sąsiedzi mają także kilka cech wspólnych. Obaj mają pogardliwy stosunek do ludzi niższego pochodzenia – śmieją się z Papkina. Nie obchodzą ich uczucia innych – nie dbają o szczęście własnych dzieci. Są zachłanni, pragną pieniędzy i innych dóbr – chcą zdobyć domniemany majątek Podstoliny. Są uparci i nieustępliwy – kłócą się o mur graniczny. Obaj posiadają swoje motto i są Sarmatami.
Wolałabym poznać Rejenta niż Cześnika. Oczywiście, pamiętałabym, że nie jest szczery w swoich słowach i czynach, ale sądzę, że mogłabym przy nim rozwijać swój intelekt oraz ćwiczyć umysł. Wolę ciszę i spokój, więc lepiej czułabym się w jego towarzystwie. Myślę, że nie przywiązywałabym się do niego za bardzo, ale nasze spotkanie mogłoby być dla mnie bardzo rozwijające.