Analiza i interpretacja sonetu „Pielgrzym” A. Mickiewicza.

„Pielgrzym”, ze zbioru „Sonety krymskie” jest, jak wynika z tytułu tomu, sonetem napisanym przez Adama Mickiewicza na obczyźnie, na półwyspie krymskim po kilku latach emigracji. Przez te lata w autorze zaszły duże zmiany mentalne. Tekst jest przepełniony przemyśleniami nad losami wędrowcy (dwie pierwsze zwrotki) i pięknem obcego kraju wobec uroku ojczyzny (dwie następne zwrotki).

Podmiot liryczny jest właśnie pielgrzymem, tułaczem prowadzącym monolog w pierwszej osobie, próbującym uporać się z tęsknotą do rodzimej ziemi. Poprzez epitety (złote lica, niebo jasne, rubinowe morwy, złote ananasy) opisuje on piękno krain, które dotąd zwiedził. Odrzuca jednak wszystkie te wspaniałości w imię niezapomnianej Litwy (Litwo! piały mi wdzięczniej twe szumiące lasy, I weselszy deptałem twoje trzęsawice), dodatkowo trapiony niepewnością co do nadejścia dnia upragnionego powrotu (Dlaczegoż stąd ucieka serce w okolice Dalekie, i – niestety! Jeszcze dalsze czasy?).

W następnych zwrotkach podmiot liryczny nawiązuje do miłości nazywając swoją ojczyznę kochanką, a siebie samego kochankiem („Dlaczegoż roztargniony wzdycham bez ustanku Do tej, którą kochałem w dni moich poranku”). W słowach „dni moich poranku” emigrant ma na myśli młodość – najpiękniejsze dni swojego życia. Na koniec zadaje on ważne pytanie, w którym zastanawia się nad tym, czym Litwa jeszcze o nim pamięta? Czy nie zapomniała swojego kochanka?

„Pielgrzym” jest znakomitym obrazem banity, którego żal urasta w gniew, ale też niepewność i strach, spowodowane brakiem tego, co stanowiło źródło wspomnień.