Kultura Drugiej Rzeczpospolitej.

Data 11 listopada 1918 roku określa nam moment odzyskania niepodległości przez Polskę. Po 123 letniej niewoli naród polski odzyskał upragnione granice swojego państwa. Do Polski powróciły dawne ziemie znajdujące się pod trzema zaborami. Przywrócenie suwerenności narodowi , który przez lata o nią walczył spełniło marzenia pięciu pokoleń Polaków , którzy zachowali polskość przede wszystkim w kulturze. Kultura była tym czynnikiem , który pozwalał narodowi trwać w działaniu przeciw zaborcom. Polacy nigdy nie utracili swojej tożsamości kulturalnej. Istniała ona niezależnie od polityki jaką prowadzili zaborcy ,współtworząc rytm życia narodu. Ważną kwestia jaka nasuwa się na myśl była mianowicie rola kultury polskiej w niepodległej II Rzeczpospolitej (1918 – 1939).
Okres ten (XX-lecia międzywojennego) wraz z istotną zmianą sytuacji Polaków wpłynął na nowe kształty polskiej kultury , która teraz będzie wpływać na rozwój społeczeństwa , odpowiedzialnego za przyszłe losy państwa. Polska była krajem licznych podziałów ( wynikających z eksploatowania jej ziem przez zaborców ) min. ekonomicznych a także kulturalnych. Rozwój kulturalny nie przebiegał jednolicie na ziemiach dawnych zaborców, podlegał on ogromnemu zróżnicowaniu wynikającego z polityki (stosowanej przez zaborców), wymierzonej w polskość. W dzielnicach pruskich w wyniku zagrożenia germanizacją wysunęło się wzmocnienie ekonomicznych i kulturalnych fundamentów społeczeństwa. W Wielkopolsce nie rodziły się nowe prądy literackie ani żadne dzieła litrackie. Ważniejsze było zakładanie spółek parcelacyjnych , gazet dla ludzi , czytelni i towarzystw oświaty. Poziom cywilizacji tej dzielnicy był znacznie wyższy niż w dwóch pozostałych zaborach. Natomiast życie umysłowe i kulturalne kwitło w Galicji. Autonomia galicyjska i swoboda życia narodu zwalniały z działań mających na celu zniewolenie społeczeństwa. Największe represje były nałożone na obszary zaboru rosyjskiego (silna rusyfikacja i polityka władz rosyjskich ). Do znacznego upadku kultury w zaborze rosyjskim w bezpośredni sposób przyczynił się Aleksander Apuchtin a okres (po roku 1864) związany z upadkiem kultury nazywany jest nocą apuchtinową. Pomimo istotnych różnic, różnego sposobu obrony przed zniewoleniem polskości trzy odległe obszary Polski w coraz większym stopniu zaczęły się jednoczyć kulturalnie. W ogólnopolskiej wymianie myśli i wartość duchowych coraz mniej zaznaczały się granice zaborów. Każda z zaborczych ziem stwarzała takie warunki do rozwoju polskości jakie umożliwiły im władze zaborcze. Duże znaczenie do zaciśniania się węzłów kulturalnych miały ogólnopolskie imprezy związane z licznymi jubileuszami i rocznicami histo-rycznymi. Obok miedzyzaborczych uroczystości i pochodów, zjednoczeniu wspólnego ducha Polski pomagały organizacje o charakterze ogólnopolskim min. Związek Dziennikarzy Polskich we Lwowie (1909) lub Związek Muzyków Polskich (1910). Barier zaborczych nie uznawała tez literatura , choć istniała duża cenzura ( zwłaszcza w zaborze rosyjskim) np. ‘’W pustyni i w puszczy’’ Henryka Sienkiewicza drukowały jednocześnie ‘’Kurier Warszawski’’ , ‘’Dziennik Poznański’’ , ‘’ Dziennik Wileński’’ i lwowskie ‘’Słowo Polskie’’. Podobnie było z repertuarem teatralnym. Przepływ myśli i ludzi rozwijał zarówno polską naukę ( do Akademii Umiejętności w Krakowie należeli ze wszystkich trzech zaborów). Ponadzaborowy charakter i czynniki asymilacji ogólnonarodowej odegrał Kościół katolicki. Wielu Polaków uznało Kościół katolicki za podstwę życia narodu , stąd kult religijnych miejsc min. Częstochowy. Dzięki wszystkim ww procesów naród dążył do duchowego zjednoczenia. Bardzo liczyło się to w walce o rzeczywistą suwerenność , bowiem odradzającej się Polski w sercach i myślach zaborcy nie mogli zwalczyć. Dla każdej innej dziedziny odradzającego się państwa nie miała tak wielkiego znaczenia oświata. Spadkiem po zaborcach był duży analfabetyzm społeczeństwa ( w zaborze pruskim dorosła ludność stanowiła tylko 2%- 5% społeczeństwa analfabetów ,w Galicji ,gdzie wliczono także dzieci było 40% a w Królestwie Polskim aż 57%) spowodowany polityką zaborców w edukacji. W odrodzonej Polsce przede wszystkim należało spolszczyć szkolnictwo i zbudować jednolity system oświaty w całym kraju. Musiał on sprostać nowym potrzebom tz obejmować wszystkie dzieci i wychowywać w duchu patryjotycznym. Dekretem naczelnika z 1919 roku wprowadzono powszechny obowiązek szkolny od 7 do 14 roku życia. Prawo do nauki zagwarantowała konstytucja marcowa. Niestety w szkolnictwie powszechnym (192122) pracowali nauczyciele niewykwalifikowani .Zachęcenie do pracy w zawodzie nauczyciela ludzi wartościowych służyć miało zapewnieniu odpowiedniego statusu społecznego. Stworzono także warunki do podnoszenia kwalifikacji i szkolenia kadr. W szkołach kształcono według nowych programów przesiąkniętych ideą wychowania patryjotycznego i obywatelskiego. Bardzo dobrze prosperowały szkoły wyższe- uniwersytety w Krakowie , Lwowie, Wilnie, Warszawie, Poznaniu, Lublinie (KUL –1918), AGH w Krakowie , SGGW w Warszawie ,politechniki oraz szkoły artystyczne. W 1929 roku nastąpiło zjawisko negatywnych skutków kryzysu w Europie i w Polsce , który podkopał ekonomiczno-finasowe podstawy szkolnictwa. Najbardziej ucierpiało szkolnictwo podstawowe. Jakby na przekór kryzysowi została przeprowadzona reforma szkolna Janusz Jędrzejewskiego w marcu 1932 roku. Dokonała ona gruntownej zmiany systemu szkolnictwa. Szkoła I stopnia (7-letnia powszechna) licząca 120 uczniów i zatrudniająca dwóch nauczycieli realizowała programy czterech klas z tym że klasy trzecie w ciągu lat dwu a klasy czwarte w ciągu lat trzech. W szkołach II stopnia( 210 uczniów i 4 nauczycieli)kończyła edukacje na klasie szóstej przerabiającej materiał przez dwa lata. Tylko w szkołach III stopnia mających 7 jednorocznych klas realizowano pełen program powszechny. Szkoły średnie objęły 4-letnie gimnazjum z „małą maturą’ i dodatkową 2 letnim liceum z ‘dużą maturą’. Absolwenci wszystkich liceów mieli prawo wstępu na studia. Reforma szkolnictwa przeprowadzona z myślą o politycznych interesach piłsudczyków. Nowe programy podporządkowane idei wychowania państwowego, szkoła miała krzewić państwowość i wychowywać wzorowych obywateli. Naród polski pragnął kształcić się aby w przyszłości nie dopuścić do sytuacji z lat niewoli. Wszelkie zabiegi mające na celu usprawnieniu systemu szkolnictwa może nie odrazu po pewnym czasie przyniosły pozytywne skutki wspierając gospodarkę Polski. Wraz ze wzrostem świadomości umysłowej Polaków ,rozkwitła nauka. Odbudowa państwa wpłynęła na rozwój nauki, gdyż teraz polscy uczeni nie byli ograniczeni przez władze zaborcze, powracali do ojczyzny. I choć mimo negatywnej sytuacji materialnej Polski do kraju powrócili wybitni uczeni z Zurychu Mieczysław Wolfke (odkrył ciekły hel) , Gabriel Narutowicz(specjalizował się w hydrotechnice). Znaleźli oni zatrudnienie w kształtującej się ogólnopolskiej sieci szkól wyższych oraz ogólnokrajowych placówek badawczych. Równocześnie z nowymi uczelniami powstawały wyspecjalizowane instytuty. W 1919 –Państwowy Instytut Geologiczny, Państwowy Instytut Meteologiczny, Główny Urząd Statystyczny oraz Instytut Wojskowo-Techniczny. Powołano też ogólnopolskie towarzystwa i placówki specjalistyczne, towarzystwa regionalne ,biblioteki i archiwa . Stabilizacja państwa sprzyjała powstawaniu kolejnych placówek w 1927-Instytut Badań Koniunktur Gospodarczych i Cen w 1925 wyodrębnił się Instytut Gospodarstwa Społecznego od 1927 Instytut Radiotechniczny. Dla nauk humanistycznych duże znaczenie miało w utworzenie w 10-lecie odzyskania niepodległości Biblioteki Narodowej i Funduszu Kultury Narodowej. Lata międzywojenne były więc dla narodu polskiego okresem intensywnego rozwoju naukowego. Wzrosła liczba pracowników naukowych , nauka polska osiągała światowy poziom. Polacy liczyli się tam gdzie decydowała rywalizacja umysłów. Imponującą karierę zrobiła polska matematyka a największy rozgłos zyskali profesorowie Uniwersytetu Warszawskiego –Wacław Sierpiński , Zygmunt Janiszewski i Stefan Mazurkiewicz. Sukcesy odnosili Polacy także w innych dziedzinach-Wojciech Świętosławski zasłynął dzięki opracowaniu metody pomiaru ciepła. Ignacy Mościcki prowadził badania nad kauczukiem syntetycznym i opracował syntezę związków azotowych. W biologii zasłynął Michał Siedlecki . W zakresie medycyny Ludwik Hirszfela prowadził badania nad grupą krwi , Rudolf Weigl przyczynił się do otrzymania szczepionki przeciwko durowi plamistemu. Kazimierz Funk był współtwórca wiedzy o witaminach. W naukach technicznych wyniki polskich uczonych były skromniejsze ale i tak zasługiwały na ogromne uznanie. Tytus Hubert był współtwórcą energetycznej hipotezy wytrzymałości materiału. Stefan Boryła zasłynął w dziedzinie spawalnictwa. Czesław Witosyński opracował naukowe postawy konstrukcji wytrzymałościowych. Może bez światowego rozgłosu ale z dużym znaczeniem dla Polski odbywały się prace naukowe z historii , tu odznaczył się Oswald Berler , Władysław Konopczyński ,Wacław Tokarz ,Stanisław Kutrzeba. W 1934 rozpoczęto wykopaliska w Biskupinie( Józef Kostrzewski, Włodzimierz Antoniewicz) Inną nauką humanistyczna , która rozwijała się była socjologia na czele z Stefanem Czarnowskim, Florianem Znanieckim i Lwowem Krzywickim. Listę wybitnych polskich uczonych okresu XX-lecia międzywojennego możnaby sporządzić bardzo długą, gdyż nie było w Polsce takiej dziedziny naukowej która nie odnosiłaby sukcesów. Uwzgłedniając skromne możliwości finansowe , dorobek polskich uczonych był imponujący. Naród mógł normalnie się rozwijać .Potrzebom normalności i możliwością otwierającym się w II RP musiała sprostać literatura. Dotychczas spełniała ona posłannictwo walki , była wyrazem niedoli polskiego narodu i tęsknoty do utraconego kraju. Po wyzwoleniu państwa straciła swoja dawną rolę a stanęła przed nowym zadaniem pokazania normalności. Bardzo trafnie literaturę tego okresu scharakteryzował Stefan Kisielewski ‘’(...) Literatura przestała być orędziem(...) przestała formować postawę polityczno-ideologiczną narodu, stała się po prostu literaturą, opowiadaniem różnych ciekawych historii , pisania ładnych wierszy’’(Twórczość 1946 nr 12 s 118). Sytuacja narodu uległa zmianie , ale przecież ludzie pozostali ci sami. W dalszym ciągu dużą popularnością cieszyła się twórczość drugiego pokolenia poetów Młodej Polski przede wszystkim Stefana Żeromskiego, Leopolda Staffa , Zofii Nłkowskiej czy Marii Dąbrofskiej. Oni łączyli dwie epoki literackie Młodą Polskę i XX-lecie międzywojenne , stali się pomostem między dawnymi czasy a ówczesną teraźniejszością. Młodzi twórcy , którzy pragnęli jak najtrafniej oddać nastroje chwili zaczęli ‘’ skupiać’’ się wokół wydawanego od 1920 roku pisma ‘’Skamnder’’ min. Jan Lechoń, Julian Tuwim , Kazimierz Wierzyński ,Jarosław Iwaszkiewicz i Antoni Słonimski. Ci twórcy ukazali życie w jej najbardziej pospolitych i prostych przejawach. Bohaterem ich twórczości był człowiek przed którym istniały problemy codziennego życia. Ich poezja przestrzegała form klasycznych , nawiązywała często do romantyków i twórców renesansu. Skamandryści byli wierni temu co chcieli przekazać , potrafili ukazać codzienność przeciętnego człowieka w wolnym kraju. Inną grupą poetów , którzy przedstawiali ‘’całkiem inne życie’’ byli futuryści Swoją twórczość skupiali wokół warszawskiego czasopisma ‘’ Nowa Sztuka’’.Do futurystów należeli: Antol Stern , Bruno Tasieński , Aleksander Wat. Ich poezja miała za zadanie wywoływać w odbiorcach szok estetyczny. Bulwersowali obrazą moralności ,profanacją uczuć religijnych, niestosowaniem się do zasad ortografii. Zafascynowanie futuryzmem nie trwało długo trwalszą twórczość stworzyła Awangarda Krakowska. Tutaj wyróżniał się: Julian Przybyś. Cechą charakterystyczną tego nurtu był antytradycjonalizm i silne związki z ówczesną teraźniejszością. Pozostała także liczna grupa poetów i pisarzy , którzy swoją twórczością nie nawiązywali do ww twórców. Tworzyli inwidualne i niepowtarzalne dzieła min. Zbigniew Uniłowski- ‘’Wspólny pokój’’ , Pola Gojawiczyńska –‘’Rajska jabłoń’’ czy Maria Kuncewiczowa –‘’Cudzoziemka’’. Słynne dzieła poetów na stałe weszły do serc Polaków Marii Dąbrowskiej ‘’Noce i Dnie’’ ,Zofii Nałkowskiej ‘’Granica’’ czy ‘’Medaliony’’, Bruna Schulzca ‘’Sklepy cynamonowe’’ , Witolda Gombrowicza ‘’Ferdydulka’’ i wielu innych ,których można wymieniać bez końca. Dorobek literacki XX-lecia międzywojennego wzbudzał w przyszłych pokoleniach różne emocje. Dla ówczesnego społeczeństwa literatura wywiązała się z zadania jakie stworzyło przed nią społeczeństwo mianowicie pokazania normalności i życia wolnego narodu. Wraz z rozwojem literatury rozwijała się sztuka teatralna. Najsłynniejszym teatrem odrodzonej Polski była Reduta Juliusza Osterwy. Pracę w niej J.Osterwa pojmował jako specjalną służbę i posłannictwo. Największymi wydarzeniami jego teratru były premiery: ‘’ W małym domku’’ Tadeusza Rittnera z Marią Dulębniak w roli głównej (1920), ‘’Fircyka w zalotach’’ Franciszka Zabłockiego (1920 z Juliuszem Osterwą, ‘’Judasza’’ Kazimierza Przerwy-Tetmajera z Stefanem Jaraczem. W Warszawie liczył się także Teatr Polski Arnolda Szyfmana powołany w 1924 roku . Po 1926 roku ważne rolę odgrywał finansowany przez Związek Zawodowy Kolejarzy Teatr Ateneum, kierowany przez Stefana Jarcza , wybitnego aktora teatralnego. Poza znakomitymi reżyserami i inscenizatorami teatr nie mógłby istnieć bez aktorów. Najsłynniejszymi aktorami starszego pokolenia to Ludwik Solski , Karol Adwentowicz , Aleksander Zelewerowicz , Stanisława Wysocka. Średnie pokolenie reprezentowali: Stefan Jaracz , Juliusz Osterwa , Jerzy Leszczyński , Maria Dulębianka i ci co dopiero zyskiwali popularność czyli: Aleksander Węgierko , Maria Machlicka i Elżbieta Bareszczewska. Nowa widownia narzucała swoje gusta . Wielu widzów szukało w teatrze rozrywki stąd popularność takich scen , które skupiały najlepszych komików (Antoni Ferutner i Mieczysław Ćwikliński). Powstawały kabarety min. Qui Pro Quo czy Morskie Oko. Do teatrów przyciągały też występy piosenkarzy i tancerzy min. Hanki Ordonówny , Leny Żelichowskiej , Lody Halamy, Eugeniusza Boda , Mieczysława Fogga czy Adolfa Dymyszy. Rozwijał się także teatr amatorski, choć niewiele miał wspólnego z wielką sztuką. Skromniejsza od teatralnego dorobku była twórczość dramatopisarzy. Kilka dramatów napisał Stanisław Żeromski-‘’Uciekła mi Przepióreczka’’ także Zofia Nałkowska pisała dramaty ‘’Dom kobiet’’.Wśród dzieł dramaturgów wyróżniały się inwidualne postawy Stanisława Ignacego Witkiewicz (‘’Szewcy’’ ‘’W małym dworku’’) , Jerzego Szaniawskiego(‘’Murzyn’’ 1917 ‘’Papierowy Kochanek’’ 1920) oraz Karola Huberta Rostworoskiego (‘’Kajus Cezar Kaligula’’ 1917).Mniejszy rozwój niż teatru w okresie XX-lecia międzywojennego zaobserwowano w twórczości operowej. Istniały teatry operowe w Warszawie, Poznaniu i Lwowie , które cechował wysoki poziom stworzony przez twórców. Najbardziej znaną osobistością muzyki był Karol Szymanowski ,którego balet ‘’Harnasie’’ czy opera’’ Król Roger’’ zyskały światowy rozgłos. Muzyką zajmowali się także Artur Rubinstein , Jan Kiepura i Ada Sari. Teatr i opera skupiały bardzo duże masy ludzi. Polacy pragnęli odmiany po latach niewoli , chcieli bawić się i cieszyć życiem wolnym. Teatr pozwolił na kontakty z kulturą , stwarzał sposobności do zawarcia nowych znajomości oraz do udziału w spotkaniach towarzystkich na których poruszano wiele istnych kwestii życia społecznego. Właśnie tak można uzasadnić popularność widowisk zarówno teatralnych jak i operowych .Formą zyskująca coraz większe znaczenie w kontaktach z ludźmi i kulturą było radio , film i prasa czyli tzw. środki masowego przekazu. W XX-leciu międzywojennym nakręcono 267 pełnometrażowych filmów , które przyniosły sławę reżyserom , aktorom i twórcą filmowych melodii i piosenek. Kinematografia najszybciej rozwijała się w Warszawie ,niestety sieć polskich kin nie wyróżniała się dodatnio w Europie, choć dzieła filmowe Polaków biły rekordy popularności. Niesłychaną sławą cieszył się ‘’Znachor’’ według tekstów Tadeusza Dołęgi-Mostowicza a także ‘’Młody Las’’ w reżyserii Józefa Lejtaesa. W filmach grali najwybitniejsi aktorzy sceny teatralnej min. Maria Dulębianka ,Mieczysław Frenkiel , Stefan Jaracz ,Juliusz Osterwa ,Aleksander Zelerowicz. Idolami kobiecej publiczności byli:Eugenusz Boda ,Witold Conti, Franciszek Brondniewicz czy Aleksander Żabozyński, męskiej zaś-Elżbieta Barszczewska ,Lena Żelichowska czy Helena Grossówna. Film kreował największe gwiazdy ,dawał sławę i pieniądze. Większość widzów szukała w kinie rozrywki i ucieczki od codzienności .Takie zapomnienia w rutynie dnia dawało także radio ,dlatego i ona cieszyło się dużym zainteresowanie społeczeństwa. 1 lutego 1925 roku Polskie Towarzystwo Radiotechniczne rozpoczęło nadawanie 1-2 godzin próbnego programu. Audycje radiowe w szybkim tempie zyskały na popularności na początku 1927 zarejestrowano blisko 46 tys odbiorników. Zaczęto modernizować rozgłośnie min. w Warszawie a także uruchamiać nowe odbiorniki w Poznaniu , Katowicach i Krakowie. Od 1937 do 1939 roku liczba odbiorników podwoiła się i sięgnęła 1.100.000 sztuk w momencie wybuch II wojny światowej. Szacowało się że radia słuch blisko 6 mil mieszkańców Polski. W ten sposób radio stało się największym środkiem przekazu masowego. Radio odegrało ogromna rolę w szerzeniu kultury artystycznej, literackiej i muzycznej. Dużym uznaniem cieszyły się audycje radiowe zarówno w Polsce jak i za granicą. Autorami słuchowisk byli wybitni literaci jak Jerzy Szanjawski , Jarosław Iwaszkiewicz ,Karol Irzykowski , Jan Parandowski ,Zofia Nałkowska , Julian Tuwim. Współpracę z radiem podjęły sławy aktorskie(Stefan Jaracz ,Maria Kuncewiczowa ,Helena Boguszewska). Wysokim stopniem odznaczały się także audycje przeznaczone dla dzieci i młodzieży. Radio odgrywało ważną rolę w życiu obywateli Polski . Dopiero wydarzenia zawiązane z wybuchem drugiej wojny światowej pokazały jaką pozycje zajmował ten środek masowego przekazu i jak bardzo potrzebowali go Polacy. W społeczeństwie Drugiej Rzeczpospolitej nadal ważną rolę w komunikacji zarówno z innymi obszarami Polski jak i ze światem była prasa. Obok szkolnictwa wyższych szczebli najbardziej przyczyniła się do rozwoju kulturalnego, gdyż przedstawiała potrzeby i wyrazy myśli Polaków. I choć w początkach rozwoju prasy przeszkadzał analfabetyzm społeczeństwa, to w miarę poprawy ich edukacyjnych możliwości prasa zyskiwała na coraz większym znaczeniu. W listopadzie 1928 roku w Polsce wydawanych było ok 500- 600 tytułów pism a w 1937 wydawano już 3592 . Wiele nowych czasopism upadało , gdyż trudno było je utrzymać na rynku w skutek rosnącej konkurencji. Prawdziwym skarbcem prasy była Warszawa a także Lwów Poznań , Kraków , Wilno ,Łódź i Katowice. Do najbardziej znaczących pism II RP można zaliczyć ‘’Ilustrowany Kurier Codzienny’’ tygodnik ‘’Światowid’’ ‘’Raz ,dwa ,trzy’’(tygodnik sportowy).Pisma te wydawane były przez Mariana Dąbrowskiego najbardziej znaczącą się osobę na tym rynku. Drugim koncertem był Dom Prasy ( ‘Express Poranny’’, ‘’Kurier Czerwony ‘’, ‘’Przegląd Sportowy’’) a także łódzka spółka (‘’Republika’’, ‘’Ekspress Ilustrowany’’).Swoją prasę wydawała także mniejszość żydowska (‘’Ostatnia Wiadomość’’) i Kościół (‘’Rycerz Niepokalany’’), partie polityczne –ND(‘’Gazeta Warszawska’’) i piłsudczycy (‘’Gazeta Polska’’).Ukazywały się też pisma o charakterze ludowym (‘’Piast’’) i literackie (‘’Skamander’’).N łamach pism literackich przedstawiano życie umysłowe narodu ,taka prasa stanowiła 5 % całości wydawanych tytułów. Do czasopism pisali literaci XX wieku (Julian Tuwim, Tadeusz Boy-Żeleński ,Jan Lechoń). W prasie odbijały się nastroje społeczne, oczekiwania i dążenia obywateli. Prasa przedstawiała dokładny wizerunek II Rzeczpospolitej. Stała się jedna z form przekazu sposobu życia narodu polskiego , której rola wzrosła jeszcze bardziej w czasach okupacji rozwinęła się jak nigdzie indziej w Europie. W odrodzonej Polsce nie zabrakło miejsca także na sztukę i architekturę. XX-lecie międzywojenne nie stanowiło w sztuce odrębnego etapu. Co prawda odzyskanie niepodległości stanowiło istotny problem w sztuce , gdyż pozwoliło rozwinąć mecenat państwowy. I rząd Ignacego Daszyńskiego zadecydował o utworzeniu Ministerstwa Sztuki i Kultury. Borykające się z trudnościami finansowymi państwo nie mogło łożyć na kultura. Jednakże otoczyło opiekom największe zabytki kultury polskiej. Wawel w 1920 uznano za reprezentacyjny gmach Rzeczpospolitej podobnie jak Zamek Królewski ,Łazienki i Belweder w Warszawie. Rozbudowano muzea ( min Muzeum Narodowe w Warszawie) .Udało się odzyskać zrabowane wyposażenie Zamku Królewskiego , obrazy Conaletta i Marcella Baccarellego ,arrasy wawelskie insygnia królewskie.Pokazano je na zorganizowanej w 1929 roku Wystawie Zbiorów Państwowych .Szczególnie ważną dziedziną w odrodzonej Polsce stała się architektura. ,bowiem było duże zapotrzebowanie na nowe budynki i modernizacje już istniejących a zniszczonych przez wojnne. W okresie 1918-1939 zorganizowano ponad 300 konkursów architektonicznych. W architekturze mieszkaniowej upowszechnił się tzw. Eklektyzm narodowy zwany też ‘’stylem dworkowym’’. Takie budowle wznoszono już w XX w. W tym stylu powstało wiele nowych osiedli (w Warszawie Żoliborz Oficerski i Urzędniczy czy Kolonie Staszica i Lubeckiego). W budownictwie gmachów publicznych wyróżniał się jednak klasycyzm. Najbardziej charakterystyczną budowlą w tym stylu jest gmach Powszechnej Kasy Oszczędnościowej w Krakowie zaprojektowany przez Adolfa Szyszkę-Bohusza wzniesiony w 1925 roku odznaczał się harmonią pionów(kolumny) i poziomów (gzymsy, attyki). Klasycyzm już wkrótce ustąpił miejsca zmodernizowanemu klasycyzmowi. W tym stylu zaprojektował Wacław Krzyżanowski Bibliotekę Jagiellońska w Krakowie. Prawdziwym pomnikiem architektury tego okresu stała się architektura Gdyni ,miasta wzniesionego praktycznie od podstaw. Skrzyżowały się tam różne style. Wraz z rozwojem architektury kształtowała się polska rzeźba. Najbardziej charakterystycznym rzeźbiarzem odrodzonej Polski był Xawery Dunikowski ( cykl rzeźb ‘’ Kobiety brzemienne’’czy ‘’głowy wawelskie”) stworzył pomnik Józefa Dietla w Krakowie. W malarstwie tego okresu dokonały się zmiany związane z nowa sytuacja narodu polskiego jaki i takżekierunków europejskich.Malarstwo polskie nie musiało już uzasadniać praw narodu do wolnośći.Mogło podążyć kierunkiem, który wyraziłby uniwersalizm twórczości artystów.Malarzami tego okresu byli Władysław Skoczylas, Zofiia Stryjeńska (reprezentowali oni estetykę folkloru ) , Jan Cybis (przedstawiciel kolorystyki)i Zbigniew Pronaszko. Sztuka polska była przedstawiana na międzynarodowych wystawach na Międzynarodowej Wystawie w Paryżu w 1937 a także na Wystawie Światowej w Nowym Jorku w 1939 roku, która stała się ostatnim przejawem twórczości artystycznej w II RP. Szybki rozwój architektury, malarstwa rzeźby oraz ochrona narodowych zabytków kultury świadczy o coraz wyższym poziomie rozwoju kulturalnego społeczeństwa Polski. Samodoskonalenie , wiara we własne możliwości, poprawa bytu pozwoliły Polakom rozwijać się ,pokazać światu jak zdolny i silny jest naród Polski.
Dorobek kulturalny Polski był bardzo ważny dla międzynarodowego prestiżu odrodzonego kraju. Świat był przyzwyczajony do polskiej niedoli.Własnie w tych czasach kultura była namiastką państwo. W okresie XX-lecia międzywojennego z chwilom ponownych narodzin Polski, kultura stanęła przed nowym wyzwaniem. Stała się ‘’wizytówkom ‘’II Rzeczpospolitej na świecie. Szeregi uzdolnionych naukowców , artystów ,polityków pozwoliło kulturze osiągnąć wysoki poziom, bowiem każda dziedzina kulturalnego życia odnosiła sukcesy,-największe niewątpliwie oświata , która poważnie osłabiła analfabetyzm . Wychowała polskie elity życia naukowego ,politycznego i artystycznego . Sukcesy odniosły też środki masowego przekazu, które kształtowały opinie publiczne. Rozkwitło malarstwo , architektura i rzeźba , która osiągnęła wysoką pozycje w skali światowej. Społeczeństwo dowiodło , że potrafi wykorzystać odzyskaną wolność i rozwijać się kulturalnie , czego dowodem jest rozwój teatru i opery. Wszystkie przejawy wolnych mieszkańców Polski trafnie uchwyciła literatura tego okresu, która zachowa je dla przyszłych pokoleń.Naród polski potrafił niewątpliwie korzystać z wolności i choć krótko bo tylko 20 lat , stworzyć jeden z najpiękniejszych i najważniejszych okresów kulturalnego życia narodu.




Bibliografia:
‘’Kultura Drugiej Rzeczpospolitej’’ Daria Nałęcz Dzieje narodu polskiego
‘’Okresy literackie’’ praca zbiorowa pod redakcją Jana Majdy
‘’Encyklopedia Powszechna’’ wydawnictwa Gutenberga tom 13 –Polska

Mspriv
Praca nie sprawdzona pod względem ortograficznym