Kultura i Nauka II RP

Kultura Polaków za czasów II Rzeczpospolitej pomagała trwać narodowi w działaniu przeciw zaborcom. Nigdy nie utraciliśmy swojej tożsamości narodowej, istniała niezależnie od polityki jaką prowadzili zaborcy.
Okres XX – lecia międzywojennego wiąże się z istotną zmianą sytuacji Polaków a także wpłyną na nowe kształty kultury polskiej. Oczywiście rozwój kulturalny nie przebiegał jednolicie na ziemiach dawnych zaborców, podległ on ogromnemu zróżnicowaniu wynikającego z polityki stosowanej przez zaborców. W dzielnicach pruskich w wyniku zagrożenia germanizacją wysunęło się wzmocnienie ekonomicznych i kulturalnych fundamentów społeczeństwa. W Wielkopolsce nie rodziły się nowe prądy literackie ani żadne dzieła literackie. Ważniejsze było zakładanie spółek parcelacyjnych, gazet, czytelni i towarzystw oświaty. Poziom cywilizacji tej dzielnicy był znacznie wyższy niż w dwóch pozostałych zaborach. Natomiast życie umysłowe i kulturalne kwitło w Galicji. Autonomia galicyjska i swoboda życia narodu zwalniały z działań mających na celu zniewolenie społeczeństwa. Największe represje były nałożone na obszary zaboru rosyjskiego. Powodem tego była silna rusyfikacja i polityka władz rosyjskich stosowana w latach wcześniejszych. Ale chociaż te obszary bardzo się różniły z biegiem czasu zaczęły się jednoczyć kulturalnie. W ogólnopolskiej wymianie myśli i wartość duchowych coraz mniej zaznaczały się granice zaborów. Każda z zaborczych ziem stwarzała takie warunki do rozwoju polskości jakie umożliwiły im władze zaborcze. Duże znaczenie do zacieśniania się węzłów kulturalnych miały ogólnopolskie imprezy związane z licznymi jubileuszami i rocznicami historycznymi. Obok miedzy zaborczych uroczystości i pochodów, zjednoczeniu wspólnego ducha Polski pomagały organizacje o charakterze ogólnopolskim min. Związek Dziennikarzy Polskich we Lwowie (1909) lub Związek Muzyków Polskich (1910). Barier zaborczych nie uznawała tez literatura, choć istniała duża cenzura ( zwłaszcza w zaborze rosyjskim) np. ‘’W pustyni i w puszczy’’ Henryka Sienkiewicza drukowały jednocześnie ‘’Kurier Warszawski’’ , ‘’Dziennik Poznański’’ , ‘’ Dziennik Wileński’’ i lwowskie ‘’Słowo Polskie’’. Podobnie było z repertuarem teatralnym. Przepływ myśli i ludzi rozwijał zarówno polską naukę ( do Akademii Umiejętności w Krakowie należeli ze wszystkich trzech zaborów). Ponad zaborowy charakter i czynniki asymilacji ogólnonarodowej odegrał Kościół katolicki. Wielu Polaków uznało Kościół katolicki za podstawę życia narodu, stąd kult religijnych miejsc, między innymi Częstochowy. Dzięki wszystkim tym procesom naród dążył do duchowego zjednoczenia. Bardzo liczyło się to w walce o rzeczywistą suwerenność , bowiem odradzającej się Polski w sercach i myślach zaborcy nie mogli zwalczyć. Dla każdej innej dziedziny odradzającego się państwa nie miała tak wielkiego znaczenia oświata. Spadkiem po zaborcach był duży analfabetyzm społeczeństwa ( w zaborze pruskim dorosła ludność stanowiła tylko 2%- 5% społeczeństwa analfabetów ,w Galicji ,gdzie wliczono także dzieci było 40% a w Królestwie Polskim aż 57%) spowodowany polityką zaborców w edukacji. W odrodzonej Polsce przede wszystkim należało spolszczyć szkolnictwo i zbudować jednolity system oświaty w całym kraju. Musiał on sprostać nowym potrzebom tzn. obejmować wszystkie dzieci i wychowywać w duchu patryjotycznym. W 1919 roku wprowadzono powszechny obowiązek szkolny od 7 do 14 roku życia. Prawo do nauki zagwarantowała konstytucja marcowa. Bardzo dobrze prosperowały szkoły wyższe- uniwersytety w Krakowie, Lwowie, Wilnie, Warszawie, Poznaniu, Lublinie (KUL –1918), AGH w Krakowie, SGGW w Warszawie, politechniki oraz szkoły artystyczne. Wszelkie zabiegi mające na celu usprawnieniu systemu szkolnictwa może nie od razu ale po pewnym czasie przyniosły pozytywne skutki wspierając gospodarkę Polski.
W społeczeństwie Drugiej Rzeczpospolitej ważną rolę w komunikacji zarówno z innymi obszarami Polski jak i ze światem była prasa. Najbardziej przyczyniła się do rozwoju kulturalnego, gdyż przedstawiała potrzeby i myśli Polaków. I choć w początkach rozwoju prasy przeszkadzał analfabetyzm społeczeństwa, to w miarę poprawy ich edukacyjnych możliwości prasa zyskiwała na coraz większym znaczeniu. W listopadzie 1928 roku w Polsce wydawanych było ok. 500- 600 tytułów pism a w 1937 wydawano już 3592 . Wiele nowych czasopism upadało , gdyż trudno było je utrzymać na rynku w skutek rosnącej konkurencji. Prawdziwym skarbcem prasy była Warszawa a także Lwów Poznań, Kraków, Wilno, Łódź i Katowice. Do najbardziej znaczących pism II Rzeczpospolitej można zaliczyć ‘’Ilustrowany Kurier Codzienny’’, tygodnik ‘’Światowid’’ ‘’Raz ,dwa ,trzy’’(tygodnik sportowy).Pisma te wydawane były przez Mariana Dąbrowskiego. Drugim koncertem był Dom Prasy ( ‘Express Poranny’’, ‘’Kurier Czerwony ‘’, ‘’Przegląd Sportowy’’) a także łódzka spółka (‘’Republika’’, ‘’Ekspress Ilustrowany’’).Swoją prasę wydawała także mniejszość żydowska (‘’Ostatnia Wiadomość’’) i Kościół (‘’Rycerz Niepokalany’’), partie polityczne –ND(‘’Gazeta Warszawska’’) i piłsudczycy (‘’Gazeta Polska’’).Ukazywały się też pisma o charakterze ludowym (‘’Piast’’) i literackie (‘’Skamander’’). Na łamach pism literackich przedstawiano życie umysłowe narodu, taka prasa stanowiła 5 % całości wydawanych tytułów. Do czasopism pisali literaci XX wieku (Julian Tuwim, Tadeusz Boy-Żeleński ,Jan Lechoń). W prasie odbijały się nastroje społeczne, oczekiwania i dążenia obywateli. Prasa przedstawiała dokładny wizerunek II Rzeczpospolitej. Stała się jedną z form przekazu sposobu życia narodu polskiego, której rola wzrosła jeszcze bardziej w czasach okupacji i rozwinęła się jak nigdzie indziej w Europie. W odrodzonej Polsce nie zabrakło miejsca także na sztukę i architekturę. XX-lecie międzywojenne nie stanowiło w sztuce odrębnego etapu. Co prawda odzyskanie niepodległości stanowiło istotny problem w sztuce , gdyż pozwoliło rozwinąć mecenat państwowy. I rząd Ignacego Daszyńskiego zadecydował o utworzeniu Ministerstwa Sztuki i Kultury.
Dorobek kulturalny Polski był bardzo ważny dla międzynarodowego prestiżu odrodzonego kraju. Świat był przyzwyczajony do polskiej niedoli.Własnie w tych czasach kultura była namiastką państwo. W okresie XX-lecia międzywojennego z chwilom ponownych narodzin Polski, kultura stanęła przed nowym wyzwaniem. Stała się ‘’wizytówkom ‘’II Rzeczpospolitej na świecie. Szeregi uzdolnionych naukowców , artystów ,polityków pozwoliło kulturze osiągnąć wysoki poziom, bowiem każda dziedzina kulturalnego życia odnosiła sukcesy,-największe niewątpliwie oświata , która poważnie osłabiła analfabetyzm . Wychowała polskie elity życia naukowego ,politycznego i artystycznego . Sukcesy odniosły też środki masowego przekazu, które kształtowały opinie publiczne. Rozkwitło malarstwo , architektura i rzeźba , która osiągnęła wysoką pozycje w skali światowej. Społeczeństwo dowiodło , że potrafi wykorzystać odzyskaną wolność i rozwijać się kulturalnie , czego dowodem jest rozwój teatru i opery. Wszystkie przejawy wolnych mieszkańców Polski trafnie uchwyciła literatura tego okresu, która zachowa je dla przyszłych pokoleń. Naród polski potrafił niewątpliwie korzystać z wolności i choć krótko bo tylko 20 lat , stworzyć jeden z najpiękniejszych i najważniejszych okresów kulturalnego życia narodu.