Rozmnażanie

ROZMNAŻANIE
T:Sposoby rozmnażania w świecie org. żywych.
1)Rozmnażanie – zdolność do wydawania na świat potomstwa i warunek przetrwania gatunku.
a)Płciowe – wyst. z udziałem gamet, potomstwo jest kombinacją cech obojga rodziców i ma szansę na wykształcenie cech umożliwiających przystosowanie do zmian zachodzących w środowisku. Może występować samozapłodnienie. Sposoby rozmnażania płciowego:
org. Rozdzielnopłciowe – Występuje samiec i samica
org. Obupłciowe (obojnacze) – Ma narządy rozrodcze męskie i żeńskie
b)Bezpłciowe – bez udziału gamet, występuje jeden osobnik rodzicielski, który daje początek organizmom potomnym. Potomstwo jest słabo przystosowane do zmian zachodzących w środowisku.
Sposoby rozmnażania bezpłciowego:
-przez podział plechy
-przez podział komórki
2)PODZIAŁ PLECHY;(glony,porosty)
przez rozłogi
rozmnażanie wegetatywne (cebule)
przez zarodniki (grzyby)
3)PODZIAŁ PRZEZ PĄCZKOWANIE:
Drożdże i Jamochłony

T: Narządy rozrodcze męskie- budowa i funkcje

1)Zmiany zachodzące w okresie dojrzewania (16-18lat)
poszerzenie barków
przyrost tkanki mięśniowej
jądra produkują plemniki
testosteron
mutacja głosu
owłosienie w miejscach intymnych
trądzik, łojotok
powiększenie narządów rozrodczych
2)Budowa narządów rozrodczych męskich:
a) 2 jądra wielkości orzecha włoskiego wypełnione kanalikami nasiennymi,
w których produkowane są plemniki i testosteron.
b) Najądrza ( 2 zbiorniki przylegające do jąder, w których plemniki są ….... ….... ….....
Manna – worki skórne , które pełnią funkcję ochronną dla jąder i pozwalają na usunięcie ich poza jamę brzuszną ciała.
c) Nasieniowody – komórki parzyste o dł do 50 cm, które transportują plemniki do cewki moczowej.
d) Gruczoł krokowy – Nieparzysty gruczoł przylegający do pęcherza moczowego, wytwarza płynną część spermy, która odżywia plemniki i pobudza je do ruchu.
e) Prącie – Narząd kopulacyjny męski, który łączy w sobie układ moczowy i rozrodczy. Zawiera cewkę moczową i ciała jamiste, które podczas wzwodu wypełniają się krwią i powodują usztywnienie członka.
3) Budowa plemnika:

Akrosomy – zawierają enzymy lityczne, które podczas zapłodnienia rozpuszczają osłonkę kom jajowej.
Główka – zawiera materiał genetyczny w swoim jądrze
wstawka – składa się z worka osiowego w skład którego spiralnie ułożone są mitochondria pobudzające energię niezbędną do ruchu plemników.
witka – element leukorotoryczny wprawiający plemnik w ruch okrężny.
4) SPERMATOGENEZA


liczne podziały spermatogonia (2N)
mitotyczne

I podział mejotyczny spermatocyt I rzędu (2N)


spermatocyt II rzędu (1N)
II podział
mejotyczny spermatydy (1N)




T: Narządy rozrodcze żeńskie – budowa i funkcje

1) Zmiany zachodzące w czasie dojrzewania (13-16):
poszerzenie bioder
wzrost gruczołów piersiowych
przyrost tkanki tłuszczowej
pierwsza owulacja
pierwsza menstruacja
trądzik, łojotok
owłosienie w miejscach intymnych
2)Budowa narządów rozrodczych męskich:
a) 2 jajniki wielkości orzecha włoskiego umieszczone w jamie brzusznej ciała i wypełnione pęcherzykami grafa, w których dojrzewają kom jajowe. W ciągu życia dojrzewa ok 400 z 200.000 komórek jajowych.
b)jajowody – cewkowate przewody o dł do 20 cm transportujące kom jajowe z jajnika do macicy.
Dochodzi w nich do samozapłodnienia.
c)macica – nieparzysty narząd o grubej ściance kształtem przypominający odwróconą gruszkę, dochodzi w niej do zagnieżdżenia zarodka i rozwoju płodu ludzkiego w okresie ciąży. Podczas menstruacji dochodzi do uwolnienia z org niezapłodnionej kom jajowej oraz złuszczającej się błony śluzowej macicy.
d)pochwa – narząd kopulacyjny żeński o dł do 12cm, o silnie elastycznych i rozciągliwych ściankach. Pochwa to żeński kanał rodny. W pochwie wyst symbiotyczne bakterie wytwarzające kwas mlekowy, który zakwasza środowisko pochwy i zabezpiecza przed drobnoustrojami chorobotwórczymi np.: grzybami.
3)przebieg oogenezy

liczne podziały Oogonia 2N
mitotyczny

I podział mejotyczny Oocyt I rzędu 2N


oocyt II rzędu
1N
II podział ciałka kierunkowe
mejotyczny 1N


ootyda 1N

ciałka kierunkowe
II rzędu

T: Lekcja organizacyjna – zapoznanie z programem nauczania.
T: Utrwalenie wiadomości – rozmnażanie
T: Przebieg cyklu miesiączkowego.

1 14 28

faza przed faza poowulacyjna
owulacyjna owulacja


krwawienie menstruacyjne
1) Krwawienie menstruacyjne – 4-5dni. Przysadka mózgowa produkuje hormon polikulopropowy, który pobudza rozwój pęcherzyka grafa w jajniku oraz wydzielanie estrogenu.
2) Faza przed owulacyjna – między 5 a 14 dniem cyklu pod wpływem estrogenu odtwarza się błona śluzowa macicy, dojrzewa pęcherzyk grafa, przysadka mózgowa produkuje hormon zuteinizujący powodujący pęknięcie pęcherzyka i uwolnienie kom jajowej.
3) Owulacja (jajeczkowanie) – przypada na połowę cyklu miesiączkowego a pęcherzyk po pęknięciu przekształca się w ciałko żółte. Kom jajowa może zostać zapłodniona w ciągu 12 godzin po owulacji.
4) Faza poowulacyjna – trwa do ostatniego dnia przed następnym krwawieniem, ciałko żółte produkuje progesteron (hormon ciąży), który przygotowuje błonę śluzową macicy do zagnieżdżenia się zarodka. Jeśli nie dojdzie do zapłodnienia kom jajowej obumiera ciałko żółte i przestaje produkować progesteron. Złuszcza się błona śluzowa macicy i wraz z kom jajową jest usuwana z org podczas menstruacji.

T:Etapy rozwoju zarodkowego i płodowego człowieka.

1)Faza jaja płodowego

(3 listki zarodkowe)
-ektoderma
-mezoderma
-endoderma
Dojrzałe jajo płodowe zagnieżdża się w błonie śluzowej macicy i tworzy błony płodowe. Jedna z nich to komórka, która uczestniczy w tworzeniu łożyska. Nad zarodkiem formuje się fałd, z którego powstaje owodnica zapewniająca środowisko wodne rozwijającemu się zarodkowi.
2)Okres rozwoju zarodkowego
Rozpoczyna się od 4 do 8 tyg.
Rozwijają się koniczyny rąk, nóg, pojawia się głowa z łukami skrzelowymi. Pojawiają się zawiązki oczu,uszu gruczołów i układu pokarmowego. Pomiędzy 18 – 28 dniem od zapłodnienia rozwija się układ nerwowy – stadium to nazywa się neurulą. 24 dzień – zaczyna bić serce. W 40 dniu funkcjonuje już mózg i w 8 tyg. zarodek przekształca się w płód. Ma już wykształcone wszystkie organy i zawiązki kończyn. W 16 tyg. matka odczuwa już ruchy płodu.
W 4 miesiącu ciąży twarz dziecka nabiera ludzkich kształtów, płód ma już 310g i mierzy 160 mm. W końcu 9 miesiąca ciąży pojawiają się skurcze macicy rozpoczynające poród.
3)Higiena ciąży:
higiena osobista matki
prawidłowe odżywianie
spokojnie ustabilizowany tryb życia
właściwa struktura rodzinna zapewniająca komfort psychiczny
ograniczenie ciężkiej fizycznej pracy
4)czynniki wpływające ujemnie na rozwój płodu i przebieg ciąży:
stres
zły stan zdrowia matki
papierosy
alkohol
leki
używki
niewłaściwa dieta
zły tryb życia
ciężka praca
promienie UV
promienie rendgenowskie
promienie UV
T:Etapy rozwoju osobniczego człowieka

1)życie człowieka dzielimy na 3 okresy
I wzrastanie – od urodzenie do 25 roku życia
a) okres noworodkowy - 1 miesiące życia, następuje przystosowanie się do życia w nowym środowisku.
b) okres niemowlęcy – trwa do końca 1-2 roku życia, następuje szybki przyrost wagi i wzrostu, ustala się koordynacja wzrokowo – ruchowa. Dziecko uczy się chodzić i naśladować mowę ludzką.
c) okres poniemowlęcy – trwa do 3 roku życia. Doskonalenie chodzenia, wypowiadanie myśli w postaci zdań, sygnalizowanie potrzeb fizjologicznych, brak umiejętności zabawy w grupie,
d) dzieciństwo – od 3 do 14 roku życia, szybki rozwój ukł.ruchu, doskonalenie zabawy w grupie, organizowanie zabawy, ogromna ciekawość świata, zadawanie pytań, wielka motywacja do nauki, usamodzielnienie się,
e) dojrzewanie – zmiany w wyglądzie i zachowaniu, wzrost zainteresowania płcią przeciwną, odczuwanie popędu płciowego, brak dojrzałości pełnej, brak odpowiedzialności za 2 człowieka.
f) okres młodzieńczy – zakończenie rozwoju fizycznego, osiągnięcie pełnej dojrzałości (psychicznej i społecznej) i pena odp. za swoje czyny
II stabilizacja życiowa
od 25-65roku życia, największa aktywność zawodowa i społeczna, okres płodzenia i wychowywania potomstwa.
Pod koniec tego okresu zmiana aktywności płciowej.
III Starość
zakończona śmiercią Komórki ciała nie są odbudowywane, nast.odwodnienie i utrata elastyczności tkanek. Szybkie sztywnienie szkieletu. Obniżenie aktywności intelektualnej.
2)stosunek anabolizmu do katabolizmu
Rożnie kształtuje się w poszczególnych okresach życia człowieka
I WZRASTANIE
Anabolizm (synteza)>Katabolizm(rozkład)
II STABILIZACJA
A=K
III STAROŚĆ
A
zajrzyjcie do załącznika - tam znajdziecie jeszcze rysunki i więcej informacji niezbędnych na lekcji